Rodzaje transportu
Transport to wszelkie czynności powodujące fizyczne przemieszczenie produktów w przestrzeni, czyli z miejsca nadania do wyznaczonego miejsca odbioru w odpowiednim czasie, w nienaruszonym stanie i po wcześniej ustalonym przez obie strony koszcie. W połączeniu z logistyką oraz spedycją, transport wchodzi w skład branży TSL (transport-spedycja-logistyka).
Inna definicja transportu wskazuje że transport polega na świadczeniu usług ściśle wiążących się z procesem przemieszczania.
Usługi przemieszczania zawierają:
- załadunek,
- wyładunek,
- składowanie.
Usługi dodatkowe obejmują:
- usługi spedycyjne,
- usługi kontrolne,
- usługi rzeczoznawcze,
- usługi organów celnych.
Zobacz także: Nabrzeże portowe.
TL;DR
Transport to fizyczne przemieszczanie produktów z miejsca nadania do miejsca odbioru. Istnieje wiele rodzajów transportu, takich jak drogowy, kolejowy, wodny, lotniczy i rurociągowy. Każdy ma swoje zalety i wady. Wybór odpowiedniego środka transportu zależy od kosztów, czasu przewozu, niezawodności, dostępności przestrzennej i bezpieczeństwa.
Klasyfikacja transportu
Ze względu na zastosowaną gałąź transportu:
- transport morski,
- transport śródlądowy,
- transport kolejowy,
- transport drogowo - samochodowy,
- transport lotniczy,
- transport rurociągowy.
Ze względu na przedmiot podlegający przewozowi:
- transport pasażerski (komunikacja),
- transport towarowy.
Ze względu na sposób zorganizowania przewozu:
- transport regularny - np. stałe kursy według rozkładu jazdy jak PKP,
- transport nieregularny - np. żegluga trampowa.
Ze względu na zastosowane jednostki ładunkowe:
- transport konwencjonalny,
- transport multimodalny.
Ze względu na rodzaj obsługiwanych transakcji:
- transport krajowy,
- transport międzynarodowy.
Ze względu na wielkość przesyłki:
- transport cało pojazdowy,
- transport zbiorowy.
Ze względu na ciągłość przebiegu procesu transportowego:
- transport bezpośredni,
- transport wielogałęziowy,
- transport łamany.
Ze względu na odległość pokonywaną podczas procesu transportu (odległości mają charakter umowny w zależności od gałęzi):
- transport bliski,
- transport średni,
- transport daleki.
Ze względu na dostępność transportu:
- transport publiczny (obcego przewoźnika),
- transport własny.
Ze względu na formę własności przewoźnika:
- transport prywatny,
- transport państwowy,
- transport współdzielczy.
Charakterystyka transportu drogowego
Transport drogowy (samochodowy) - najbardziej rozpowszechniony środek transportu wykorzystywany w większości operacji logistycznych. Rozbudowana sieć dróg pozwala przewoźnikom dotrzeć w praktycznie dowolne miejsce, co powoduje, że usługi transportowe mogą być świadczone na rzecz praktycznie każdego. Z powodu niskiej kapitałowej bariery wejścia na rynek przewoźników samochodowych jest bardzo duża ilość firm świadczących tego typu usługi dzięki czemu mamy dużą dostępność usług w tej gałęzi transportu.
Zalety:
- najlepsza dostępność przestrzenna - zasięg możliwość dojazdu praktycznie w większość miejsc,
- najkorzystniejsze dostosowanie sieci dróg do rozmieszenia rynków zaopatrzania i zbytu,
- niskie koszty utrzymania w przypadku komunikacji miejskiej - publicznej,
- tabor przystosowany do przewozu ładunków o różniej podatności transportowej,
Wady:
- wysokie koszty dodatkowe (ubezpieczenia, wydatki drogowe-)
- stosunkowo mała ładowność,
- duży wpływ na zanieczyszczenia środowiska - wytwarzane spaliny,
- zagęszczenie ruchu, korki,
- uwarunkowanie od warunków pogodowych.
Transport kolejowy
Transport kolejowy - tego typu usługi przewozowe są świadczone przez niewielka liczbę dużych firm (zazwyczaj dużą część udziałów posiada państwo). Występuje duża bariera wejścia na rynek (wysoki koszt inwestycji w terminale, sprzęt i trakcje). Kolej zajmuje się głównie przemieszczaniem dużej ilości towarów na duże odległości o stosunkowo niewielkiej wartości (produkty przemysłu drzewnego, wydobywczego, produkty rolne).
Zalety:
- niskie koszty przewozu,
- wysoka niezawodność taboru kolejowego,
- tabor kolejowy przystosowany do przewozu ładunków o zróżnicowanej podatności transportowej,
- nie znaczy negatywny wpływ na środowisko naturalne,
- możliwość transportu ładunków masowych na znacznie dłuższy dystans w porównaniu z transportem samochodowym.
Wady:
- niskie bezpieczeństwo transportowanych ładunków,
- długi czas transportu spowodowany niedużą prędkością taboru kolejowego,
- brak rozbudowanej sieci kolejowej w wymiarze krajowym ale także międzynarodowym.
- wysokie koszty budowy linii kolejowych.
Transport wodny
Transport wodny - stanowi jeden z najważniejszych czynników rozwoju gospodarczego, wzdłuż dużych rzek powstawały większe miasta. Za pomocą tego środka transportu przewozi się towary na duże odległości o niskiej wartości i dużej zawartości, które można łatwo przeładować za pomocą urządzeń mechanicznych. Jedna barka może przewieźć ok.1500 ton ładunku.
Zalety:
- niskie koszty,
- globalny zasięg szlaków morskich,
Wady:
- ograniczona dostępność przestrzenna (z portu do portu) konieczność korzystania z innych gałęzi transportu,
- długi czas przewozu,
- niska częstotliwość kursów,
- małe bezpieczeństwo towarów, ze względu na wilgoć, zasolenie, warunki atmosferyczne, piractwo.
Typy statków morskich:
- Drobnicowce - wielkie ładownie, zwykle przewożą ładunki wypełniające cała ładownię,
- Masowce - ładunki o niskim stosunku wartości do wagi (rudy metali, zboże, węgiel i złom żelazny), wyposażone w grodzie co pozwala przewozić kilka rodzajów dóbr w tym samym czasie,
- Tankowce - przewożą największe ładunki (od 18 000t do 500 000t) z powodu wycieków ropy naftowej coraz częściej buduje się statki z podwójnym kadłubem,
- Kontenerowce - statki przystosowane do przewozu kontenerów,
- Statki typu ro-ro - statek posiada wbudowane duże rampy, dzięki którym można wjechać z ładunkiem bezpośrednio na statek,(zastosowanie w przewozie samochodów),
- Statki typu obo - (oil-bulk-ore; ropa naftowa-produkty masowe-rudy) duża wielofunkcyjność, dużym plusem jest możliwość przewożenia różnych towarów jednocześnie,
- Barki oceaniczne - jednostki ciągnięte przez specjalny holownik, bardzo tani środek transportu.
Transport lotniczy
Transport lotniczy - większość dochodu osiągana z transportu pasażerskiego, transport towarowy znajduje się w fazie rozwoju.
Zalety:
- bezpieczeństwo ładunków,
- szybkość transportu,
- zdolność do transportowania ładunków o dużych gabarytach,
- szybki rozwój taboru lotniczego,
Wady:
- wysokie koszty transportu oraz budowy wymaganej infrastruktury,
- ograniczona dostępność przestrzenna - konieczność korzystania z innych gałęzi transportu,
Transport rurociągowy
Transport rurociągowy - odnosi się do rurociągów naftowych, laktociągów, a nie do gazociągów. Zastosowanie w przemieszczaniu płynnych produktów naftowych. Dostępność rurociągu jest ograniczona, co dodatkowo wymusza korzystanie z innych środków transportu (kolej, transport drogowy lub wodny).
Zalety:
- niskie koszty transportu,
- niezależny od warunków atmosferycznych,
Wady:
- ograniczona dostępność- wymaga specjalistyczna infrastruktura,
- duże koszty budowy,
- degradacja środowiska pod względem krajobrazu,
Kryteria wyboru środka transportu
Wybierając środek transportu należy wziąć pod uwagę:
- Koszty
- Czas przewozu
- Niezawodność
- Dostępność przestrzenną
- Bezpieczeństwo
| Rodzaje transportu — artykuły polecane |
| Ładunek drobnicowy — Powierzchnia magazynowa — Transport kolejowy — Transport lotniczy — Droga ekspresowa — Transport — System transportu wewnętrznego — Żegluga śródlądowa — Magazyn — Kapitał strukturalny |
Bibliografia
- Coyle J. (2002), Zarządzanie logistyczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Czubała A. (2001), Dystrybucja produktów, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Gołembska E. (red.) (2010), Kompendium wiedzy o logistyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Neider J. (2015), Transport międzynarodowy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Zielaskiewicz H. (2010), Transport intermodalny na rynku usług przewozowych, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji-PIB, Radom
Autor: Szymon Karcz, Paulina Przeniosło
