Centrum handlowe
Centrum handlowe to duży kompleks, który w jednym miejscu skupia liczne placówki handlowe oraz usługowe. W dzisiejszych czasach centra handlowe są nieodłącznym elementem współczesnych aglomeracji. Współczesne centra handlowe można porównać do dawnych rynków miejskich, wokół których toczyło się życie lokalnej społeczności oraz rozwijał się handel. Centra handlowe, tak jak dawne rynki miejskie, są ośrodkami życia społecznego i pełnią funkcje handlowe, usługowe, rozrywkowe, kulturalne, rekreacyjne, edukacyjne a także integracyjne. Skupienie wielu sklepów w jednym miejscu ułatwia robienie zakupów, kawiarnie oraz restauracje są punktem towarzyskich spotkań oraz odpoczynku, kina zapewniają rozrywkę, kluby fitness i siłownie spełniają potrzeby rekreacyjne. W centrach handlowych znajdują się także place zabaw i gier dla najmłodszych oraz organizowane są wystawy i koncerty, aby konsumenci mogli się edukować oraz obcować ze sztuką. W centrach handlowych można też znaleźć oddziały urzędów, a także placówki instytucji użyteczności publicznej. W centrach handlowych pojawia się coraz więcej punktów usługowych, aby przyciągnąć jak największą liczbę klientów. Współcześnie zakupy online stają się coraz bardziej popularną formą i dlatego centra handlowe, oprócz sklepów i punktów usługowych, muszą posiadać dodatkowe atrakcje, które zachęcą ludzi do odwiedzenia centrum handlowego. Nowoczesne centra handlowe często są postrzegane jako atrakcja turystyczna i bywają głównym powodem wizyty w danym mieście, czy kraju (A. Kochaniec 2011, s. 238-239)
TL;DR
Centra handlowe są dużymi kompleksami, które skupiają wiele sklepów i usług w jednym miejscu. Pełnią funkcje handlowe, usługowe, rozrywkowe, kulturalne i rekreacyjne. Mogą być klasyfikowane według lokalizacji, najemców i zasięgu oddziaływania. Mogą być tradycyjne lub wyspecjalizowane. Dzielą się na małe, średnie, duże i bardzo duże. Istnieje również klasyfikacja na podstawie generacji centrów handlowych. Centra handlowe są ważnym elementem aglomeracji i mogą być atrakcją turystyczną.
Klasyfikacja centrów handlowych
Centra handlowe można klasyfikować według różnych kryteriów. Kryteriami najczęściej stosowanymi do klasyfikacji są: lokalizacja, dobór najemców i zasięg oddziaływania centrum. Początkowo klasyfikując centra handlowe głównie uwzględniano kryterium oddziaływania na otoczenie. Zgodnie z tym kryterium centra handlowe dzielono na:
- osiedlowe (bliskość i łatwość dostępu, wygoda i szybkie zakupy)
- lokalne (bliskość i łatwość dostępu, wygoda, większy wybór towaru niż w centrach osiedlowych)
- regionalne (duża powierzchnia, szeroki wybór towarów, szczególnie w branży moda oraz towarów trwałego użytku)
- ponadregionalne (bardzo duża powierzchnia, jeszcze większy wybór niż w centrach regionalnych, zwłaszcza w branży moda)
Dla miast europejskich często stosuje się klasyfikację, która uwzględnia powierzchnię wynajmu obiektu. Europejska klasyfikacja dzieli centra na:
- tradycyjne - wielofunkcyjne obiekty, w których najemcy oferują zróżnicowany asortyment zarówno pod względem branżowym jak i towarowym, a także wysokość cen. Zadaniem tradycyjnego centrum handlowego jest obsłużenie klientów o różnym poziomie zamożności i zaspokojenie jak najwięcej ich potrzeb. Takie centra oferują produkty w przeciętnych cenach rynkowych oraz produkty luksusowych, światowych marek o wyższych cenach dla klientów bardziej zamożnych oraz wymagających. W takich centrach często znajduje się także hipermarket, w którym można znaleźć szeroki wachlarz produktów spożywczych i przemysłowych w atrakcyjnych cenach.
- wyspecjalizowane - grupują najemców z jednej lub kilku branż i charakteryzują się szeroką gamą produktów z danej branży.
Obie kategorie w praktyce mają podobne zastosowanie. Mogą występować jako samodzielne podmioty lub mogą łączyć się w kompleks kilku budynków o wspólnej infrastrukturze, co ułatwia przemieszczanie się. (M. Twardzik 2014, s. 131-134)
Centra handlowe dzielą się na małe, średnie, duże i bardzo duże. Głównym kryterium rozgraniczającym jest w tym przypadku powierzchnia najmu. Powierzchnia bezpośrednio stanowi o wielkości oraz różnorodności gamy najemców, a także o oferowanym asortymencie. Wielkość powierzchni centrum handlowego ma także wpływ na zakres występowania usług dodatkowych. Małe centra handlowe można podzielić na dwa rodzaje. Pierwszy z nich to centrum w którym głównym punktem jest hipermarket, a dodatkowo występuje kilka innych mniejszych sklepów czy punktów usługowych. Często w takich centrach zlokalizowane są apteki, kwiaciarnie, sklepy zoologiczne czy z codzienną odzieżą. Takie centra najczęściej występują na obrzeżach miast. Drugi rodzaj to centra w których znajdują się sklepy z odzieżą i obuwiem, artykułami AGD i RTV, zabawkami, prezentami. Najczęściej zlokalizowane są w ścisłych centrach miast. Odgrywają dużą rolę w kreowaniu atrakcyjnego wizerunku miasta i często są wysoką konkurencją dla ofert tradycyjnego rynku.
Generacje centrów handlowych
Centra handlowe charakteryzuje się również na podstawie kryterium generacji. Wyróżniamy:
- centra handlowe I generacji (hipermarket, niewielka galeria handlowa do 50 sklepów, o zasięgu dzielnicowym)
- centra handlowe II generacji (hipermarket, 2-3 duże markety specjalistyczne, duże sklepy odzieżowe, galeria małych sklepów (do 100), o zasięgu ogólnomiejskim)
- centra handlowe III generacji (2-3 hipermarkety, liczne markety specjalistyczne, galerie i wielopoziomowe sklepy (do 500), o zasięgu regionalnym, krajowym)
- centra handlowe IV generacji (hipermarkety, hipermarkety specjalistyczne, domy towarowe, aleje zakupowe, targowiska, rynki, repliki ulic i placów handlowych, o zasięgu krajowym, międzynarodowym) (M. Twardzik 2014, s. 134-136)
| Centrum handlowe — artykuły polecane |
| Hipermarket — Sklep stacjonarny — Kwatera prywatna — Rodzaje usług turystycznych — Sprzedaż detaliczna — Rodzaje sklepów — Handel detaliczny — Turystyka biznesowa — Dystrybucja masowa |
Bibliografia
- Bosiacki S., Rydlewski P. (2009), Wielkomiejskie centra i galerie handlowe jako miejsca rekreacji i atrakcje turystyczne, Wyższa Szkoła Handlu i Usług w Poznaniu, Zeszyty Naukowe, nr 16
- Kochaniec A. (2011) Rola centrów handlowych w kreowaniu wizerunku miast, Kreowanie wizerunku miasta, Wyższa Szkoła Promocji, Warszawa, rozd. 14, s. 238-247
- Twardzik M. (2014), Typologia i znaczenie centrów handlowych dla miast województwa śląskiego, Studia Miejskie, tom 16
Autor: Justyna Świerczek
