Bankomat

Bankomat to samoobsługowe, elektroniczne urządzenie telekomunikacyjne umożliwiające klientom instytucji finansowej wykonywanie transakcji, w szczególności wypłaty gotówkowe, jak i również wpłaty bez potrzeby obsługi ludzkiej, kasjera, urzędnika lub bankiera. W bankomatach klient identyfikuje się przez włożenie plastikowej karty bankomatu z paskiem magnetycznym lub plastikową kartą z chipem zawierającym unikatowy numer karty i niektóre informacje o zabezpieczeniach, takie jak data wygaśnięcia lub CVVC (CVV). Uwierzytelnianie jest dostarczane przez klienta, wprowadzając osobisty numer identyfikacyjny (PIN), który musi odpowiadać kodowi PIN zapisanemu w chipie na karcie (jeśli karta jest tak wyposażona) lub w bazie danych instytucji wystawiającej instytucję finansową.

Korzystając z bankomatu, klienci mogą uzyskać dostęp do swojego konta bankowego lub konta kredytowego w celu dokonania wielu transakcji, takich jak wypłaty gotówki, sprawdzanie stanku konta. Jeśli waluta, która zostanie wycofana z bankomatu, różni się od tej, w której konto bankowe jest denominowane, pieniądze zostaną przeliczone według oficjalnego kursu wymiany. Tak więc bankomaty często zapewniają najlepsze możliwe kursy wymiany dla zagranicznych turystów i są powszechnie wykorzystywane do tego celu. Bankomaty są umieszczane nie tylko w pobliżu lub wewnątrz pomieszczeń banków, ale także w miejscach takich jak centra handlowe, lotniska, sklepy spożywcze, stacje benzynowe, restauracje lub gdziekolwiek indziej gdzie występuje duża liczba osób. Pierwszy bankomat na świecie zaprojektował w 1939 amerykański wynalazca Luther G. Simjiana, zarejestrowany jako "Bankograph" trafił do użytku w 1960 dla City Bank Of New York. W Polsce pierwszy bankomat otworzono w 1987 roku w Warszawskim Banku PKO.

TL;DR

Bankomaty to samoobsługowe urządzenia umożliwiające klientom wykonywanie transakcji finansowych. Istnieją różne rodzaje bankomatów, takie jak te służące tylko do wypłat gotówki, lub te umożliwiające także wpłaty, przelewy, wymianę walut itp. Bankomaty mają wiele dodatkowych funkcji, takich jak sprawdzanie stanu konta czy zamawianie dodatkowych usług. Pierwszy bankomat pojawił się w latach 60. Bankomaty są coraz bardziej popularne i ich liczba stale rośnie.

Rodzaje

Ze względu na funkcje można wyróżnić:

• CD (Cash Dispenser) - urządzenia monofunkcyjne służące tylko do wypłaty gotówki.
• ATM (Automated Teller Machine) - urządzenia wielofunkcyjne, za pomocą których można, oprócz wypłacania gotówki, wpłacić gotówkę, złożyć w bankomacie polecenie przelewu, wypłacić monety, dokonać wydruku stanu konta lub historii dokonanych operacji itp.
• Cash Recycler - to złożona maszyna, która obsługuje kilka prostych, a zarazem ważnych zadań - przyjmowanie oraz wydawanie gotówki. Zapewnia również bezpieczne przechowywanie, utrzymuje uporządkowaną księgowość gotówki w kasie i automatyzuje cykl gotówkowy.
• Wpłatomaty - maszyny które pobierają i rozpoznają gotówkę a następnie ją księgują. Trzeba pamiętać, że maszyny te przyjmują wyłącznie banknoty.
• Bankomaty Bezgotówkowe - maszyny które zamiast wypłacać banknoty drukują kupon z kodem kreskowy, który jest odpowiednikiem określonego nominału. Taki kupon jest akceptowany tylko w wybranych sklepach.

Ze względu na miejsca lokalizacji można podzielić na:

• wewnętrzne - usytuowane wewnątrz pomieszczeń np. banków,
• przyścienne - posiadające panel operacyjny na zewnątrz budynku, umożliwiający dokonywanie transmisji - monitor, pozostała część natomiast znajduje się wewnątrz budynku,
• zewnętrzne - instalowane poza budynkiem często jako urządzenia wolnostojące.
• mobilne bankomaty (odpowiednio przystosowane samochody) - ustawione w pobliżu banku, w których są zainstalowane bankomaty. Przez aplikacje w telefonie klient kontaktuje się z takim pojazdem po czym ten specjalny samochód przyjeżdza w wyznaczone miejsce pozwalajać na wypłatę bądź wpłate gotówki.

Według trybu komunikacji z bankiem banknoty można podzielić na:

• banknoty działające w systemie off-line, są to bankomaty które nie są bezpośrednio połączone z bankami i nie mogą dokonywac autoryzacji tranzakcji; autoryzacja dokonywana jest w oparciu o limit wypłat z bakomatu; limity wypłat wynikają z tego, że bankomat nie wie, ile klijent posiada pieniędzy na koncie, bo bankomat nie jest podłaczony do bazy danych centrali.
• bankomaty działające w systemie on-line, są to bankomaty w których wypłata gotówki powoduje natychmiastowe przekazanie informacji do banku, obsługującego konto klienta; w systemie tym bankomat po otrzymaniu dyspozycji od klienta o wypłacie gotówki dokonuje autoryzacji karty, po czym przesyła dane o dokonanej transakcji do banku wydawcy karty.

Dodatkowe funkcje bankomatów

Obecnie poza wypłatami gotówki bankomaty umożliwiają również:

• wpłaty gotówki,
• sprawdzanie bieżącego stanu rachunku klienta,
• wydruk historii rachunków,
• zmiana numeru PIN karty,
• możliwość zapoznania się z informacjami i ogłoszeniami banku,
• przyjmowanie gotówki w depozyt,
• wydruk i wydawanie czeków,
• dokonywanie przelewów,
• zlecenia przelewów,
• wymiana walut,
• obsługa czeków podróżnych,
• zamawianie dodatkowych usług i produktów, np. książeczki czekowej,
• inne: rezerwacje biletów lotniczych itp.

Wszystkie opcje są zależne od banków.

Budowa bankomatu

Podstawowe elementy składowe bankomatu to:

• logo banku,
• okienko drukarki,
• wskaźnik świetlny miejsca wprowadzania karty,
• okienko dyspensera,
• klawiatura,
• okienko wprowadzania karty,
• monitor,
• oświetlenie,
• klawisze funkcyjne
• sejf

Historia bankomatu

Bankomat, po angielsku zwany ATM (Automatic Teller Machine), to urządzanie o stosunkowo krótkiej historii. Za wynalazcę uznajemy Johna Shepherd-Barron. Jego początki sięgają lat 60-tych XX wieku. W roku 1969 postał prototyp urządzenia działającego na karty z paskiem magnetycznym. Zostało ono uroczyście udostępnione klientom nowojorskiego oddziału Chemical Bank 3 września 1969 roku. Pierwszy bankomat wzbudzał wielkie zainteresowanie mediów i zwykłych klientów, dla wielu osób odwiedzających Nowy Jork obejrzenie go było żelaznym elementem każdej wycieczki po mieście. W latach 70-tych emocje opadły, powstały pierwsze bankomaty produkowane seryjnie, a urządzania upowszechniły się w USA i Europie Zachodniej.

Także pierwszy bankomat, który pojawił się w Polsce wzbudzał ogromne zainteresowanie. Został on umieszczony w drugiej połowie lat 80-tych w III oddziale Banku Polska Kasa Opieki SA w Warszawie (dziś Pekao SA). Ten bank jako pierwszy wydał swoim klientom karty z paskiem magnetycznym.

Dopiero jednak lata 90-te, a właściwie ich druga połowa przyniosła, prawdziwy bankomatowy boom. Obecnie bankomaty można spotkać prawie na każdym kroku. Pierwsze bankomaty wyposażone były w czarno-białe ekrany. ich działanie było powolne oraz pełne awarii. Dziś wszystkie nowe bankomaty znajdujące się na rynku są oparte o technologie stosowane w najnowszych komputerach klasy PC. Nowoczesny bankomat wyposażony jest już w szybki procesor oraz pracujący zazwyczaj pod kontrolą systemu Windows. Największymi producentami bankomatów są firmy: NCR, Wincor Nixdorf, Diebold oraz Olivetti.

Liczba bankomatów w Polsce i na świecie ciągle rośnie. W wielu krajach bankomaty są najpopularniejszą formą kontaktu a bankiem. Banki kupują bankomaty już nie tylko jako standard wyposażenia oddziału, ale przez potencjalne oszczędności, zyski z obcych transakcji oraz zapewnienie klientom odpowiedniego standardu jakości usług. Ważnym trendem staje się rozszerzenie funkcjonalności bankomatów. Nowe transakcje są wdrażane przez wiele instytucji na świecie. Do tych transakcji można zaliczyć między innymi: uzupełnienie kont pre - paid użytkowników telefonów komórkowych, wydruk wyciągów, bezpośredni depozyt gotówkowy. Bankomaty stały się standardem dla milionów klientów na całym świecie.

Bankomat — artykuły polecane

Cash back — Bankowość mobilna — Mobilny portfel — Bankowość elektroniczna — Wirtualna karta kredytowa — Mastercard — Epłatności — Karta kredytowa — BLIK

Bibliografia

• A. Borcuch, Bankowość elektroniczna w Polsce, CeDeWu, Warszawa 2011
• Bakalarczyk S. (2006), Innowacje bankowe: bankowość elektroniczna, bankowość inwestycyjna i inzynieria finansowa, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź
• Belniak S. (2012), Efekt kalendarza wypłaty z sieci Euronet, Wyższa szkoła Ekonomii i Informatyki w Krakowie, Zeszyty Naukowe 8
• Dobosiewicz Z. (2011), Bankowość, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Głuchowski J., Szambelańczyk J., Bankowość. Podręcznik dla studentów. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1999
• Jurkowski A. (2001), Bankowość elektroniczna, Narodowy Bank Polski, Warszawa
• Juszcyk S, Żek T., (2014), Ewolucja kart płatniczych w Polsce, Zarządanie finansami i rachunkowość 2 (3), 67-80
• K. Dorota, Innowacyjne usługi banku, Wydawnictwo Naukowe PWN, wydanie 2007
• Lei, M., Xiao, Y., Vrbsky, S. V., & Li, C. C. (2008). Virtual password using random linear functions for on-line services, ATM machines, and pervasive computing. Computer Communications, 31(18), 4367-4375
• Pluskota Przemysław, Współczesne kanały dystrybucji produktów bankowych, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe US, 2003
• Szwajkowska G., (2010), Usługi bankowości elektronicznej dla klientów detalicznych charakterystyka i zagrożenia, Urząd Komisji Nadzoru finansowego

Autor: Lukasz Rej, Bartosz Bieńkowski, Mariusz Bednarz