Zdarzenie gospodarcze

Zdarzenie gospodarcze
Polecane artykuły
Klasyfikacja operacji gospodarczych Operacja gospodarcza Rachunek zysków i strat Przychody i koszty finansowe Wynik finansowy Koszty finansowe Zysk nadzwyczajny Rozliczenia międzyokresowe kosztów Koszt a wydatek

Zdarzenia gospodarcze to wszystkie działania i fakty związane z działalnością konkretnej jednostki gospodarczej. Możemy do nich zaliczyć:

• zakup środków trwałych,
• podpisanie umowy z nowym pracownikiem,
• wydanie z magazynu materiałów do zużycia,
• wysłanie zamówienia do dostawcy materiałów.

Nie wszystkie z wymienionych zdarzeń gospodarczych są przedmiotem opisu rachunkowości. Obowiązek zapisania w księgach rachunkowych dotyczy tylko tych zdarzeń, które wywierają zmiany w stanie majątku podmiotu gospodarczego. Zdarzenia te określane są mianem operacji gospodarczych.

Zatem operacjami gospodarczymi będą następujące z w/w zdarzeń:

• zakup środków trwałych
• wydanie z magazynu materiałów do zużycia

Wobec tego: każda operacja gospodarcza jest zdarzeniem gospodarczym, ale nie każde zdarzenie gospodarcze będzie operacją gospodarczą.

Każda operacja gospodarcza musi być potwierdzona odpowiednim dokumentem nazywanym dowodem księgowym.

Cechy operacji gospodarczych

Operacje gospodarcze charakteryzują się danymi cechami:

• dotyczą konkretnej jednostki gospodarczej,
• są potwierdzone odpowiednim dowodem księgowym,
• są określone w czasie,
• można je wyrazić wartościowo (w mierniku pieniężnym),
• wywołują zmiany w składnikach bilansu.

Rodzaje operacji gospodarczych

Ze względu na powodowany zakres zmian wyróżniamy dwa rodzaje operacji gospodarczych:

• operacje bilansowe,
• operacje wynikowe.

Operacje bilansowe

Operacje te wywołują zmiany jedynie w składnikach bilansu. Ponadto muszą dotyczyć dwóch składników bilansu, ale nie mogą naruszać równowagi bilansowej. Dzielimy je następująco:

• Aktywne - wywołują zmiany wyłącznie w aktywach bilansu, przy czym jeden ze składników zwiększa swoją wartość, a drugi zmniejsza o tą samą kwotę.

Np. Zakup za gotówkę i przyjęcia do magazynu materiałów.

• Pasywne - wywołują zmiany wyłącznie w pasywach bilansu, przy czym jeden składnik zwiększa swą wartość a drugi zmniejsza o tą samą kwotę.

Np. Przeznaczenie zysku netto na zwiększenie kapitału zapasowego

• Aktywno-Pasywne zwiększające - zarówno składnik aktywów jak i pasywów zwiększa się o taką samą kwotę.

Np. Zakup i przyjęcie do użytkowania mebli biurowych, zapłata w terminie późniejszym.

• Aktywno-pasywne zmniejszające – zarówno składnik aktywów jak i pasywów zmniejszają się o taką samą kwotę.

Np. Regulacja zobowiązań pracowników.

Operacje aktywne i operacje pasywne nie wywołują zmiany w sumie wysokości bilansowej, powodują jedynie zmianę w wewnętrznej strukturze aktywów lub pasywów. Natomiast operacje aktywno-pasywne zwiększające oraz aktywno-pasywne zmniejszające skutkują zmniejszeniem lub zwiększeniem sumy bilansowej.

Operacje gospodarcze wynikowe

Operacje gospodarcze, które związane są z kategoriami przychodów, kosztów oraz zysków i strat nadzwyczajnych nazywamy operacjami wynikowymi. Wpływają one na wynik finansowy i mogą dotyczyć tylko jednego składnika bilansu i jednego składnika rachunku zysków i strat. Można wyróżnić cztery typy operacji gospodarczych wynikowych:

• I typ – operacje zwiększające składnik aktywów i jednocześnie zwiększające przychody o tą samą wartość.

Np.: otrzymane odsetki od udzielonych pożyczek, należne lub uzyskane kwoty z tytułu sprzedaży towarów i materiałów.

• II typ – operacje zmniejszające jeden składnik aktywów i jednocześnie zwiększające koszty o tą samą wartość

Np.: wydanie materiałów do zużycia, zapłacenie odsetek od kredytu.

• III typ – operacje zmniejszające jeden składnik pasywów przy równoczesnej zmianie przychodów o tą samą wartość

Np.: odpisanie zobowiązań wobec dostawców jako przedawnionych.

• IV typ – operacje zwiększające jeden składnik pasywów przy równoczesnym zwiększeniu kosztów o tą samą wartość.

Np.: otrzymanie i nieopłacenie faktury od dostawcy energii, za usługę remontową.

Zatem działania mające miejsce w trakcie prowadzenia działalności mogą w sposób pośredni lub bezpośredni wpływać na składniki bilansu oraz RZiS. Zmiany w sytuacji majątkowo-finansowej zachodzą od początku funkcjonowania przedsiębiorstwa. Spowodowane są one głównie realizacją podstawowych procesów gospodarczych: zaopatrzenia, produkcji, sprzedaży i zarządzania. Na stan aktywów, pasywów i sytuację finansową jednostki mają również wpływ inne zdarzenia o charakterze przypadkowym a także czynniki zewnętrzne niezależne od danej działalności gospodarczej.

Bibliografia

• Baran W. (red.) (2014). Podstawy rachunkowości. Sprawozdanie finansowe. Zasady. Etyka., Difin, Warszawa, s. 46-50
• Chodoń M., Zasiewska K. (2014). Podstawy rachunkowości, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa, s. 43-57
• Dziuba- Burczyk A. (2003). Podstawy rachunkowości w świetle międzynarodowych standardów, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp z.o.o, Kraków
• Gmytrasiewicz M. (2014). Rachunkowość. Podstawowe założenia i zasady., Difin, Warszawa, s. 55-75
• Micherda B. (2005). Podstawy rachunkowości aspekty teoretyczne i praktyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Nita B. (red.) (2015). Podstawy rachunkowości Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław, s. 66-70
• Nowak. E. (2016). Rachunkowość. Kurs podstawowy., PWE, Warszawa, s. 65-68
• Piaszczyk. A. (2011). System kontroli przedsiębiorstwa w gospodarce pokryzysowej na przykładzie jednostek zainteresowania publicznego
• Szczypa P. (red) (2016). Podstawy rachunkowości. Od teorii do praktyki. CeDeWu, Warszawa s. 139-150
• Walińska E. (2014). Rachunkowość jak nauka-jej współdziałanie z dyscypliną finanse

Autor: Monika Pasik, Małgorzata Serafin