Agregaty pieniężne
| Agregaty pieniężne |
|---|
| Polecane artykuły |
Agregaty pieniężne są miarą podaży pieniądza w walucie krajowej. W zależności od tego jakie aktywa uznamy za pieniądz mówimy o różnych agregatach pieniężnych. Istnieje kilka powszechnie przyjętych kategorii pieniądza, oznaczamy je literą M od angielskiego słowa money.
Agregaty są uszeregowane od najbardziej płynnych do aktywów najmniej płynnych. Kolejne agregaty obejmują coraz szerszy zakres aktywów finansowych zaliczanych do pieniądza. (Gruszecki, 2004, s. 94).
Warto zaznaczyć, że w poszczególnych krajach szczegółowy zakres aktywów wchodzących w skład danych agregatów pieniężnych może się nieco różnic.
Standardowo przyjmuje się następujące miary:
- Agregat M0 - baza monetarna, który obejmuje wartość krążącego w gospodarce pieniądza gotówkowego, wartość rachunków bieżących banków komercyjnych w banku centralnym, za pomocą których dokonują codziennych rozliczeń z Narodowym Bankiem Polskim oraz wartość rachunków rezerwy obowiązkowej.
- Agregat M1 - oprócz pozycji agregatu M0 obejmuje dodatkowo całą wartość depozytów na żądanie w bankach komercyjnych osób prywatnych, podmiotów gospodarczych i instytucji finansowych nie będących bankami.
- Agregat M2 - oprócz agregatu M1 obejmje dodatkowo wszystkie depozyty w bankach komercyjnych o terminie zwrotu do 2 lat włącznie.
- Agregat M3 - jest najszerszym pojęciem pieniądza, zawiera oprócz pozycji z M2 bankowe papiery dłużne o terminie zwrotu do 2 lat oraz zobowiązania banków z tytułu operacji przeprowadzonych z podmiotami niebankowymi.
Ponieważ płynność różnych rodzajów aktywów finansowych jest ogromnie zróżnicowana, trudno jest oddzielić aktywa uznawane za pieniądz od tych, których nie włącza się do miar podaży pieniądza. Dokładna definicja podaży pieniądza jest w takim samym stopniu kwestią gustów co naukowej konieczności. Wraz z M1 i M2 ekonomiści byli w stanie zdefiniować więcej niż tuzin różnych koncepcji podaży pieniądza: M3, M1a, M1b,... (P. A. Samuelson, W.D. Nordhaus, 1995, s. 420)
Kontrola agregatów pieniężnych
Polityka pieniężna państwa oparta na agregatach pieniężnych jest możliwa dzięki założeniu monetarystycznemu o pieniężnym charakterze inflacji w długim okresie. Według tradycyjnej teorii ilościowej istnieje duża zależność występująca pomiędzy pieniądzem a poziomem cen. Przekłada się to natomiast na twierdzenie, że w długim okresie procesy inflacyjne nie mogą się utrzymać bez przyrostu zasobów pieniądza. Wynika z tego, że tempo w jakim rosną ceny uzależnione są od dynamiki podaży pieniądza, co przekłada się na stwierdzenie, że istnieje możliwość utrzymywania inflacji na niskim poziomie dzięki kontroli podaży pieniądza. Zakłócenia na płaszczyźnie pieniądz-inflacja w krótkim i średni okresie traktowane są jako czynnik pozamonetarne. Do tych czynników możemy zaliczyć:
- zmiany kursu walutowego,
- zmiany stóp procentowych (zmiany oczekiwań),
- szoki podażowe oraz,
- inflacja nieunikniona (wywodząca się z inercji inflacyjnej i poprzednich zdarzeń)
Stwierdzić trzeba jasno i wyraźnie, że polityka pieniężna nie ma wpływu na te czynniki.
Polityka interwencjonistyczna państwa oparta na agregatach pieniężnych
Polityka oparta na strategii agregatowym celu pośrednim polega na wyznaczeniu tego celu i poprzez działania operacyjne jak najszybszym osiągnięciu przyrostu zmiennej cenowej. Polityka tak może obejmować takie działania jak utrzymywaniu przyrostu pieniądza ogółem w granicach wyznaczonego na dany okres korytarza procentowego. Do opracowanie celu monetarnego służy koncepcja tzw. luki cenowej, która jest oparta na klasycznym równaniu ilościowej teorii pieniądza, a wygląda ona następująco:
MV=PY
- M- masa pieniądza,
- V- szybkość obiegu pieniądza,
- P- poziom ceny,
- Y- PKB jako miernik wolumenu transakcji.
Bibliografia
- Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2003), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
- Gruszecki T. (2004), Teoria pieniądza i polityka pieniężna. Rys historyczny i praktyka gospodarcza, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
- Jędruchniewicz A. (2009). Kontrola podaży pieniądza jako strategia polityki antyinflacyjnej, "Studia i prace kolegium zarządzania i finansów", Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Zeszyt naukowy nr 91, Warszawa.
- Kaźmierczak A. (1998), Podstawy polityki pieniężnej, PWN, Warszawa.
- Ostaszewski J. (red.)(2005). Finanse, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
- Samuelson P. A., Nordhaus W. D. (1995), Ekonomia, PWN, Warszawa.
- Sławiński A. (red.) (2011). Polityka pieniężna, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa.
- Szpunar P. (2000). Polityka pieniężna. Cele i warunki skuteczności, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Autor: Barbara Mazurkiewicz, Dorota Klag-Bergier
