Inflacja popytowa
| Inflacja popytowa |
|---|
| Polecane artykuły |
Inflacja popytowa - nazywana również jako inflacja nabywców oraz inflacja ciągniona przez popyt. Została wyodrębniona na podstawie przyczyn wywoływania inflacji, drugim rodzajem jest inflacja kosztowa. Aby móc skutecznie zwalczać inflację należy dokonać głębokiej i trafnej analizy jej przyczyn. Należy ustalić czy wzrost cen spowodowany jest nadmiernym popytem (inflacja popytowa), czy też ceny rosną w wyniku wzrostu kosztów produkcji (inflacja kosztowa) Inflacja popytowa - występuje wtedy gdy globalny popyt, czyli całkowita wielkość planowanych wydatków wzrasta szybciej niż całkowita wielkość produkcji. Popyt jest większy od możliwości jego zaspokojenia. Oznacza to że, ludzie chcą kupić więcej niż gospodarka wytwarza zwykle przy pełnym zatrudnieniu lub pełnym wykorzystaniu mocy wytwórczych. Społeczeństwo wówczas konkuruje o ograniczony zasób dostępnych dóbr i usług. Wzrost globalnego popytu jest spowodowany zwiększeniem się zapotrzebowania ze strony różnych podmiotów gospodarczych, m.in. takich jak:
- państwo,budżet państwa jest jednym ze źródeł inflacji, jego wydatki rosną wraz z rozszerzaniem się funkcji jakie spełnia, tworzą się nowe źródła popytu państwa (realizacja programów socjalno – gospodarczych, wydatki na zbrojenia oraz administrację), dawniej budżet państwa wywoływał inflację w sytuacjach, które wymagały nadzwyczajnych wydatków, obecnie nadmierny popyt jest tworzony również w normalnych warunkach, wydatki, które przekraczają dochody budżetowe państwo finansuje za pomocą pożyczek lub dodatkowych emisji pieniądza (M. Kujda 1995, s. 103),
- przedsiębiorstwa, w gospodarce rynkowej przedsiębiorstwa również tworzą popyt poprzez chęć rozwoju produkcji i inwestycji w sprzyjających warunkach gospodarczych, koszty przewyższające dochody przedsiębiorstwa są finansowane z nagromadzonych rezerw oraz kredytu,
- gospodarstwa domowe, w sprzyjających warunkach gospodarczych powstaje również popyt konsumpcyjny,
"Inflacyjna presja popytu na rynku towarów konsumpcyjnych pochodzi także ze zmniejszenia oszczędności ludności i zwiększenia pożyczek” (M. Kujda 1995, s. 103),
- oraz zapotrzebowanie z zagranicy,
Zachodzi wówczas zjawisko "ciągnienia ceny w górę". W sytuacji wyjściowej gospodarka znajduje się w punkcie równowagi E1. W wyniku wzrostu globalnego popytu, co oznacza się przesunięciem krzywej zagregowanego popytu przesuwa stan równowagi na punkt E2. Wzrost popytu podnosi ceny z poziomu P1 do P2 doprowadzając równocześnie do wzrostu produkcji i spadku bezrobocia. Inflacja popytowa może być stymulowana przez wzrost podaży pieniądza lub wydatków rządowych. (M. Kujda 1995, s. 103) Popytowa teoria inflacji wywodzi się w znacznym stopniu z dorobku Johna Maynarda Keyesa. Keyes stwierdził jednoznacznie iż ten typ inflacji ma miejsce wtedy gdy łączny popyt w gospodarce przewyższa możliwości jego zaspokojenia (możliwości wytwórcze). W przypadkach skrajnych inflacja popytowa może przerodzić się w hiperinflację, wielka inflację. W przypadku inflacji popytowej głównym celem polityki pieniężnej jest zahamowanie wzrostu wydatków, tak, aby zagregowany popyt nie był wyższy niż możliwości produkcyjne gospodarki. W tym celu bank centralny dokonuje operacji otwartego rynku (sprzedaje papiery wartościowe), podnosi stopy procentowe lub zwiększa stopy rezerw obowiązkowych, co wpływa na spadek podaży pieniądza. Powodzenie tych działań zależy, od kształtu krzywych popytu na pieniądz i popytu inwestycyjnego oraz oczekiwań, co do przyszłej koniunktury w gospodarce i przyszłej inflacji. (M. Księżyk 2015, s. 329)
Bibliografia
- Brzoza-Brzezina M., Kotłowski J. (2009). Bezwzględna stopa inflacji w gospodarce polskiej, "Gospodarka Narodowa", nr 9
- Dach Z., Szopa B. (red.) (2004). Podstawy makroekonomii, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków
- Kujda M. (1995). Makroekonomia, Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza, Rzeszów
- Księżyk M. (2015). Ekonomia współczesnej gospodarki rynkowej, Wydawnictwa AGH, Kraków
- Marciniak S. (2001). Makro i mikroekonomia - podstawowe problemy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Milewski R. (2003). Elementarne zagadnienia z ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Polok A. (1996). Inflacja w teorii ekonomii - pomocnicze materiały dydaktyczne, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
- Szafrański G. (2011). Krótkoterminowe prognozy polskiej inflacji w oparciu o wskaźniki wyprzedzające, "Materiały i studia", nr 263
Autor: Karol Jabłoński, Paulina Cieśla
