Wiedza deklaratywna

Wiedza deklaratywna jest jednym z dwóch podstawowych rodzajów wiedzy, obok wiedzy proceduralnej. Wiedza deklaratywna dotyczy faktów, informacji, definicji i teorii, które można jasno przedstawić i są świadomie znane. Jest to rodzaj wiedzy, który opisuje, czym jest dana rzecz lub zjawisko, podając konkretne cechy, atrybuty i właściwości.

Wiedza deklaratywna obejmuje te jednostki poznawcze, które można jasno przedstawić. Jest to wiedza o świecie, która może być przedstawiona jako wiedza rzeczywista, świadomie znana. Przykłady wiedzy deklaratywnej mogą obejmować:

• Fakty historyczne - takie jak daty bitew, wydarzenia polityczne czy nazwy królów.
• Definicje pojęć - umożliwiające zrozumienie danego terminu lub konceptu, np. definicja inflacji czy równania kwantowe.
• Reguły matematyczne - które opisują pewne zależności liczbowe lub geometryczne, takie jak twierdzenie Pitagorasa czy zasady rachunku różniczkowego.
• Nazwy i opisy obiektów - takie jak nazwy miast, gatunków zwierząt czy znanych budowli, oraz informacje o ich cechach i funkcjach.
• Opisy zjawisk naukowych - które wyjaśniają, jak działa dany proces fizyczny, chemiczny czy biologiczny, np. opis fotosyntezy czy teoria ewolucji.
• Informacje o danych demograficznych - takie jak dane dotyczące liczby ludności, struktury wiekowej czy migracji w danym regionie.

Wiedza deklaratywna ma walor uniwersalny, ponieważ opisuje ogólne fakty i zjawiska, które mają zastosowanie w różnych kontekstach. Jednakże, samo posiadanie wiedzy deklaratywnej nie wystarcza do sprawnego działania w konkretnym miejscu i danej sytuacji. Wiedza deklaratywna odpowiada na pytanie: "czym jest dana rzecz lub zjawisko", natomiast wiedza proceduralna opisuje, jak dana rzecz lub zjawisko funkcjonuje i jakie są odpowiednie kroki czy procedury do jego realizacji.

Źródła wiedzy deklaratywnej

Wiedza deklaratywna może być pozyskiwana z różnych źródeł. Jednym z głównych źródeł są badania naukowe, które dostarczają teoretycznych podstaw i empirycznych dowodów na istnienie lub cechy danego zjawiska. Publikacje naukowe, artykuły, książki oraz czasopisma branżowe stanowią cenne źródła wiedzy deklaratywnej.

Innym ważnym źródłem wiedzy deklaratywnej są ludzie posiadający specjalistyczną wiedzę w danej dziedzinie. To mogą być nauczyciele, eksperci, praktycy czy badacze, którzy dzielą się swoim doświadczeniem i wiedzą w ramach publikacji, wykładów czy rozmów.

W dzisiejszych czasach Internet stał się również niezwykle ważnym źródłem wiedzy deklaratywnej. Dzięki dostępowi do różnych portali, stron internetowych, baz danych czy encyklopedii online, użytkownicy mogą uzyskać szybki i szeroki dostęp do informacji na temat różnorodnych dziedzin i zagadnień.

Znaczenie wiedzy deklaratywnej

Wiedza deklaratywna odgrywa kluczową rolę we wszystkich dziedzinach nauki, edukacji oraz praktyki zawodowej. Bez wiedzy deklaratywnej trudno byłoby zrozumieć podstawowe pojęcia, teorie, zasady czy definicje, które tworzą fundamenty każdej dziedziny.

Wiedza deklaratywna jest niezbędna do nauki i zdobywania nowych umiejętności, ponieważ dostarcza podstawowych informacji, które pozwalają na zrozumienie danego tematu. Jest również nieodzowna w procesie podejmowania decyzji, ponieważ umożliwia ocenę różnych aspektów i właściwości danego zjawiska.

Ponadto, wiedza deklaratywna jest niezwykle istotna w kontekście transferu wiedzy, czyli przenoszenia wiedzy z jednej dziedziny do drugiej. Bez solidnej wiedzy deklaratywnej w danej dziedzinie, trudno byłoby zrozumieć i wykorzystać wiedzę z innych dziedzin.

Wiedza deklaratywna jest fundamentem dla dalszego rozwijania i poszerzania wiedzy proceduralnej oraz wiedzy kontekstualnej. Pozwala na budowanie bardziej skomplikowanych struktur poznawczych, które umożliwiają sprawną adaptację do zmieniających się warunków i wyzwania.

Wiedza faktograficzna

Wiedza faktograficzna, inaczej nazywana wiedzą deklaratywną, jest rodzajem wiedzy obejmującej informacje o świecie, które można jasno przedstawić i są świadomie znane. Jest to wiedza oparta na faktach, informacjach, definicjach i teoriach.

Wiedza faktograficzna jest niezwykle istotna zarówno dla jednostek, jak i dla organizacji i społeczeństwa jako całości. Stanowi ona fundament, na którym opiera się zdobywanie i przekazywanie wiedzy, a także podejmowanie skutecznych działań i decyzji. Dzięki wiedzy deklaratywnej możemy rozumieć i opisywać świat wokół nas, co jest niezbędne do funkcjonowania w społeczeństwie.

Jednak wiedza deklaratywna nie wystarcza do skutecznego działania w konkretnych sytuacjach. Aby działać skutecznie, niezbędne są również umiejętności proceduralne i wiedza proceduralna.

Wiedza proceduralna i umiejętności proceduralne

Wiedza proceduralna to drugi rodzaj wiedzy, który dotyczy umiejętności i sposobów postępowania. Obejmuje ona reguły i strategie, które są stosowane w praktyce. W przeciwieństwie do wiedzy deklaratywnej, wiedza proceduralna opisuje, jak wykonywać konkretne czynności i podejmować decyzje w określonych sytuacjach.

Umiejętności proceduralne są niezbędne do wykorzystania wiedzy deklaratywnej w praktyce. Obejmują one umiejętność wykonania czynności i podejmowania konkretnych kroków w określonych sytuacjach. Wiedza deklaratywna i umiejętności proceduralne współdziałają, tworząc podstawę do skutecznego działania.

Wiedza proceduralna jest niejednokrotnie zdobywana w wyniku doświadczeń i praktyki. Opanowanie umiejętności proceduralnych wymaga często wielokrotnego powtarzania czynności i uczenia się na własnych błędach. Jest to proces dynamiczny, który pozwala na doskonalenie naszych działań i podejmowanie lepszych decyzji.

Reguły nieświadomego wnioskowania

Reguły nieświadomego wnioskowania stanowią część wiedzy proceduralnej. Są to reguły, które działają automatycznie w naszym umyśle i pozwalają nam na podejmowanie decyzji, tworzenie skojarzeń i wykonywanie czynności praktycznych. Nieświadome wnioskowanie odbywa się na poziomie podświadomym i często nie jesteśmy świadomi procesów myślowych, które prowadzą do naszych decyzji.

Reguły nieświadomego wnioskowania są wynikiem naszych wcześniejszych doświadczeń, nauki i obserwacji. Nasz umysł wykorzystuje te reguły, aby szybko i efektywnie przetwarzać informacje i podejmować decyzje. Dzięki temu jesteśmy w stanie podejmować decyzje nawet w sytuacjach, w których nie mamy dostępu do pełnej wiedzy deklaratywnej.

Przykładem reguł nieświadomego wnioskowania może być tworzenie skojarzeń między różnymi faktami i informacjami. Nasz umysł automatycznie łączy ze sobą powiązane informacje, co pozwala nam na szybkie rozpoznawanie wzorców i podejmowanie decyzji na podstawie wcześniejszych doświadczeń.

Wiedza deklaratywna, wiedza proceduralna i reguły nieświadomego wnioskowania są ze sobą powiązane i stanowią kompleksową podstawę naszej wiedzy i umiejętności. Ich zrozumienie i wykorzystanie jest kluczowe dla skutecznego działania i podejmowania trafnych decyzji w różnych dziedzinach życia.

Zarządzanie wiedzą

Wiedza deklaratywna jest istotną częścią dziedziny zarządzania wiedzą. Jest ona nie tylko przechowywana, ale także przekazywana w różnych formach, takich jak dokumenty, bazy danych, treści wideo i wiele innych. Dzięki wiedzy deklaratywnej organizacje mogą gromadzić i udostępniać informacje, które są kluczowe dla ich funkcjonowania i rozwoju.

Metody, techniki i narzędzia związane z wiedzą deklaratywną są szeroko stosowane w różnych dziedzinach, takich jak zarządzanie wiedzą, edukacja, sztuczna inteligencja czy rozwój osobisty. Poniżej przedstawiam pięć najważniejszych metod związanych z wiedzą deklaratywną:

• Mapy myśli. Mapy myśli są graficznymi reprezentacjami wiedzy deklaratywnej, które pomagają organizować informacje w sposób logiczny i zrozumiały. Są to narzędzia, które pozwalają na wizualizację struktury wiedzy, tworzenie połączeń między różnymi elementami i łatwiejsze zrozumienie złożonych zależności. Mapy myśli mogą być wykorzystywane do planowania projektów, organizacji myśli, tworzenia prezentacji czy analizowania złożonych problemów. Są one szczególnie przydatne w procesie zarządzania wiedzą, ponieważ umożliwiają łatwiejsze poruszanie się po gromadzonej wiedzy deklaratywnej i ułatwiają jej przekazywanie innym osobom.
• Bazy danych. Bazy danych są niezwykle ważnym narzędziem w zarządzaniu wiedzą deklaratywną. Pozwalają na składowanie, organizację i zarządzanie wiedzą deklaratywną w formie strukturalnej. Dzięki bazom danych można łatwo przeszukiwać, aktualizować i udostępniać informacje. Wiedza deklaratywna przechowywana w bazach danych może być łatwo udostępniana i wykorzystywana przez różne osoby w organizacji. Bazy danych są szczególnie przydatne w przypadku dużych ilości danych, które muszą być przechowywane i zarządzane w sposób efektywny i bezpieczny.
• Systemy zarządzania treścią. Systemy zarządzania treścią (CMS) są narzędziami umożliwiającymi tworzenie, publikację i zarządzanie treściami w formie wiedzy deklaratywnej. CMS-y pozwalają na tworzenie i edycję treści, kontrolowanie ich publikacji oraz zarządzanie dostępem do nich. Przy użyciu systemów zarządzania treścią można łatwo organizować, wyszukiwać i udostępniać informacje. CMS-y są szczególnie przydatne w przypadku tworzenia i zarządzania stronami internetowymi, intranetami, blogami oraz innymi formami publikacji wiedzy deklaratywnej.
• Algorytmy uczenia maszynowego. Algorytmy uczenia maszynowego są wykorzystywane do nauki komputerów na podstawie dostępnej wiedzy deklaratywnej. Dzięki tym algorytmom komputery są w stanie analizować duże ilości danych i na ich podstawie wyciągać wnioski oraz podejmować decyzje. Algorytmy uczenia maszynowego pozwalają na automatyczną naukę i adaptację komputerów do zmieniających się warunków i potrzeb. Są one wykorzystywane w wielu dziedzinach, takich jak analiza danych, rozpoznawanie obrazów, predykcja trendów czy optymalizacja procesów.
• Systemy eksperckie. Systemy eksperckie wykorzystują zgromadzoną wiedzę deklaratywną do podejmowania decyzji i udzielania odpowiedzi na pytania w określonym obszarze. Są to programy komputerowe, które na podstawie dostępnych informacji i reguł ekspertów są w stanie symulować procesy myślowe i podejmować dedukcyjne wnioski. Systemy eksperckie są szczególnie przydatne w dziedzinach, gdzie specjalistyczna wiedza jest kluczowa, takich jak diagnostyka medyczna, doradztwo prawnicze czy projektowanie systemów informatycznych.

Wiedza deklaratywna — artykuły polecane

Metafora organizacji — Informacja — Kreatywność — Profesjonalizm — Rodzaje wiedzy — Kapitał ludzki — Tablica ogłoszeń — Agent zmiany — System zarządzania wiedzą

Bibliografia

• Nosal C., Psychologia decyzji kadrowych, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1997
• Oleksyn T., Zarządzanie kompetencjami teoria i praktyka, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006
• Pająk E., Zarządzanie produkcją, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006