Rabat

Rabat - inaczej nazywany upustem, opustem, obniżką, bonifikatą, skontem, ulgą, przeceną. Polega on na obniżeniu wysokości zapłaty przy pomocy odpowiedniej kwoty lub procentu. Stosowanie rabatu w przedsiębiorstwach wiąże się z dokładnym i rzetelnym rozliczaniem, korygowaniem kosztów uzyskania przychodów.

TL;DR

Rabat to obniżka ceny towaru przy pomocy odpowiedniej kwoty lub procentu. Stosowanie rabatów w firmach ma na celu korzystne rozliczanie kosztów. Wysokość i rodzaj rabatu zależy od czynników takich jak ilość zakupu, czas między zakupami, forma płatności, oczekiwania klienta i koszt produkcji. Istnieje wiele rodzajów rabatów, takich jak premiowy, klientowski, brytyjski, ilościowy nieskumulowany, ilościowy skumulowany, gotówkowy, czasowy i funkcjonalny. Rabaty mogą być stosowane dla indywidualnych klientów i firm. Ważne jest uwzględnienie wszystkich czynników przy ustalaniu rabatu i zapewnienie zdrowej konkurencji.

Zasady przyznawania rabatów

• Wielkość rabatu powinna brać pod uwagę jak interesy kupującego tak i interesy sprzedawcy.
• Podczas ustalenia rabatu powinno się brać pod uwagę wielkość ceny bazowej. Cena bazowa (wyjściowa) powinna być maksymalnie wysoka.
• Podczas ustalenia rabatu należy zwracać uwagę na elastyczność popytu na towar, który firma sprzedaje, ponieważ obniżenie ceny nie zawsze wpływa na wzrost sprzedaży, nie wszystkie towary należą do grupy produktów na które popyt jest elastyczny.
• Rabat powinien zapewnić dodatni efekt, który wyraża się w zwiększeniu bazy klientów oraz osiągnięcie dodatnich wskaźników ekonomicznych.

Czynniki wpływające na wysokość i rodzaj przyznawanego rabatu

Na wysokość rabatu wpływają:

• ilości zakupu określonego rodzaju produktu,
• odstępu czasowego między kolejnymi zakupami,
• formy płatności za transakcję,
• oczekiwania klienta,
• koszt wyprodukowania dobra.

Rodzaje

• Rabat premiowy (obrotowy) - przyznawany konsumentowi, w momencie gdy ten zakupi towar za określoną wartość wcześniej uzgodniona.
• Rabat klientowski - przyznaje się klientowi za to, że w tym samym czasie nie nabył towarów innych producentów.
• Rabat brytyjski - upust w wysokości składki wpłacanej przez Wielka Brytanię do kasy Unii Europejskiej. Wywalczyła go w latach 80. premier Margaret Thatcher, argumentując, że Wielka Brytania znacznie więcej wpłaca do budżetu UE niż z niego otrzymuje, a mając niewielki sektor rolniczy w małym stopniu korzysta z dotacji unijnych dla rolnictwa. Rabat brytyjski wynosi około 4, 6 mld euro rocznie.
• Rabat ilościowy nieskumulowany - polega na przyznawaniu rabatu przy transakcji ze zwiększoną ilością towaru, tak by zmniejszyć koszty obsługi i realizacji zamówień czy też obniżyć koszty utrzymania zapasów. W tym rodzaju rabatu określa się progi, minimalnego i maksymalnego zamówienia. Należy również przedstawić przedziały, przy jakich rabat będzie ulegał zmianie.
• Rabat ilościowy skumulowany - polega na udzielaniu zniżek przy zakupie określonej ilości towaru w określonym czasie. Rabaty mogą być przyznawane po okresie rozliczeniowym tj. kwartał, rok. Rabaty są naliczane analogicznie do rabatów ilościowych nieskumulowanych. Celem przyznawania rabatów ilościowych jest budowanie pozytywnego wizerunku firmy i tworzenie dobrych relacji między odbiorcami, a przedsiębiorstwem.
• Rabat gotówkowy - zwany skontem lub rabatem płatności. Tego typu obniżki są stosowane kiedy nabywca płaci gotówką lub ma określony termin przelewu. Firma udziela opustu od ceny podstawowej o określonym procencie, który będzie obowiązywał przez określony czas.
• Rabat czasowy - przyznawany jest w momencie, kiedy produkty nie są w czasie dobrego popytu - zazwyczaj kiedy przedsiębiorstwo chce "wyczyścić" magazyny.
• Rabat funkcjonalny - jest udzielany w momencie kiedy nabywca spełnia dodatkowe funkcje sprzedażowe np., promuje markę przez wystawienie w oknie wystawowym produktu etc. Rabat udzielany jest od ceny podstawowej

Podział rabatów według A. Szmigielskiego

• bezwarunkowe - mogą otrzymać konsumenci typu uczeń, student, czy rencista. Są to rabaty, które stosuje się przy zakupie np. biletu do teatru, wejścia na basen,
• warunkowe - są przyznawane w na podstawie wykonanego obrotu. W tym przypadku przedsiębiorca musi się zapoznać z prawem konkurencji, aby nie udzielić zniżki niezgodnej z przepisami. Zazwyczaj są to rabaty przyznawane po zakupie towaru powyżej założonej kwoty,
• lojalnościowe i docelowe - mają za zadanie nakłonić konsumenta do ponownego zrobienia zakupów w określonym przedsiębiorstwie,
• wieloproduktowe - polegają na oferowaniu odbiorcy zestawu kilku np. dwóch produktów razem lub osobno, z tym że zakup pakietu jest dla klienta korzystniejszy.

Rabaty mogą być udzielane każdemu. Można stosować rabaty dla indywidualnego konsumenta, nawet podczas codziennych zakupów, jak i również dla przedsiębiorstw współpracujących ze sobą. Firmy mają większe możliwości oferowania zniżek, zwłaszcza gdy zakupy przez odbiorcę robione są systematycznie. Podczas udzielania opustów, trzeba brać pod uwagę wszystkie czynniki odpowiadające za wysokość rabatu. Nie można też zapominać o zasadach zdrowej konkurencji. Oferowanie obniżek musi być zgodne z warunkami panującymi na aktualnym rynku, a także z możliwościami działalności gospodarczej.

Rabat — artykuły polecane

Zarządzanie cenami — Kalkulacja cen w formie narzutów na koszty — Rodzaje polityk cenowych — Kryteria wyboru polityki cenowej — Ustalanie cen zestawów produktów — Metody zaopatrzenia sklepów — Cena jednostkowa — Zasady kalkulacji cen — Formy zachęt cenowych

Bibliografia

• Affre J., Skołuboiwcz P. (2015), Premia od obrotu, rabat posprzedażowy oraz opłata inna niż marża handlowa. Zasada wyrażona w uchwale Sądu Najwyższego z 18 listopada 2015 r (III CZP 73/15) i jej praktyczne zastosowanie, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Zarządzania, tom 4, nr 8
• Czubała A. (red.) (2012), Podstawy marketingu, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Ivanov S. (2001), Podstawy teorii ekonomii, Vita, Moskwa
• Jackieiwcz A., Gawryś J. (2015), Rozbieżność pomiędzy prawem bilansowym i podatkowym z punktu widzenia nauki i praktyki, Społeczna Akademia Nauk, Łódź- Warszawa, Tom XVI, zeszyt 8, cz. 1, s. 23-24, 33-34
• Orłowski T. (1998), Nowy leksykon ekonomiczny, Oficyna Wydawnicza Graf-Punkt, Warszawa
• Pabianiak P. (2016), Poradnik Świadomego Inwestora czyli jak skutecznie analizować i wyceniać spółki giełdowe, Business Concepts
• Pomykało W. (1995), Encyklopedia Biznesu, Wydawnictwo FI, Warszawa
• Smid W. (2000), Leksykon menedżera, WPSB, Kraków
• Szmigielski A. (2016), Rabaty warunkowe udzielane przez przedsiębiorstwa dominujące w świetle prawa konkurencji Unii Europejskiej. W kierunku bardziej ekonomicznego podejścia, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Warszawa
• Węc P. (2013), Dopuszczalność stosowania bonusów (premii pieniężnych), opustów i rabatów w świetle przepisu art. 15 ust. 1 pkt 4 uznk, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Zarządzania, tom 2, nr 2

Autor: Alexey kornowski, Paulina Dąbrowa