Średnie wynagrodzenie

Średnie wynagrodzenie
Polecane artykuły
Stopa bezrobocia Przeciętne wynagrodzenie Stopa zatrudnienia Rynek pracy Pensja minimalna Absencja Zapłata Przyczyny bezrobocia Minimalna stawka godzinowa

Średnie wynagrodzenie - przeciętne wynagrodzenie w określonym kraju, sektorze przedsiębiorstw lub gospodarki państwowej. Przeciętną kwotę wynagrodzeń najczęściej otrzymuje się poprzez podzielenie całkowitej sumy płac przez ilość zatrudnionych w przyjętym obszarze obliczeń, bez osób pracujących za granicą czy wykonujących pracę nakładczą.

TL;DR

Artykuł omawia obliczanie średniego wynagrodzenia w Polsce oraz jego związek z wydajnością pracy i zatrudnieniem. Główny Urząd Statystyczny zajmuje się zbieraniem danych dotyczących wynagrodzeń w kraju. Wyższe wynagrodzenia przyczyniają się do polepszenia wydajności pracy i zmniejszenia ryzyka zwolnień. Przeciętne wynagrodzenie rośnie najszybciej w regionach, gdzie wcześniej było niskie. Korelacja między przeciętną płacą a wydajnością pracy jest badana przy użyciu współczynnika korelacji kolejnościowej. Zatrudnienie, popyt na pracę, kwalifikacje i umiejętności pracowników oraz czynniki otoczenia przedsiębiorstwa mają wpływ na poziom wynagrodzeń.

Obliczanie średniego wynagrodzenia w Polsce

Instytucją zajmującą się obliczaniem przeciętnego wynagrodzenia w Polsce zajmuje się Główny Urząd Statystyczny. Informacje są regularnie podawane do ogólnej wiadomości przez Prezesa GUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Do obliczeń GUS najczęściej sumuje: "wynagrodzenia osobowe, bez wynagrodzeń osób wykonujących pracę nakładczą oraz uczniów, a także osób zatrudnionych za granicą, wypłaty z tytułu udziału w zysku i w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach, dodatkowe wynagrodzenia roczne dla pracowników jednostek sfery budżetowej, - honoraria wypłacone niektórym grupom pracowników za prace wynikające z umowy o pracę, np. dziennikarzom, realizatorom filmów, programów radiowych i telewizyjnych". Wyliczenia te następnie są dzielone przez przeciętne zatrudnienie w danym okresie (miesiąc, kwartał lub rok).

Gospodarka narodowa

W celu przedstawienia wyników wynagrodzeń, GUS zestawia wszystkie podmioty gospodarki narodowej, również jednostki o liczbie do dziewięciu osób. Dane te podaje co kwartał jako przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto. Dodatkowo publikuje coroczne zestawienie w każdy siódmy dzień roboczy lutego.

Poziom wynagrodzeń w Polsce a wydajność pracy

Wydajność pracy przyczynia się do nasilenia tempa rozwoju gospodarczego kraju, które jest wynikiem przyrostu i polepszenia konkurencyjności przedsiębiorstw czy regionów. Dlatego pracodawcy starają się poprawić atrakcyjność i wydajność pracy poprzez zwiększanie płac. Dzięki wysokim wynagrodzeniom w niektórych województwach, pracodawcy mniej narażają się na zwolnienia pracowników, a przez to szukanie nowych osób, w które musieliby zainwestować pieniądze na wdrożenie do przedsiębiorstwa.

Na podstawie badań i obserwacji zmian przeciętnych wynagrodzeń w Polsce w przeciągu ostatnich lat, najszybsze tempo wzrostu badanej wielkości występuje w województwach, w których wynagrodzenie utrzymywało się dotychczas na niskim poziomie. Natomiast w regionach, gdzie występowały stosunkowo wysokie płace, można dostrzec zdecydowanie niższe tempo wzrostu poziomu wynagrodzeń.

Według teorii płacy efektywnościowej, wydajność pracownika zależy w głównej mierze od poziomu jego wynagrodzenia. Utrzymywanie płacy na wysokim poziomie sprzyja dbaniu o ciągłą dyscyplinę pracy. Pracownik w takiej sytuacji, wykonując bardzo dobrze opłacane zajęcie, utrzymuje dyscyplinę na wysokim poziomie w obawie przed utratą dotychczasowej pracy.

W celu dokładniejszego zobrazowania korelacji między przeciętną płacą realną, a wydajnością pracy, wykorzystuje się tzw. współczynnik korelacji kolejnościowej (stosowany, gdy badana zbiorowość nie jest wystarczająco liczna, nie może być opisana za pomocą liczb, lub jest pogrupowana w bardzo małe przedziały klasowe).

Zatrudnienie a średnie wynagrodzenia

Przy rozbieżności w poziomie przeciętnych wynagrodzeń znaczącą rolę odgrywa popyt na pracę. Do wzrostu płac przyczynia się większe zapotrzebowanie na pracowników, przy jednakowej podaży na pracę. Tymczasem zmniejszenie wynagrodzenia wywołane jest zazwyczaj przez większy zasób siły ludzkiej na rynku, przy założeniu, że popyt jest niezmienny. Na kształtowanie się wynagrodzeń ogromny wpływ mają również kwalifikacje i umiejętności pracowników. Im wyższe kwalifikacje, tym wyższe średnie wynagrodzenia na danym rynku. W sytuacji, gdy kwalifikacje pracowników są na tym samym lub podobnym poziomie, wyższe wynagrodzenie uzyskuje pracownik, którego praca okaże się bardziej wydajna. Średnie wynagrodzenie utrzymuje się stale na wysokim poziomie w grupach zawodowych, w których do wykonywania zawodu konieczny jest certyfikat otrzymany w wyniku zdania egzaminu lub wykupienia danej licencji (np. w przypadku taksówkarzy).

Na okoliczności kształtowania się wynagrodzeń mają wpływ niżej wymienione czynniki:

• czynniki jakościowe - należą do czynników mikroekonomicznych z perspektywy pracownika, są trudne do zmierzenia; w skład tej grupy wchodzą: kwalifikacje i umiejętności pracowników, nasilenie i czas poszukiwania pracy oraz osób które podejmują się szukania pracy, kontakty interpersonalne z pracodawcami, dążenie do celów pracowników
• czynniki strategii wynagrodzeń - jest to grupa o charakterze mikroekonomicznym z punktu widzenia pracodawcy, są łatwe do zmierzenia; do tej grupy należą: przyjęty plan działania przedsiębiorstwa, metoda szkoleń, schemat organizacyjny, poziom trudności realizowanej pracy
• czynniki otoczenia przedsiębiorstwa i rozwoju gospodarczego - określają one poziom wynagrodzenia, które z drugiej strony także może mieć wpływ na te czynniki (czynniki i wynagrodzenie mogą się wzajemnie określać), do szeregu tych czynników należą: PKB, inflacja, wydatki ponoszone przez przedsiębiorstwo, wsparcie pieniężne dla bezrobotnych, zasób siły roboczej, efektywność pracy.

Bibliografia

• Dobija M. (1997), Rachunkowość zarządcza i controlling, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 13
• GUS (2008), Zasady metodyczne statystyki rynku pracy i wynagrodzeń, Warszawa
• GUS (2020), Pojęcia stosowane w statystyce publicznej, Warszawa
• GUS (2020), Komunikat w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2019 roku, Warszawa
• Ignatczyk W., Chromińska M. (1999), Statystyka. Teoria i zastosowanie, WSB, Poznań
• Nyk M. (2010), Wynagrodzenie a pracujący w gospodarce polskiej, "Przedsiębiorczość i zarządzanie", Tom XI, nr 13, s. 116
• Nyk M. (2014), Wydajność pracy a przeciętne wynagrodzenie w poszczególnych województwach w Polsce w latach 2006-2012 - analiza statyczna, "Acta Universitatis Lodziensis", nr 5, s. 61
• Polak E. (2015), Regionalne zróżnicowanie wynagrodzeń w Polsce i tendencje do zmian w tym zakresie, Współczesna Gospodarka, nr 1
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
• Zgliczyński W.S. (2013), Wynagrodzenia w Polsce, Wydawnictwo Sejmowe dla Biura Analiz Sejmowych, Warszawa

Autor: Tomasz Sowiński