Prawo wzrastającej produkcji

Prawo wzrastającej produkcji: W miarę wzrostu wydajności, koszt jednostki produktu zmniejsza się i osiąga swą optymalną wielkość, poza którą dalszy nakład pracy I środków przestaje być ekonomiczny (autor: Karol Adamiecki)

Interpretacja

Każda firma posiada tzw koszty stałe i koszty zmienne. Koszty stałe są to koszty, które musimy podjąć (licencja, wynajem lokalu, reklama), na które poziom produkcji nie ma wpływu. Natomiast koszty zmienne zależne są od wielkości produkcji (Są to materiały, prąd, wynagrodzenie pracowników, transport) i właśnie te koszty formułuje prawo wzrastającej produkcji. Prawo wzrastającej produkcji mówi o tym, że środki wytwórcze są najlepiej wykorzystywane tylko przy optymalnej produkcji, tzn. że koszt jednostkowy produktu zmniejsza się wraz ze wzrostem wydajności. Oznacza to, że wzrost wydajności zmniejsza koszt jednostkowy produktu, aż osiągnie on swoje minimum; dalsze zwiększanie wydajności powoduje wzrost kosztu jednostkowego produktu. Gdy ta optymalna wielkość produkcji zostaje osiągnięta, dalszy wkład pracy i jej wzrost przestaje być opłacalny.(Grzybowski M, Ficoń K. 1999, s. 34)

Adamiecki po 1900r. zaczął się zajmować analizą kosztów w celu znalezienia optimum wytwórczego. Po badaniach jego twierdzenie na temat prawa wzrastającej produkcji brzmiało: dla każdego organu wytwórczego (maszyny, warsztatu, człowieka) istnieje zawsze pewna ściśle określona granica wydajności, przy której koszt na jednostkę produkcji jest najmniejszy(Martyniak Z. 1989, st 20). Aby ułatwić znajdowanie tej granicy, Adamiecki posługiwał się specyficznymi wykresami kosztów. Narysowanie odpowiedniej krzywej AB wyrażającej koszt na jednostkę czasu oraz stycznej OC wyznaczają razem punkt C, w którym koszt czasu traconego osiąga minimum. Wszystkie inne punkty położone na stycznej OC charakteryzują się mniejszym lub większym poziomem kosztów czasu traconego. Po przeprowadzeniu z punktu C prostopadłej do osi odciętych, otrzymujemy punkt W, któremu odpowiada produkcja Pw czyli produkcja wzorcowa, która w tym wypadku oznacza optymalną wielkość poza którą dalszy nakład pracy i środków przestaje być ekonomiczny.(Martyniak Z. 1989, s. 20)

Karol Adamiecki

Karol Adamiecki - (ur. 1866r w Dąbrowie Górniczej, zm. 1933r w Warszawie) polski ekonomista, inżynier, profesor Politechniki Warszawskiej. Jedna z najbardziej interesujących postaci polskiego życia gospodarczego dwudziestego wieku. Jest uważany za jednego z twórców nauki organizacji i zarządzania. Oprócz prawa wzrastającej (optymalnej) produkcji sformułował również prawa harmonii doboru, harmonii działania organów pacy zbiorowej i optymalnej produkcji, które łącznie stały się podstawą teoretyczną nauki organizacji i zarządzania. Główną publikacją Adamieckiego jest jego zbiór artykułów wydanych pięć lat po jego śmierci zatytułowany O istocie naukowej organizacji.(Martyniak Z. 1989, str 19)

Zastosowanie prawa wzrastającej produkcji w praktyce zarządzania

Prawo wzrastającej produkcji to jedna z kluczowych zasad zarządzania, która ma na celu zwiększenie wydajności i zmniejszenie kosztów jednostkowych produktu poprzez zwiększenie skali produkcji. Jest to podejście, w którym przekonuje się, że im większa jest produkcja, tym niższe są koszty jednostkowe.

W praktyce zarządzania, zastosowanie prawa wzrastającej produkcji przynosi wiele korzyści dla różnych przedsiębiorstw. Po pierwsze, poprzez zwiększenie skali produkcji, przedsiębiorstwa mogą osiągnąć większą efektywność w wykorzystaniu zasobów. Dzięki temu, koszty jednostkowe mogą być obniżone, co przekłada się na większą rentowność i konkurencyjność na rynku.

Strategie zarządzania uwzględniające zasadę zmniejszania kosztów jednostkowych produktu poprzez zwiększenie wydajności obejmują m.in. automatyzację procesów, optymalizację łańcucha dostaw, inwestowanie w nowoczesne technologie czy rozwijanie kompetencji pracowników. Przedsiębiorstwa, które skutecznie wykorzystują prawo wzrastającej produkcji, często osiągają sukces na rynku i są w stanie konkurować efektywnie z innymi firmami.

Optymalna wielkość produkcji jest wynikiem różnych czynników, takich jak popyt na rynku, dostępność zasobów, efektywność procesów czy koszty produkcji. Przedsiębiorstwa muszą dokładnie analizować te czynniki i podejmować decyzje dotyczące optymalnej wielkości produkcji, aby maksymalizować zyski i minimalizować koszty.

Wydajność i koszty jednostkowe produktu mogą być mierzone przy użyciu różnych wskaźników, takich jak wskaźnik efektywności produkcji, wskaźnik wykorzystania zasobów, wskaźnik kosztów jednostkowych czy wskaźnik rentowności. Przedsiębiorstwa mogą korzystać z tych wskaźników, aby monitorować swoją wydajność i koszty, a także podejmować odpowiednie działania w celu poprawy efektywności produkcji.

Krytyka prawa wzrastającej produkcji

Mimo że prawo wzrastającej produkcji jest powszechnie stosowane w zarządzaniu, istnieją również głosy krytyczne wobec tej zasady. Przeciwnicy prawa wzrastającej produkcji argumentują, że skala produkcji nie zawsze jest bezpośrednio związana z kosztami jednostkowymi produktu. Istnieją sytuacje, w których zwiększenie skali produkcji może prowadzić do wzrostu kosztów, np. w przypadku braku dostępności odpowiednich zasobów lub nieefektywnych procesów produkcyjnych.

Prawo wzrastającej produkcji może również nie mieć zastosowania w niektórych sytuacjach, takich jak produkcja wysokiej jakości lub niestandardowych produktów, które wymagają wysokiego stopnia elastyczności i indywidualnego podejścia. W takich przypadkach, inne strategie zarządzania produkcją mogą być preferowane.

Ograniczenia prawa wzrastającej produkcji mogą również wynikać z czynników zewnętrznych, takich jak zmiany na rynku, regulacje prawne czy zmieniające się preferencje klientów. Przedsiębiorstwa muszą być elastyczne i dostosowywać swoje strategie zarządzania produkcją do zmieniających się warunków.

Alternatywne podejścia do zarządzania produkcją, które mogą być preferowane przez krytyków prawa wzrastającej produkcji, obejmują m.in. just-in-time, lean management czy produkcję na zamówienie. Te strategie skupiają się na minimalizowaniu zapasów, eliminowaniu marnotrawstwa i dostosowywaniu produkcji do konkretnych potrzeb klienta.

Prawo wzrastającej produkcji — artykuły polecane

Zygmunt Rytel — Reguła przekory — Szkoła neoklasyczna — Karol Adamiecki — Adam Smith — Charles Babbage — Alfred Marshall — Wydajność — Prawo podziału

Bibliografia

• Banaszyk P. (2002), Podstawy organizacji i zarządzania, Wyższa Szkoła Handlu i Rachunkowości, Poznań
• Bombała B. (2006), Podstawowe zagadnienia koncepcji Karola Adamieckiego, Karola Adamieckiego harmonia duchowa jako podstawa etycznej kultury organizacji
• Czermiński A., Grzybowski M., Ficoń K. (1999), Podstawy organizacji i zarządzania, Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej Bernardinum, Gdynia
• Griffin R. (2017), Podstawy zarządzania organizacją, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Martyniak Z. (1993), Prekursorzy nauki organizacji i zarządzania, PWE, Warszawa

Autor: Joanna Szyszka