Bariery w zarządzaniu projektem: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Dodanie MetaData Description)
m (cleanup bibliografii i rotten links)
Linia 14: Linia 14:
}}
}}
'''[[Zarządzanie]] projektami''' spełnia coraz ważniejszą funkcję w organizacji, co istotne projekty występują we wszystkich dziedzinach aktywności: od administracji i gospodarki, aż po kulturę i  sport<ref>Trocki M. 2012, s 15-20</ref>. Co za tym idzie, stają się coraz bardziej skomplikowane, oraz powstaje coraz więcej barier, które utrudniają przebieg zarządzania projektami i realizację celu. Nie istnieje [[złoty środek]] na uniknięcie wszystkich barier, znajomość ich może jednak wspomóc [[zarządzanie projektem]] i przygotowanie się na nie. Aby lepiej zrozumieć kwestię barier w projekcie, początkowo opisany zostanie [[zakres]] projektu.
'''[[Zarządzanie]] projektami''' spełnia coraz ważniejszą funkcję w organizacji, co istotne projekty występują we wszystkich dziedzinach aktywności: od administracji i gospodarki, aż po kulturę i  sport<ref>Trocki M. 2012, s 15-20</ref>. Co za tym idzie, stają się coraz bardziej skomplikowane, oraz powstaje coraz więcej barier, które utrudniają przebieg zarządzania projektami i realizację celu. Nie istnieje [[złoty środek]] na uniknięcie wszystkich barier, znajomość ich może jednak wspomóc [[zarządzanie projektem]] i przygotowanie się na nie. Aby lepiej zrozumieć kwestię barier w projekcie, początkowo opisany zostanie [[zakres]] projektu.
 
==TL;DR==
==TL;DR==
Zarządzanie projektami jest coraz ważniejsze w organizacjach, a projekty stają się coraz bardziej skomplikowane. Istnieje wiele barier, które utrudniają zarządzanie projektami, w tym bariery związane z czynnikiem ludzkim, takie jak różnice kulturowe i komunikacyjne, oraz bariery techniczne, ekonomiczne i organizacyjne. Kluczowe jest poznanie tych barier i zastosowanie odpowiednich metod zapobiegania. Warto również opracować dokładny plan projektu i monitorować jego realizację. Przy odpowiednim zarządzaniu i zaangażowaniu zespołu, bariery nie muszą negatywnie wpływać na sukces projektu.
Zarządzanie projektami jest coraz ważniejsze w organizacjach, a projekty stają się coraz bardziej skomplikowane. Istnieje wiele barier, które utrudniają zarządzanie projektami, w tym bariery związane z czynnikiem ludzkim, takie jak różnice kulturowe i komunikacyjne, oraz bariery techniczne, ekonomiczne i organizacyjne. Kluczowe jest poznanie tych barier i zastosowanie odpowiednich metod zapobiegania. Warto również opracować dokładny plan projektu i monitorować jego realizację. Przy odpowiednim zarządzaniu i zaangażowaniu zespołu, bariery nie muszą negatywnie wpływać na sukces projektu.
Linia 39: Linia 39:
'''Pozostałe bariery:'''
'''Pozostałe bariery:'''
* Bariery techniczne,
* Bariery techniczne,
* Bariery ekonomiczne,
* Bariery ekonomiczne,
* Bariery organizacyjne.
* Bariery organizacyjne.


Linia 46: Linia 46:
! Bariera !! Opis !! Metody zapobiegania
! Bariera !! Opis !! Metody zapobiegania
|-
|-
| '''Kulturowa''' || Występująca w projektach multikulturowych, gdzie [[zespół]] projektowy składa się z członków wielu narodowości. Może pojawić się bariera językowa lub odmienne standardy pracy u członków zespołu co znacznie wpłynie na atmosferę, a co za tym idzie pracę w danym projekcie. ||  
| '''Kulturowa''' || Występująca w projektach multikulturowych, gdzie [[zespół]] projektowy składa się z członków wielu narodowości. Może pojawić się bariera językowa lub odmienne standardy pracy u członków zespołu co znacznie wpłynie na atmosferę, a co za tym idzie pracę w danym projekcie. ||
* Poznawanie kultury i zwyczajów odmiennych kultur
* Poznawanie kultury i zwyczajów odmiennych kultur
* Szczególny nacisk w organizacji na szerzenie komunikacji międzykulturowej i integrację osób z innych kultur przed rozpoczęciem projektu
* Szczególny nacisk w organizacji na szerzenie komunikacji międzykulturowej i integrację osób z innych kultur przed rozpoczęciem projektu
|-
|-
| '''Komunikacyjna''' || Może wystąpić w każdym projekcie, gdzie członkowie tworzący projekt nie komunikują się ze sobą i nie słuchają się nawzajem. Może mieć bardzo poważne skutki i wpływać na opóźnienia w projekcie. ||  
| '''Komunikacyjna''' || Może wystąpić w każdym projekcie, gdzie członkowie tworzący projekt nie komunikują się ze sobą i nie słuchają się nawzajem. Może mieć bardzo poważne skutki i wpływać na opóźnienia w projekcie. ||
* Wprowadzanie zasad komunikacji
* Wprowadzanie zasad komunikacji
* Używanie komunikatorów, które ułatwią kontakt w projekcie
* Używanie komunikatorów, które ułatwią kontakt w projekcie
* Regularne spotkania grupy projektowej
* Regularne spotkania grupy projektowej
|-
|-
| '''Pokoleniowa''' || Pojawiająca sie w projektach, w których działają osoby z różnych grup wiekowych, każde pokolenie charakteryzuje się innym podejściem do pracy, metodami komunikacji, co więcej różne grupy wiekowe mają odmienne doświadczenia. W zespole takim, bardzo ważna jest [[komunikacja]] i akceptowanie różnic. ||  
| '''Pokoleniowa''' || Pojawiająca sie w projektach, w których działają osoby z różnych grup wiekowych, każde pokolenie charakteryzuje się innym podejściem do pracy, metodami komunikacji, co więcej różne grupy wiekowe mają odmienne doświadczenia. W zespole takim, bardzo ważna jest [[komunikacja]] i akceptowanie różnic. ||
* Podkreślanie korzyści, jakie mogą płynąć za różnicami pokoleniowymi w projekcie
* Podkreślanie korzyści, jakie mogą płynąć za różnicami pokoleniowymi w projekcie
* Dbanie o komunikacje
* Dbanie o komunikacje
* Ujednolicenie sposobów komunikowania się
* Ujednolicenie sposobów komunikowania się
|-
|-
| '''Wykorzystania wiedzy''' || Może wynikać z tzw. organizacyjnej ślepoty, czyli działania na utartych schematach i rutynie. Występuje również w przypadku braku komunikacji między współpracownikami i braku wymiany doświadczeń, wykorzystanie wiedzy blokuje również podejście "złe, bo nie nasze", gdyż zamykamy się na konkurencję i na to, czego możemy się od nich nauczyć. Co istotne może być ona spowodowana brakiem wsparcia przełożonych i brakiem motyywacji do pracy<ref> Czerwonka M., 2014, s.290-299</ref>. ||  
| '''Wykorzystania wiedzy''' || Może wynikać z tzw. organizacyjnej ślepoty, czyli działania na utartych schematach i rutynie. Występuje również w przypadku braku komunikacji między współpracownikami i braku wymiany doświadczeń, wykorzystanie wiedzy blokuje również podejście "złe, bo nie nasze", gdyż zamykamy się na konkurencję i na to, czego możemy się od nich nauczyć. Co istotne może być ona spowodowana brakiem wsparcia przełożonych i brakiem motyywacji do pracy<ref> Czerwonka M., 2014, s.290-299</ref>. ||
* [[Motywowanie]] pracowników
* [[Motywowanie]] pracowników
* Wspieranie innowacyjnego myślenia i niezamykania się w schematach
* Wspieranie innowacyjnego myślenia i niezamykania się w schematach
* Podejmowanie ryzyka związanego z nowatorskim działaniem
* Podejmowanie ryzyka związanego z nowatorskim działaniem
|-
|-
| '''Techniczna''' || Związana z koniecznością zastosowania konkretnych (z reguły nowych) rozwiązań, w aspekcie sprzętowym oraz programowym. Występuje często w projektach informatycznych i takich o konieczności stosowania zaawansowanych narzędzi technicznych lub oprogramowań<ref>Parys T. 2021 s. 1-12 </ref>. ||  
| '''Techniczna''' || Związana z koniecznością zastosowania konkretnych (z reguły nowych) rozwiązań, w aspekcie sprzętowym oraz programowym. Występuje często w projektach informatycznych i takich o konieczności stosowania zaawansowanych narzędzi technicznych lub oprogramowań<ref>Parys T. 2021 s. 1-12 </ref>. ||
* Przygotowanie w budżecie i planie pracy w projekcie konieczności wprowadzenia nowych rozwiązań
* Przygotowanie w budżecie i planie pracy w projekcie konieczności wprowadzenia nowych rozwiązań
|-
|-
| '''Ekonomiczna''' || Jedna z najczęściej występujących barier. Związana jest ze środkami finansowymi. Z reguły one powodują rezygnacje z niektórych działań, których podjęcie byłoby kluczowe w zarządzaniu projektem. [[Zaniechanie]] pewnych działań związany z redukcją kosztów może wpłynąć w dużej mierze negatywnie na cały projekt. ||  
| '''Ekonomiczna''' || Jedna z najczęściej występujących barier. Związana jest ze środkami finansowymi. Z reguły one powodują rezygnacje z niektórych działań, których podjęcie byłoby kluczowe w zarządzaniu projektem. [[Zaniechanie]] pewnych działań związany z redukcją kosztów może wpłynąć w dużej mierze negatywnie na cały projekt. ||
* Tworzenie dokładnego kosztorysu przed rozpoczęciem działań projektowych
* Tworzenie dokładnego kosztorysu przed rozpoczęciem działań projektowych
* Ciągła [[kontrola]] kosztów w projekcie
* Ciągła [[kontrola]] kosztów w projekcie
Linia 83: Linia 83:
* mniej przewidywalne,
* mniej przewidywalne,
* mniej zależne od człowieka.
* mniej zależne od człowieka.
Warto jednak zauważyć, że istnieją sposoby pokonywania każdej z barier. Jednym z najbardziej uniwersalnych jest dokładne opracowanie planu projektu ze skrupulatnym rozpisaniem buddżetu i kontrola realizacji planu.  
Warto jednak zauważyć, że istnieją sposoby pokonywania każdej z barier. Jednym z najbardziej uniwersalnych jest dokładne opracowanie planu projektu ze skrupulatnym rozpisaniem buddżetu i kontrola realizacji planu.


Na koniec warto jednak wspomnieć, iż bariery w projektach, przy dobrym zarządznaiu i zaangażowaniu zespołu nawet gdy się pojawią mogą nie wpłynąć negatywnie na finalny [[sukces projektu]]. Dla sprawnego przełamywania barier istotne jest pozytywne podejście do realizacji projektów w organizacji i przychylność przełożonych.
Na koniec warto jednak wspomnieć, iż bariery w projektach, przy dobrym zarządznaiu i zaangażowaniu zespołu nawet gdy się pojawią mogą nie wpłynąć negatywnie na finalny [[sukces projektu]]. Dla sprawnego przełamywania barier istotne jest pozytywne podejście do realizacji projektów w organizacji i przychylność przełożonych.
Linia 91: Linia 91:


==Bibliografia==
==Bibliografia==
* Bukłaha E., Juchniewicz M. (2019), ''Kluczowe Wyzwania I Bariery Oraz Trendy W Zarządzaniu Projektami Z Punktu Widzenia Projektów Realizowanych W Polsce]''], "[[Przegląd]] organizacji", nr 3
<noautolinks>
* Bukłaha E., Juchniewicz M. (2019), ''Kluczowe Wyzwania I Bariery Oraz Trendy W Zarządzaniu Projektami Z Punktu Widzenia Projektów Realizowanych W Polsce]''], "Przegląd organizacji", nr 3
* Czerwonka M. (red.) (2014), [https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/10098/Bariery%20w%20wykorzystaniu%20wiedzy%20projektowej%20w%20organizacjach%20ocr.pdf?sequence=1''"Wkład nauk ekonomicznych w rozwój gospodarki opartej na wiedzy"''], Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa
* Czerwonka M. (red.) (2014), [https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/10098/Bariery%20w%20wykorzystaniu%20wiedzy%20projektowej%20w%20organizacjach%20ocr.pdf?sequence=1''"Wkład nauk ekonomicznych w rozwój gospodarki opartej na wiedzy"''], Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa
* Liebert F., Trzeciak F. (2016), ''Bariery Realizowania Projektów Rozwoju Nowychproduktów W Mśp – Część Teoretyczna]''], "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej", Nr kol. 1963.
* Liebert F., Trzeciak F. (2016), ''Bariery Realizowania Projektów Rozwoju Nowychproduktów W Mśp – Część Teoretyczna]''], "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej", Nr kol. 1963
* Parys T. (2021), [https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/54018423/Bariery_wdrozeniowe_systemu_zintegrowanego_ERP_.pdf?1501494047=&response-content-disposition=inline%3B+filename%3DBariery_wdrozeniowe_systemu_zintegrowane.pdf&Expires=1619380946&Signature=cZHGuD2CqdkTinZE8PQ~xRnXtSbOeTcqGVI~wOlAFAiSEu6I80sHftlhhk2HSN8vuNC5wzQfL~C4K1HkzTa29de5aylbL0-uZuDJfjCX4cLKIKoVWZMxrT1US7GxuwaItoa5HBVLL9AK1tbTBK8JbBKRzSdKov2zYuhMMECAxfgL99OMeWPq-HLNkckUFdwP2kTGljO1Uhb0~zGGGS-btKImTiOYHBZc31bc3qpixCtSFxdNXEKV73jP6hLzUPIwYBKcP0MUgQLfma0R-ZkmEwqHXuQtPf-uLsXBRuuRgd7ezt37ELvzlFpUJVaXgBEII6RbzNcrV0RgGV2vrtl7~g__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA ''"Bariery wdrożeniowe systemu zintegrowanego klasy ERP i ich postrzeganie przez użytkowników"''], Wydział Zarządzania - Uniwersytet Warszawski  
* Parys T. (2021), ''"Bariery wdrożeniowe systemu zintegrowanego klasy ERP i ich postrzeganie przez użytkowników"'', Wydział Zarządzania - Uniwersytet Warszawski
* Skalik J., Strzelczyk A. (2021) [http://www.pim.wzr.ug.edu.pl/pim/2013_4_1_21.pdf ''Kluczowe czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami informatycznymi'']
* Skalik J., Strzelczyk A. (2021) ''Kluczowe czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami informatycznymi''
* Sołtysik M., Wesołowska M. (red.) (2016), ''"Współczesne trendy w zarządzaniu projektami"''], Mfiles.pl, Kraków, s. 12
* Sołtysik M., Wesołowska M. (red.) (2016), ''"Współczesne trendy w zarządzaniu projektami"''], Mfiles.pl, Kraków, s. 12
* Spałek S. (2004) ''"Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami"''], Wydawnictwo Politechniki śląskiej, Gliwice
* Spałek S. (2004) ''"Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami"''], Wydawnictwo Politechniki śląskiej, Gliwice
* Trocki M. (2012), ''Nowoczesne [[zarządzanie projektami]]'', PWE, Warszawa
* Trocki M. (2012), ''Nowoczesne zarządzanie projektami'', PWE, Warszawa
</noautolinks>


{{a|Pola Ligaj}}
{{a|Pola Ligaj}}

Wersja z 19:01, 27 paź 2023

Bariery w zarządzaniu projektem
Polecane artykuły

Zarządzanie projektami spełnia coraz ważniejszą funkcję w organizacji, co istotne projekty występują we wszystkich dziedzinach aktywności: od administracji i gospodarki, aż po kulturę i sport[1]. Co za tym idzie, stają się coraz bardziej skomplikowane, oraz powstaje coraz więcej barier, które utrudniają przebieg zarządzania projektami i realizację celu. Nie istnieje złoty środek na uniknięcie wszystkich barier, znajomość ich może jednak wspomóc zarządzanie projektem i przygotowanie się na nie. Aby lepiej zrozumieć kwestię barier w projekcie, początkowo opisany zostanie zakres projektu.

TL;DR

Zarządzanie projektami jest coraz ważniejsze w organizacjach, a projekty stają się coraz bardziej skomplikowane. Istnieje wiele barier, które utrudniają zarządzanie projektami, w tym bariery związane z czynnikiem ludzkim, takie jak różnice kulturowe i komunikacyjne, oraz bariery techniczne, ekonomiczne i organizacyjne. Kluczowe jest poznanie tych barier i zastosowanie odpowiednich metod zapobiegania. Warto również opracować dokładny plan projektu i monitorować jego realizację. Przy odpowiednim zarządzaniu i zaangażowaniu zespołu, bariery nie muszą negatywnie wpływać na sukces projektu.

Trójkąt ograniczeń projektu

Zakres konkretnego projektu wyznaczają:

  • Rezultaty,
  • Termin,
  • Koszt projektu.

Można dostrzec, że istnieją silne powiązania pomiędzy tymi czynnikami, a co za tym idzie, literatura przedmiotu ukazuje pojęcie trójkąt ograniczeń projektu . Pojęcie te ukazuje ramy, w których projekt musi być realizowany[2]. Bariery w projektach często wiążą się z przeciwnościami losu lub przekraczaniem danego zakresu.

Rys1 Trójkąt ograniczeń w projekcie (źródło: opracowanie własne na podstawie: Spałek S., 2004, s. 11)

Podział barier w projektach

Istnieje wiele potencjalnych barier w projektach. Jedne są bardziej zależne od osób działających w projekcie i łatwiej im zapobiec, a inne są mniej widoczne i przewidywalne. Bariery można podzielić na takie, w których istotną rolę gra czynnik ludzki oraz takie, w których nie ma on znaczenia.

Bariery z ludzkim czynnikiem:

  • Bariery kulturowe,
  • Bariery komunikacyjne,
  • Bariery pokoleniowe,
  • Bariery w wykorzystaniu wiedzy projektowej w organizacjach.

Pozostałe bariery:

  • Bariery techniczne,
  • Bariery ekonomiczne,
  • Bariery organizacyjne.
Bariera Opis Metody zapobiegania
Kulturowa Występująca w projektach multikulturowych, gdzie zespół projektowy składa się z członków wielu narodowości. Może pojawić się bariera językowa lub odmienne standardy pracy u członków zespołu co znacznie wpłynie na atmosferę, a co za tym idzie pracę w danym projekcie.
  • Poznawanie kultury i zwyczajów odmiennych kultur
  • Szczególny nacisk w organizacji na szerzenie komunikacji międzykulturowej i integrację osób z innych kultur przed rozpoczęciem projektu
Komunikacyjna Może wystąpić w każdym projekcie, gdzie członkowie tworzący projekt nie komunikują się ze sobą i nie słuchają się nawzajem. Może mieć bardzo poważne skutki i wpływać na opóźnienia w projekcie.
  • Wprowadzanie zasad komunikacji
  • Używanie komunikatorów, które ułatwią kontakt w projekcie
  • Regularne spotkania grupy projektowej
Pokoleniowa Pojawiająca sie w projektach, w których działają osoby z różnych grup wiekowych, każde pokolenie charakteryzuje się innym podejściem do pracy, metodami komunikacji, co więcej różne grupy wiekowe mają odmienne doświadczenia. W zespole takim, bardzo ważna jest komunikacja i akceptowanie różnic.
  • Podkreślanie korzyści, jakie mogą płynąć za różnicami pokoleniowymi w projekcie
  • Dbanie o komunikacje
  • Ujednolicenie sposobów komunikowania się
Wykorzystania wiedzy Może wynikać z tzw. organizacyjnej ślepoty, czyli działania na utartych schematach i rutynie. Występuje również w przypadku braku komunikacji między współpracownikami i braku wymiany doświadczeń, wykorzystanie wiedzy blokuje również podejście "złe, bo nie nasze", gdyż zamykamy się na konkurencję i na to, czego możemy się od nich nauczyć. Co istotne może być ona spowodowana brakiem wsparcia przełożonych i brakiem motyywacji do pracy[3].
  • Motywowanie pracowników
  • Wspieranie innowacyjnego myślenia i niezamykania się w schematach
  • Podejmowanie ryzyka związanego z nowatorskim działaniem
Techniczna Związana z koniecznością zastosowania konkretnych (z reguły nowych) rozwiązań, w aspekcie sprzętowym oraz programowym. Występuje często w projektach informatycznych i takich o konieczności stosowania zaawansowanych narzędzi technicznych lub oprogramowań[4].
  • Przygotowanie w budżecie i planie pracy w projekcie konieczności wprowadzenia nowych rozwiązań
Ekonomiczna Jedna z najczęściej występujących barier. Związana jest ze środkami finansowymi. Z reguły one powodują rezygnacje z niektórych działań, których podjęcie byłoby kluczowe w zarządzaniu projektem. Zaniechanie pewnych działań związany z redukcją kosztów może wpłynąć w dużej mierze negatywnie na cały projekt.
  • Tworzenie dokładnego kosztorysu przed rozpoczęciem działań projektowych
  • Ciągła kontrola kosztów w projekcie
Organizacyjna Związana z problemami w przystosowaniu struktury organizacyjnej firmy oraz procedur działania do działalności projektowej. Bariery w podejściu projektowym w organizacji mogą powodować brak lub niespójne wsparcie kierownictwa najwyższego szczebla i przekonanie, iż podejście projektowe nie jest potrzebne.
  • Szczególnie istotne jest tutaj zmiana kultury organizacji na sprzyjającą działalności projektowej
  • Dostrzeżenie korzyści płynących z działalności projektowej w organizacji

Analizując temat barier w zarządzaniu można z łatwością zauważyć, że wiele z nich jest związana z czynnikiem ludzkim. Są to bariery, które często przy przemyślanym doborze osób do projektu mogą być znacznie zmniejszone. Co za tym idzie na koordynatorze projektu i zarządzie firmy spoczywa duża odpowiedzialność. W dużej mierze od nich zależy sukces projektu.

Istnieją oczywiście bariery, które nie są związane z czynnikiem ludzkim, są one:

  • mniej przewidywalne,
  • mniej zależne od człowieka.

Warto jednak zauważyć, że istnieją sposoby pokonywania każdej z barier. Jednym z najbardziej uniwersalnych jest dokładne opracowanie planu projektu ze skrupulatnym rozpisaniem buddżetu i kontrola realizacji planu.

Na koniec warto jednak wspomnieć, iż bariery w projektach, przy dobrym zarządznaiu i zaangażowaniu zespołu nawet gdy się pojawią mogą nie wpłynąć negatywnie na finalny sukces projektu. Dla sprawnego przełamywania barier istotne jest pozytywne podejście do realizacji projektów w organizacji i przychylność przełożonych.

Przypisy

  1. Trocki M. 2012, s 15-20
  2. Spałek S., 2004, s. 11.
  3. Czerwonka M., 2014, s.290-299
  4. Parys T. 2021 s. 1-12

Bibliografia

  • Bukłaha E., Juchniewicz M. (2019), Kluczowe Wyzwania I Bariery Oraz Trendy W Zarządzaniu Projektami Z Punktu Widzenia Projektów Realizowanych W Polsce]], "Przegląd organizacji", nr 3
  • Czerwonka M. (red.) (2014), "Wkład nauk ekonomicznych w rozwój gospodarki opartej na wiedzy", Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa
  • Liebert F., Trzeciak F. (2016), Bariery Realizowania Projektów Rozwoju Nowychproduktów W Mśp – Część Teoretyczna]], "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej", Nr kol. 1963
  • Parys T. (2021), "Bariery wdrożeniowe systemu zintegrowanego klasy ERP i ich postrzeganie przez użytkowników", Wydział Zarządzania - Uniwersytet Warszawski
  • Skalik J., Strzelczyk A. (2021) Kluczowe czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami informatycznymi
  • Sołtysik M., Wesołowska M. (red.) (2016), "Współczesne trendy w zarządzaniu projektami"], Mfiles.pl, Kraków, s. 12
  • Spałek S. (2004) "Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami"], Wydawnictwo Politechniki śląskiej, Gliwice
  • Trocki M. (2012), Nowoczesne zarządzanie projektami, PWE, Warszawa


Autor: Pola Ligaj

.