Urząd celny

Urząd celny - jest aparatem pomocniczym organu administracji publicznej, w którym mogą zostać dokonane formalności, które przewidziane są przez przepisy celne (dotyczące przywozu i wywozu towarów).

TL;DR

Urząd celny to pomocniczy organ administracji publicznej, który zajmuje się formalnościami celnymi. Składa się z ministra finansów, szefa Służby Celnej, dyrektorów izb celnych i naczelników urzędów celnych. Ich zadania obejmują m.in. kontrolę celno-skarbową, pobieranie należności celnych i podatkowych oraz zwalczanie przestępstw skarbowych. Urzędy celne mają różne funkcje, takie jak kontrola wjazdu i wyjazdu towarów oraz nadawanie towarom przeznaczenia celnego. Przeprowadzanie kontroli celnej wymaga współpracy podmiotów podlegających kontroli i zapewnienia dostępu do dokumentów oraz towarów.

Struktura organizacyjna

Organami służby celnej są:

1. Minister właściwy do spraw finansów publicznych
2. szef Służby Celnej
3. dyrektorzy izb celnych
4. naczelnicy urzędów celnych

Kompetencje organów celnych

Zgodnie z ustawą o Służbie Celnej, urzędem celnym jest izba celna wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi.

• Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia, tworzy i likwiduje izby oraz urzędy celne, a także określa ich siedziby.
• Organizacja izb i urzędów celnych jest określana przez statut, nadany w drodze rozporządzenia, przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.
• Minister właściwy do spraw finansów publicznych tworzy jednostki organizacyjne Służby Celnej oraz określa ich organizację i zakres działania.
• Dyrektor izby celnej jest kierownikiem urzędu celnego.
• Dyrektorzy izb celnych wykonują zadania za pomocą podległych im urzędów celnych oraz za pośrednictwem naczelników urzędów celnych.
• Naczelnicy urzędów celnych wykonują zadania za pomocą podległych im urzędów celnych.

Zadania dyrektora izby celnej

Do zadań dyrektora izby celnej należy przede wszystkim:

• sprawowanie nadzoru nad naczelnikami urzędów celnych
• realizowanie polityki kadrowej i szkoleniowej w izbach i urzędach celnych
• wykonywanie określonych przepisami prawa kontroli
• walka z przestępstwami i wykroczeniami skarbowymi

Zadania naczelnika urzędu celnego

• Nadawanie towarom przeznaczenia celnego oraz wykonywanie innych czynności przewidzianych przewidzianych przepisami prawa celnego,
• Dokonywanie wymiaru i poboru należności celnych,
• Dokonywanie wymiaru i poboru podatku akcyzowego,
• Dokonywanie wymiaru i poboru podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów,
• Sprawowanie dozoru celnego i wykonywanie kontroli celnej,
• Wykonywanie szczególnego nadzoru podatkowego,
• Zapobieganie i zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych oraz ściganie ich sprawców,
• Wykonywanie innych zadań określonych w przepisach odrębnych.

Zadania naczelnika urzędu celnego właściwego dla portu morskiego

Naczelnik ten informuje upoważniony organ do przeprowadzania kontroli towarów przywożonych z państw trzecich o przywozie na obszar celny Unii Europejskiej towaru, który podlega obowiązkowi takiej kontroli.

Ustala on dokładny termin takiej kontroli w porozumieniu z operatorem portowym i dysponentem towaru. W tym względzie istnieje jednak szereg sytuacji, w których termin kontroli jest narzucany przepisami prawa i nie jest w pełni zależny od naczelnika urzędu celnego (konieczność przeprowadzenia badań laboratoryjnych, poddania towaru kwarantannie, towarem są żywe zwierzęta, itd.)

Dodatkowe informacje dotyczące naczelnika urzędu celnego

Naczelnik urzędu celnego powoływany i odwoływany jest przez Szefa Służby Celnej na wniosek dyrektora izby celnej. Z kolei zastępca naczelnika urzędu celnego jest powoływany i odwoływany przez dyrektora izby celnej na wniosek naczelnika urzędu celnego.

W sytuacji zwolnienia naczelnika urzędu celnego, Szef Służby Celnej przekazuje pełnienie zadań naczelnika jednemu z jego zastępców. Stan taki trwa do czasu powołania nowego naczelnika, jednak nie może przekraczać on 6 miesięcy.

Osoba na stanowisku naczelnika/zastępcy naczelnika urzędu celnego musi spełniać szereg kryteriów. Są to m.in.:

• posiadanie obywatelstwa polskiego
• możliwość korzystania z pełni praw publicznych
• wyższe wykształcenie magisterskie
• minimum czteroletnie doświadczenie w dziedzinie związanej z zagadnieniami celnymi bądź podatkowymi
• nieposzlakowana opinia
• osoba taka nie może być wcześniej skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub umyślne przestępstwo skarbowe

Funkcje urzędów celnych

Urzędom celnym, zgodnie z przepisami celnymi, organy celne wyznaczają cztery zasadnicze funkcje.

• Urząd celny wjazdu jest urzędem, do którego należy przewieźć towary wprowadzane na dany obszar celny, gdzie następnie zostaną poddane kontrolom wjazdowym opartym na ocenie ryzyka.
• Urząd celny wyjazdu jest urzędem, w którym należy przedstawić towary przed opuszczeniem danego obszaru celnego, gdzie zostaną poddane kontroli celnej związanej z formalnościami wyjazdowymi.
• Urząd celny wwozu jest urzędem, gdzie zostają przeprowadzane formalności nadania towarom wwożonym na dany obszar celny przeznaczenia celnego.
• Urząd celny wywozu jest urzędem, gdzie zostają przeprowadzone formalności nadania towarom wywożonym z danego obszaru celnego przeznaczenia celnego.

Kontrola przeprowadzana przez urząd celny

Ustawodawca określił szczegółowo warunki do sprawnego przeprowadzania kontroli celnej, jakie powinny zapewnić podmioty podlegające kontroli, m.in.:

• umożliwienie wglądu w dokumenty objęte zakresem kontroli celnej, a zwłaszcza dokumenty handlowe, księgowe i finansowe
• udzielenie niezbędnej pomocy technicznej, jeżeli dokumenty podlegające kontroli zostały sporządzone w wersji elektronicznej
• przedstawienie na żądanie funkcjonariusza urzędowego tłumaczenia na język polski dokumentów sporządzonych w języku obcym
• umożliwienie sporządzania kopii dokumentów
• udostepnienie towarów i innych przedmiotów będących przedmiotem kontroli
• umożliwienie zbadania towarów, surowców, itp. np. poprzez pobranie próbek
• przeprowadzenie na żądanie funkcjonariusza inwentaryzacji w zakresie niezbędnym na potrzeby kontroli.

Urząd celny — artykuły polecane

Ochrona informacji niejawnych — Państwowa Inspekcja Handlowa — Administrator bezpieczeństwa informacji — Służba celna — Najwyższa Izba Kontroli — Absolutorium — Urząd skarbowy — Prawo lotnicze — Radca prawny

Bibliografia

• Mosiej G. (2010) System celny w Polsce po wejściu do Unii Europejskiej, Wydawnictwo Adam Marszałek
• Nowak T., Stanisławiszyn P. (2016), Prawo celne i podatek akcyzowy, Wolters Kluwer, Warszawa
• Raczkowski K. (2011) Zarządzanie wiedzą w administracji celnej Wydawnictwo Difin
• Ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej Dz.U. 2016 poz. 1947
• Ustawa z dnia 19 marca 2004 r. o prawie celnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 1880, 1948, z 2017 r. poz. 379, 1086)

Autor: Michał Śmidowski, Joanna Dąbrowska