Rodzaje transportu

Z Encyklopedia Zarządzania
(Przekierowano z Wybór środka transportu)

Transport to wszelkie czynności powodujące fizyczne przemieszczenie produktów w przestrzeni, czyli z miejsca nadania do wyznaczonego miejsca odbioru w odpowiednim czasie, w nienaruszonym stanie i po wcześniej ustalonym przez obie strony koszcie. W połączeniu z logistyką oraz spedycją, transport wchodzi w skład branży TSL (transport-spedycja-logistyka).

Inna definicja transportu wskazuje że transport polega na świadczeniu usług ściśle wiążących się z procesem przemieszczania.

Usługi przemieszczania zawierają:

  1. załadunek,
  2. wyładunek,
  3. składowanie.

Usługi dodatkowe obejmują:

  1. usługi spedycyjne,
  2. usługi kontrolne,
  3. usługi rzeczoznawcze,
  4. usługi organów celnych.

Zobacz także: Nabrzeże portowe.

TL;DR

Transport to fizyczne przemieszczanie produktów z miejsca nadania do miejsca odbioru. Istnieje wiele rodzajów transportu, takich jak drogowy, kolejowy, wodny, lotniczy i rurociągowy. Każdy ma swoje zalety i wady. Wybór odpowiedniego środka transportu zależy od kosztów, czasu przewozu, niezawodności, dostępności przestrzennej i bezpieczeństwa.

Klasyfikacja transportu

Ze względu na zastosowaną gałąź transportu:

  • transport morski,
  • transport śródlądowy,
  • transport kolejowy,
  • transport drogowo - samochodowy,
  • transport lotniczy,
  • transport rurociągowy.

Ze względu na przedmiot podlegający przewozowi:

Ze względu na sposób zorganizowania przewozu:

  • transport regularny - np. stałe kursy według rozkładu jazdy jak PKP,
  • transport nieregularny - np. żegluga trampowa.

Ze względu na zastosowane jednostki ładunkowe:

Ze względu na rodzaj obsługiwanych transakcji:

Ze względu na wielkość przesyłki:

  • transport cało pojazdowy,
  • transport zbiorowy.

Ze względu na ciągłość przebiegu procesu transportowego:

  • transport bezpośredni,
  • transport wielogałęziowy,
  • transport łamany.

Ze względu na odległość pokonywaną podczas procesu transportu (odległości mają charakter umowny w zależności od gałęzi):

  • transport bliski,
  • transport średni,
  • transport daleki.

Ze względu na dostępność transportu:

  • transport publiczny (obcego przewoźnika),
  • transport własny.

Ze względu na formę własności przewoźnika:

  • transport prywatny,
  • transport państwowy,
  • transport współdzielczy.

Charakterystyka transportu drogowego

Transport drogowy (samochodowy) - najbardziej rozpowszechniony środek transportu wykorzystywany w większości operacji logistycznych. Rozbudowana sieć dróg pozwala przewoźnikom dotrzeć w praktycznie dowolne miejsce, co powoduje, że usługi transportowe mogą być świadczone na rzecz praktycznie każdego. Z powodu niskiej kapitałowej bariery wejścia na rynek przewoźników samochodowych jest bardzo duża ilość firm świadczących tego typu usługi dzięki czemu mamy dużą dostępność usług w tej gałęzi transportu.

Zalety:

  • najlepsza dostępność przestrzenna - zasięg możliwość dojazdu praktycznie w większość miejsc,
  • najkorzystniejsze dostosowanie sieci dróg do rozmieszenia rynków zaopatrzania i zbytu,
  • niskie koszty utrzymania w przypadku komunikacji miejskiej - publicznej,
  • tabor przystosowany do przewozu ładunków o różniej podatności transportowej,

Wady:

  • wysokie koszty dodatkowe (ubezpieczenia, wydatki drogowe-)
  • stosunkowo mała ładowność,
  • duży wpływ na zanieczyszczenia środowiska - wytwarzane spaliny,
  • zagęszczenie ruchu, korki,
  • uwarunkowanie od warunków pogodowych.

Transport kolejowy

Transport kolejowy - tego typu usługi przewozowe są świadczone przez niewielka liczbę dużych firm (zazwyczaj dużą część udziałów posiada państwo). Występuje duża bariera wejścia na rynek (wysoki koszt inwestycji w terminale, sprzęt i trakcje). Kolej zajmuje się głównie przemieszczaniem dużej ilości towarów na duże odległości o stosunkowo niewielkiej wartości (produkty przemysłu drzewnego, wydobywczego, produkty rolne).

Zalety:

  • niskie koszty przewozu,
  • wysoka niezawodność taboru kolejowego,
  • tabor kolejowy przystosowany do przewozu ładunków o zróżnicowanej podatności transportowej,
  • nie znaczy negatywny wpływ na środowisko naturalne,
  • możliwość transportu ładunków masowych na znacznie dłuższy dystans w porównaniu z transportem samochodowym.

Wady:

  • niskie bezpieczeństwo transportowanych ładunków,
  • długi czas transportu spowodowany niedużą prędkością taboru kolejowego,
  • brak rozbudowanej sieci kolejowej w wymiarze krajowym ale także międzynarodowym.
  • wysokie koszty budowy linii kolejowych.

Transport wodny

Transport wodny - stanowi jeden z najważniejszych czynników rozwoju gospodarczego, wzdłuż dużych rzek powstawały większe miasta. Za pomocą tego środka transportu przewozi się towary na duże odległości o niskiej wartości i dużej zawartości, które można łatwo przeładować za pomocą urządzeń mechanicznych. Jedna barka może przewieźć ok.1500 ton ładunku.

Zalety:

  • niskie koszty,
  • globalny zasięg szlaków morskich,

Wady:

  • ograniczona dostępność przestrzenna (z portu do portu) konieczność korzystania z innych gałęzi transportu,
  • długi czas przewozu,
  • niska częstotliwość kursów,
  • małe bezpieczeństwo towarów, ze względu na wilgoć, zasolenie, warunki atmosferyczne, piractwo.

Typy statków morskich:

  • Drobnicowce - wielkie ładownie, zwykle przewożą ładunki wypełniające cała ładownię,
  • Masowce - ładunki o niskim stosunku wartości do wagi (rudy metali, zboże, węgiel i złom żelazny), wyposażone w grodzie co pozwala przewozić kilka rodzajów dóbr w tym samym czasie,
  • Tankowce - przewożą największe ładunki (od 18 000t do 500 000t) z powodu wycieków ropy naftowej coraz częściej buduje się statki z podwójnym kadłubem,
  • Kontenerowce - statki przystosowane do przewozu kontenerów,
  • Statki typu ro-ro - statek posiada wbudowane duże rampy, dzięki którym można wjechać z ładunkiem bezpośrednio na statek,(zastosowanie w przewozie samochodów),
  • Statki typu obo - (oil-bulk-ore; ropa naftowa-produkty masowe-rudy) duża wielofunkcyjność, dużym plusem jest możliwość przewożenia różnych towarów jednocześnie,
  • Barki oceaniczne - jednostki ciągnięte przez specjalny holownik, bardzo tani środek transportu.

Transport lotniczy

Transport lotniczy - większość dochodu osiągana z transportu pasażerskiego, transport towarowy znajduje się w fazie rozwoju.

Zalety:

  • bezpieczeństwo ładunków,
  • szybkość transportu,
  • zdolność do transportowania ładunków o dużych gabarytach,
  • szybki rozwój taboru lotniczego,

Wady:

  • wysokie koszty transportu oraz budowy wymaganej infrastruktury,
  • ograniczona dostępność przestrzenna - konieczność korzystania z innych gałęzi transportu,

Transport rurociągowy

Transport rurociągowy - odnosi się do rurociągów naftowych, laktociągów, a nie do gazociągów. Zastosowanie w przemieszczaniu płynnych produktów naftowych. Dostępność rurociągu jest ograniczona, co dodatkowo wymusza korzystanie z innych środków transportu (kolej, transport drogowy lub wodny).

Zalety:

  • niskie koszty transportu,
  • niezależny od warunków atmosferycznych,

Wady:

  • ograniczona dostępność- wymaga specjalistyczna infrastruktura,
  • duże koszty budowy,
  • degradacja środowiska pod względem krajobrazu,

Kryteria wyboru środka transportu

Wybierając środek transportu należy wziąć pod uwagę:

  • Koszty
  • Czas przewozu
  • Niezawodność
  • Dostępność przestrzenną
  • Bezpieczeństwo


Rodzaje transportuartykuły polecane
Ładunek drobnicowyPowierzchnia magazynowaTransport kolejowyTransport lotniczyDroga ekspresowaTransportSystem transportu wewnętrznegoŻegluga śródlądowaMagazynKapitał strukturalny

Bibliografia

  • Coyle J. (2002), Zarządzanie logistyczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
  • Czubała A. (2001), Dystrybucja produktów, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
  • Gołembska E. (red.) (2010), Kompendium wiedzy o logistyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
  • Neider J. (2015), Transport międzynarodowy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
  • Zielaskiewicz H. (2010), Transport intermodalny na rynku usług przewozowych, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji-PIB, Radom


Autor: Szymon Karcz, Paulina Przeniosło