Aukcja

Aukcja jest jedną z form zorganizowanego rynku zawierania transakcji kupna-sprzedaży, w której nabywcą dobra zostaje oferujący najwyższą cenę. Ze względu jednak na różne modele aukcji, nabywca niekoniecznie płaci tę najwyższą cenę (aukcja holenderska). Aukcje organizowane są w formie sprzedaży publicznej. Zazwyczaj przeprowadza się je wtedy, gdy jest wielu potencjalnych nabywców na jeden towar (D.T. Dziuba 2008, s. 11).

Aukcje odbywają się w określonych miejscach, w określonym czasie oraz według ustalonych reguł i zwyczajów, precyzowanych w regulaminach. Wówczas mają charakter stały. Istnieją również aukcje doraźne, które odbywają się w miarę istniejących potrzeb i mogą być organizowane przez producentów, inne przedsiębiorstwa handlowe, domy składowe, przewoźników, spedytorów itd. Transakcje są zawierane bezpośrednio przez kupujących dany towar lub za pośrednictwem brokerów, którzy są wyspecjalizowani w tego typu transakcjach.

Licytację towarów prowadzi aukcjoner odpowiadający za przestrzeganie ustalonego regulaminu sprzedaży. Za ewentualne nieprawidłowości i niedopatrzenia oraz za rozstrzyganie sytuacji spornych, odpowiada inna osoba uprawniona przez władze instytucji. Sprzedaż towaru jest obwieszczana przez aukcjonera, natomiast akt kupna-sprzedaży zostaje potwierdzony wydaniem odpowiedniego dokumentu. Na wielu obecnych aukcjach rezygnuje się z tradycyjnej sprzedaży wprowadzając np. "zegary aukcyjne" lub wykorzystując technikę audiowizualną i komputery, co znacznie przyspiesza i ułatwia zawieranie transakcji.

TL;DR

Aukcja to forma sprzedaży, w której nabywcą zostaje osoba oferująca najwyższą cenę. Istnieje wiele rodzajów aukcji, różniących się sposobem licytacji, kształtowaniem ceny, celem, dostępem, komunikacją z licytorem, typem aukcji, formą realizacji transakcji, liczbą licytowanych przedmiotów i stosowanymi technologiami. Najpopularniejsze typy aukcji to angielska i holenderska. Aukcje mają wiele zalet, takich jak szybka sprzedaż dużych ilości towarów, możliwość zapoznania się z towarem przed licytacją, uzyskanie obiektywnej wyceny, zapobieganie monopolizacji rynku i możliwość spotkania się przedstawicieli różnych branż. Cena osiągnięta na aukcji może być również wskaźnikiem koniunktury rynkowej.

Aukcja a przetarg

Aukcja jest formą sprzedaży, gdzie kilku kupujących rywalizuje o określony towar. Sprzedawca sprzedaje towar temu z nich, który zgłosi chęć zakupu po najwyższej cenie.

Przetarg jest formą sprzedaży, gdzie kilku sprzedawców konkuruje ze sobą o określony kontrakt. Nabywca złoży zamówienie u tego, który zaproponuje najlepszą ofertę, czyli najniższą cenę. Warto również zaznaczyć, że w przypadku przetargów, nabywca często bierze także pod uwagę czynniki pozacenowe (np. jakość) (P. Kuśmierczyk 2010, s. 14).

Klasyfikacja aukcji według różnych kryteriów

Kryterium klasyfikacji	Rodzaje aukcji
Sposób licytacji	angielskie holenderskie mieszane
Sposób kształtowania ceny	pierwszej ceny drugiej ceny dynamiczne statyczne nieme
Cel	biznesowe charytatywne
Dostęp	jawne (publiczne) aukcje i oferty zamknięte
Komunikacja z licytatorem	wyszeptane z uściśnięciem dłoni
Typ aukcji	publicznie obserwowane ukryte
Forma realizacji i zawierania transakcji	ustne pisemne
Liczba licytowanych przedmiotów	jednotowarowe (pojedynczych przedmiotów) wielotowarowe
Stosowane technologie	tradycyjne wspomagane łącznością telefoniczną telefoniczne (w tym przez komunikatory SMS) z użyciem TV satelitarnej z użyciem TV interaktywnej wideoaukcje z systemami wideokonferencji internetowe

(Źródło: N. Stępnicka 2015, s. 112)

Według zasad licytacji wydziela się dwa podstawowe typy aukcji:

• Aukcja angielska - polega na odbywaniu licytacji w systemie zwyżkowym. Licytator rozpoczyna aukcję od wywołania najniższej ceny (tzw.rezerwowej, in.granicznej), możliwej do zaakceptowania przez sprzedającego. Licytujący stopniowo oferują wyższe ceny, gdzie każda kolejna musi przewyższać poprzednią. Nabywcą towaru zostaje ten kupujący, który zgłosi chęć zakupu towaru po najwyższej, zgłoszonej w trakcie licytacji cenie. Aukcja angielska jest najstarszym, a także najbardziej znanym i popularnym typem aukcji. Stosowana jest zwykle w domach aukcyjnych handlujących dziełami sztuki i antykami (N. Stępnicka 2015, s. 114).
• Aukcja holenderska - polega na odbywaniu licytacji w systemie zniżkowym. Licytator rozpoczyna licytację od ceny bardzo wysokiej, która jest stopniowo obniżana, aż ktoś zdecyduje się na kupno. Osoba ta staje się zwycięzcą i płaci cenę, przy której aukcja została zatrzymana. Jeśli zostanie przekroczona cena minimalna, wcześniej ustalona przez sprzedającego, to towar jest wycofywany ze sprzedaży. Ten rodzaj aukcji jest jednak rzadko wykorzystywany w praktyce. Forma ta była stosowana w Holandii do sprzedaży serów i tulipanów (P. Kuśmierczyk 2010, s. 21).

Zalety

Zalety sprzedaży aukcyjnej:

• jest to szybka i sprawna metoda sprzedaży dużych ilości towarów, co jest szczególnie istotne przy sprzedaży towarów łatwo psujących się i nietrwałych,
• możliwość dokładnego zapoznania się z towarem przez kupującego, co ułatwia podjęcie odpowiedniej decyzji przed rozpoczęciem aukcji,
• otrzymanie zapewnienia sprawiedliwej i obiektywnej wyceny oferowanych produktów i osiągnięcie optymalnej ceny,
• skuteczny sposób zapobiegania monopolizacji rynku,
• możliwość oceny przez producentów własnych produktów na tle innych sprzedających.

Aukcje są także miejscem spotkań producentów, przedstawicieli przetwórstwa i organizacji handlowych, przez co umożliwiają przedstawienie wzajemnych oczekiwań i potrzeb. Spotkania te pomagają również podejmować korzystne decyzje dotyczące rozwoju dalszej działalności produkcyjnej. Osiągnięte ceny stanowią dobrą informację o koniunkturze i sytuacji cenowej na rynku (S.Urban, A.Olszańska 1998, s. 86).

Aukcja — artykuły polecane

Aukcja holenderska — Modele sprzedaży w internecie — Sprzedaż internetowa — Aukcja internetowa — Handel detaliczny — Konkurencja doskonała — Agencja nieruchomości — C2C — Platforma zakupowa

Bibliografia

• Drabik E. (2010), Wykorzystanie reguł aukcyjnych do handlu energią w Polsce, Przegląd Statystyczny, Vol. 57, Zeszyt 4
• Dziuba D. (2008), Handel aukcyjny. Rynki, metody, technologie, Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa
• Kos-Łabędowicz J. (2015), Aukcje internetowe jako źródło informacji o produktach, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 232
• Kuśmierczyk P. (2010), Aukcje i przetargi, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław
• Sroczyńska-Baron A. (2015), Analiza aukcji internetowych pod kątem występowania anomalii kalendarzowych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 862. Finanse. Rynki finansowe. Ubezpieczenia, Nr 75
• Stępnicka N. (2015), Instytucje gospodarki cyfrowej w latach 1995-2014 - między teorią a praktyką, Oficyna Wydawnicza - Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa
• Urban S., Olszańska A. (1998), Zorganizowane rynki towarowe, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław

Autor: Mariusz Półtorak, Magdalena Kamińska