Organizacja ucząca się
| Organizacja ucząca się |
|---|
| Polecane artykuły |
Zdaniem P. Senge w organizacji uczącej się ludzie poszukują wciąż nowych możliwości osiągania pożądanych efektów, tworzą nowe wzorce niestereotypowego myślenia, rozwijają się w pracy zespołowej, stale się uczą. P. Senge jest uznawany za jednego z najważniejszych twórców idei organizacji uczącej się, choć źródeł należy szukać u Ch. Argyrisa i D. Schona, a nawet wcześniej - w koncepcji systemów wspomagania decyzji z lat 50-tych.
Organizacja ucząca się jest organizacją biegłą w realizacji zadań tworzenia, pozyskiwania i przekazywaniu wiedzy, oraz w modyfikowaniu swoich zachowań w reakcji na nową wiedzą i doświadczenie (D.A. Garvin 1998, s. 51). Twórca powyższej definicji wskazuje na dwa zagadnienia występujące w obecnym stadium rozwoju koncepcji uczącej się organizacji. Mianowicie zwraca uwagę na brak jasnych zasad kierujących praktyką zarządzania uczącymi się organizacjami, charakteryzujących metody i techniki szczegółowe, którymi powinno posługiwać się kierownictwo firm, brak również narzędzi pomiarowych dla oceny organizacyjnego poziomu kompetencji i stopnia uczenia się. Narzędzia te są niezbędne, aby ocenić, jakie efekty ma zastosowanie koncepcji uczącej się organizacji w praktyce.
Koncepcja uczącej się organizacji jest ściśle związana z realizacją strategii innowacyjnej w przedsiębiorstwie. Innowacje są konsekwencją zmian zachodzących w otoczeniu oraz rozwoju przedsiębiorstwa. Są one konieczne dla realizacji wszelkich zmian i udoskonaleń, przez co stają się podstawowym warunkiem osiągnięcia sukcesu na rynku. Innowacje mogą być elementem ofensywnej strategii przedsiębiorstw wchodzących na nowe rynki, jak również defensywną bronią firm ustabilizowanych i dobrze prosperujących (J. Penc 2001, s. 129).
Cechy wyróżniające organizacji uczącej się
- uczenie się na błędach,
- ciągły trening personelu oraz planowe szkolenia,
- rozwój personelu kierowany przez kierownictwo,
- delegowanie uprawnień i decentralizacja,
- podejmowanie ryzyka, zachęcanie do eksperymentowania,
- częste przeglądy procedur działania,
- poszukiwanie sposobów zwiększenia skuteczności pracy,
- podejmowanie decyzji na podstawie faktów,
- ścisła współpraca między wydziałami.
Kluczowe dla organizacji uczącej się jest przywództwo oraz właściwe zarządzanie kapitałem intelektualnym.
Kompetencje warunkujące powstanie organizacji uczących się
Według P. Senge, aby przekształcić przedsiębiorstwo w organizację uczącą się, należy rozwinąć w nim następujące kompetencje (B. Kaczmarek 2012, s. 468):
- Myślenie systemowe- umiejętność postrzegania organizacji w sposób całościowy, uwzględniając jednocześnie poszczególne części składowe oraz zachodzące pomiędzy nimi zależności.
- Mistrzostwo osobiste- stałe samodoskonalenie pracowników organizacji w obszarze pozyskiwanej wiedzy i sposobów jej spożytkowania, a także dążenie członków organizacji do rozumienia wizji przyszłości organizacji, rozumienia samej organizacji oraz branie odpowiedzialności za podejmowanie działań mających na celu realizacji wizji.
- Modele myślowe- ukryte i niecałkowicie uświadomione założenia, mające wpływ na rozumienie i interpretację otaczającej przedsiębiorstwo rzeczywistości, których zrozumienie, analiza i zdolność do doskonalenia oddziałują na efektywność działań jednostek oraz funkcjonowanie całego przedsiębiorstwa.
- Budowa wspólnej wizji przyszłości- umiejętność wzajemnego zrozumienia się pracowników, sygnalizowania ich własnych oczekiwań i możliwości oraz wyznaczenie wspólnego dla wszystkich pracowników kierunku rozwoju organizacji, co stanowi warunek efektywności podejmowanych przedsięwzięć.
- Zespołowe uczenie się- prowadzenie współpracy i wymiany poglądów pomiędzy członkami zespołów, co prowadzi do szybszego rozwoju poszczególnych pracowników i całej organizacji.
Kiedy przedsiębiorstwo staje się organizacją uczącą się?
Przedsiębiorstwo staje się organizacją uczącą się wtedy, gdy (K. Kudelska 2013, s. 24):
- "uczy się powiększać wiedzę oraz ma mechanizmy promujące nabywanie i rozpowszechnianie wiedzy
- uważa każdą nową działalność za okazję do uczenia się
- uczy się rozpowszechniać nowe idee, praktyki, procesy i procedury
- uczy się doskonalić procesy
- jest wrażliwe na zjawiska zewnętrzne
- jest otwarte na otoczenie"
Metody stosowane przez organizacje uczące się
Do metod stosowanych w organizacji uczącej się, zaliczyć można:
- CRM,
- Franchising,
- Analiza interesariuszy,
- Alians strategiczny,
- Fuzja,
- Outplacement,
- Model 360 stopni,
- Coaching,
- Mentoring,
- Groupware,
- Outsourcing,
- Reengineering,
- Benchmarking,
- Strategiczna karta wyników,
- Zarządzanie przez jakość,
- Kaizen,
- System workflow,
- MRP.
Bibliografia
- Bakonyi J. (2012). Doskonalenie jakości kształcenia szkoły wyższej jako organizacji uczącej się w świetle wymogów krajowych ram kwalifikacji. "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas", Nr 2
- Czekaj J.(red.)(2007).Metody organizacji i zarządzania, Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków
- Garvin D.A.(1998), Building a Learning Organization, w: Harvard Business Review on Knowledge Management, Harvard Business School Press, Boston, MA
- Kaczmarek B. (2012). Organizacja ucząca się jako nowa wartość firmy. "Zeszyt naukowy Uniwersytetu Szczecińskiego", Nr 737
- Karaszewska H. (2010). Miejsce i rola rozwoju zasobów ludzkich w strategicznym zarządzaniu zasobami pracy. " Acta Universitatis Nicolai Copernici Ekonomia", Nr 41
- Kudelska K. (2013). Organizacja ucząca się w świetle współczesnych koncepcji zarządzania." Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, Nauki Społeczne", Nr 3
- Kuźmicz K. A. (2010). Koncepcja organizacji uczącej się w kontekście szkoły wyższej. " Ekonomia i Zarządzanie", Vol. 2, Nr 4
- Penc J. (2001), Strategiczny system zarządzania. Holistyczne myślenie o przyszłości. Formułowania misji i strategii, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa
- Woźniak K. (2005), System informacji menedżerskiej jako instrument zarządzania strategicznego w firmie, praca doktorska, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków
Autor: Sławomir Wawak,Krzysztof Woźniak, Maria Płaczkiewicz
