Plastyczność

Plastyczność jest to zdolność materiału do nieodwracalnych, trwałych odkształceń pod wpływem sił zewnętrznych. Podczas odkształceń plastycznych część wiązań międzyatomowych ulega rozerwaniu i powstają nowe wiązania. Rozerwanie wiązań międzyatomowych zachodzi najłatwiej w obszarach o największej niedoskonałości (defekty struktury, luki, dyslokacje). W plastyczności kryształów główną rolę odgrywają dyslokacje i ich ruch. W procesie odkształcenia plastycznego zmienia się struktura kryształu [I. Duda, 1994, s. 121-122]. Plastyczny kryształ to kryształ, w którym cząsteczki mają zablokowaną swobodę przemieszczania się, ale w obrębie swoich miejsc w sieci mają swobodę rotacji. Kryształy plastyczne tworzą cząsteczki o kształcie zbliżonym do kuli i o słabych oddziaływaniach z innymi cząsteczkami. Przykładem takiej cząsteczki jest np. skrystalizowany metan.

Obróbka plastyczna

Obróbka plastyczna - to obróbka bezwiórowa, głównie metali, mająca na celu zmianę kształtu i wymiarów przedmiotów przez trwałe odkształcenie plastyczne [J. Kofman i in., 1995 s. 655]; do najpopularniejszych metod obróbki plastycznej zalicza się:

• Walcowanie - proces przeróbki plastycznej, nadający żądany kształt i wymiary półwyrobom i wyrobom metalicznym przy użyciu walcówek. Rozróżnia się walcowanie: wzdłużne (ruch materiału walcowanego między równolegle obracającymi się walcami jest prostopadły do ich osi), poprzeczne (ruch materiału jest równoległy do osi równolegle obracających się walców) i skośne (materiał porusza się ruchem śrubowym między skośnie ustawionymi, obracającymi się walcami [J. Kofman i in., 1997 s. 634].
• Kucie - proces technologiczny przeróbki plastycznej najczęściej na gorąco, rzadziej na zimno lub ciepło, kształtujący wyrób przez zgniatanie uderzeniami lub naciskami narzędzia ręcznego lub mechanicznego, zamocowanego w bijakach młotów lub suwakach pras bądź między walcami walcarek kuźniczych [Czermiński J. i in., 1978, s. 282]. Kucie dzieli się na: kucie swobodne (kucie, podczas którego metaliczny wyrób swobodnie odkształca się w kierunku prostopadłym do nacisku), półswobodne (polega na częściowym ograniczaniu swobodnego płynięcia metalu podczas wywierania nacisku narzędziem na część powierzchni przedkuwki), matrycowe (kucie, podczas którego swobodne odkształcanie się metalu ogranicza wykrój matrycy).
• Tłoczenie - obróbka plastyczna na zimno lub na gorąco, obejmująca operacje cięcia i kształtowania blach oraz folii i płyt niemetalowych lub innych pozostałych przedmiotów o małej grubości w stosunku do pozostałych wymiarów [Czerni S. i in., 1984, s. 587]. Rodzaje tłoczenia: cięcie, gięcie, wytłaczanie, przetłaczanie, rozpęczanie, owijanie.
• Ciągnienie - mechaniczna obróbka plastyczności metali na zimno, stosowana głównie przy wyrobie drutów, rur, prętów; polega na zmianie poprzecznego przekroju materiału (np. drutu) podczas przeciągania go przez otwór ciągadła. W wyniku tego następuje zmniejszenie średnicy obrabianego przedmiotu oraz jego wydłużenie, może też nastąpić zmiana kształtu przekroju. Podczas ciągnienia zachodzi umocnienie materiału. Wyróżniamy ciągnięcie: bez trzpienia, na trzpieniu i na walcowym ciągadle.
• Wyciskanie - rodzaj obróbki plastycznej metali, podczas którego metal pod naciskiem stempla wypływa przez otwór lub otwory w narzędziu albo przez szczeliny utworzone przez narzędzia. Metody wyciskania: przeciwbieżne, współbieżne i złożone.

Plastyczność w inżynierii materiałowej

Plastyczność to zdolność materiału do odkształcania się bez trwałego uszkodzenia struktury. Jest to istotne pojęcie w inżynierii materiałowej, ponieważ umożliwia projektowanie i produkcję materiałów o pożądanych właściwościach mechanicznych. Materiały plastyczne mają zdolność do zmiany kształtu pod wpływem sił zewnętrznych, co jest niezbędne w wielu dziedzinach, takich jak budownictwo, motoryzacja czy lotnictwo.

W inżynierii materiałowej istnieje wiele technik, które pozwalają zwiększyć plastyczność materiałów. Obróbka cieplna, czyli poddawanie materiału działaniu temperatury, może zmieniać strukturę krystaliczną i wpływać na jego plastyczność. Modyfikacja struktury krystalicznej może być osiągnięta poprzez różne procesy, takie jak wyżarzanie, hartowanie czy wytwarzanie stopów. Kolejną techniką jest wytwarzanie materiałów kompozytowych, które łączą właściwości różnych materiałów, co może zwiększyć ich plastyczność.

Plastyczność odgrywa kluczową rolę w projektowaniu i produkcji materiałów inżynierskich. Dzięki plastyczności możliwe jest kształtowanie materiałów na różne sposoby, aby uzyskać pożądane właściwości mechaniczne. Projektanci i inżynierowie muszą uwzględniać plastyczność materiałów podczas tworzenia konstrukcji, aby zapewnić, że będą one wytrzymałe i elastyczne w odpowiednich miejscach.

Plastyczność znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach inżynierii. W branży lotniczej, gdzie materiały muszą być lekkie, ale jednocześnie wytrzymałe, plastyczność jest kluczowa. Dzięki niej możliwe jest projektowanie i produkcja skomplikowanych kształtów, które spełniają wymagania wytrzymałościowe. W motoryzacji, plastyczność pozwala na tworzenie elementów karoserii o złożonych kształtach, które są odporne na uszkodzenia. W budownictwie, plastyczność materiałów konstrukcyjnych pozwala na adaptację konstrukcji do zmieniających się warunków i obciążeń.

Mimo licznych korzyści, plastyczność materiałów może wiązać się z pewnymi wyzwaniami. Jednym z wyzwań jest utrzymanie równowagi między plastycznością a wytrzymałością materiałów. Zbyt duża plastyczność może prowadzić do zmniejszenia wytrzymałości, co jest niepożądane w niektórych zastosowaniach. Innym wyzwaniem jest kontrolowanie procesów obróbki i produkcji, aby uzyskać pożądaną plastyczność. W odpowiedzi na te wyzwania, inżynierowie stosują różne techniki, takie jak kontrola temperatury, dobór odpowiednich stopów czy zastosowanie precyzyjnych procesów obróbki.

Plastyczność w zarządzaniu zasobami ludzkimi

Plastyczność w zarządzaniu zasobami ludzkimi oznacza zdolność pracowników do adaptacji i elastycznego reagowania na zmiany w organizacji. Jest to ważne pojęcie, ponieważ w dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym organizacje muszą być w stanie dostosowywać się do zmieniających się warunków, a plastyczność pracowników jest kluczowym czynnikiem wpływającym na tę zdolność adaptacji.

Posiadanie elastycznej i plastycznej siły roboczej niesie ze sobą wiele korzyści dla organizacji. Pracownicy, którzy są plastyczni, są bardziej otwarci na zmiany i innowacje, co prowadzi do większej adaptacji organizacji. Ponadto, plastyczni pracownicy są bardziej kreatywni i elastyczni w rozwiązywaniu problemów, co przekłada się na efektywność i efektywność organizacji.

Aby zachęcić pracowników do rozwijania swojej plastyczności, organizacje mogą stosować różne metody i strategie. Jedną z metod jest zapewnienie szkoleń i rozwoju zawodowego, które pomogą pracownikom rozwijać nowe umiejętności i elastyczność w różnych dziedzinach. Organizacje mogą także promować kulturę innowacji i elastyczności, w której pracownicy są zachęcani do eksperymentowania i podejmowania ryzyka.

Plastyczność pracowników ma istotny wpływ na skuteczność organizacji. Pracownicy, którzy są elastyczni i plastyczni, są bardziej gotowi do zmian i dostosowania się do nowych warunków. Dzięki temu organizacja może szybciej reagować na zmieniające się wymagania rynku i osiągać lepsze wyniki. Ponadto, elastyczni pracownicy są bardziej otwarci na innowacje i nowe pomysły, co może przyczynić się do rozwoju organizacji i zdobycia przewagi konkurencyjnej.

Plastyczność w zarządzaniu zmianą

Plastyczność w zarządzaniu zmianą oznacza zdolność organizacji do dostosowywania się i adaptacji do zmieniającego się otoczenia. Jest to ważna cecha, ponieważ organizacje muszą być w stanie reagować i dostosowywać swoje strategie, struktury i procesy do zmieniających się warunków rynkowych i konkurencyjnych.

Plastyczność odgrywa kluczową rolę w procesie zarządzania zmianą i adaptacji organizacji. Organizacje muszą być elastyczne i otwarte na zmiany, aby dostosować się do nowych wymagań i wyzwań. Plastyczność pozwala organizacjom na tworzenie i wdrażanie nowych strategii, wprowadzanie innowacji i dostosowywanie struktury organizacyjnej do zmieniającego się otoczenia.

Wspieranie plastyczności organizacji w kontekście zmiany wymaga zastosowania różnych technik i narzędzi. Jednym z narzędzi może być tworzenie elastycznych struktur organizacyjnych, które umożliwiają szybką reorganizację i adaptację do zmieniających się warunków. Inne techniki to promowanie kultury otwartej na zmiany, wspieranie innowacji i kreatywności wśród pracowników oraz stosowanie strategii zarządzania zmianą, takich jak planowanie, komunikacja i zaangażowanie pracowników.

Wprowadzanie zmian w organizacji może wiązać się z różnymi wyzwaniami, takimi jak opór pracowników, trudności w adaptacji do nowych procesów i brak jasnej wizji przyszłości. Plastyczność może pomóc w pokonywaniu tych wyzwań poprzez zachęcanie pracowników do elastycznego myślenia i adaptacji do nowych sytuacji. Plastyczni pracownicy są bardziej otwarci na zmiany i gotowi do nauki nowych umiejętności, co ułatwia proces wprowadzania zmian i adaptacji organizacji.

Plastyczność — artykuły polecane

Biokatalizatory — Koagulacja — Fermentacja — Pilling — Fotochromia — Hałas — Deratyzacja — Inhibitory — Klarowność

Bibliografia

• Czermiński J. i in. (red.) (1978), Encyklopedia Techniki. Tom Metalurgia, Wydawnictwo Śląsk, Katowice
• Czerni S. (red.) (1984), Leksykon naukowo-techniczny, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa
• Duda I. (red.) (1995), Słownik pojęć towaroznawczych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• PWN (2004), Nowa encyklopedia powszechna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Rawski W. (red.) (2011), Encyklopedia popularna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Jakub Stańczyk