Warunki dostawy

Warunki dostawy (terms of delivery) - zasady dostarczania towarów od eksportera do importera. Zostały one określone przez Międzynarodowe Reguły Handlu. Pod określeniem warunki dostawy kryją się podziały kosztów, ryzyka i obowiązków związanych z dostawą towaru pomiędzy obiema stronami umowy (sprzedawcę i nabywcę).

TL;DR

Warunki dostawy to zasady dostarczania towarów, określone przez Międzynarodowe Reguły Handlu. Mają one wpływ na negocjacje kontraktów handlowych oraz organizację transportu i ponoszenie kosztów. Istnieje ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru, dlatego ważne jest ustalenie odpowiednich warunków. Najpopularniejszymi zasadami są Incoterms, które ułatwiają negocjacje i zapewniają jednoznaczność interpretacji. Stosowanie Incoterms ma międzynarodowy zasięg, unika nieporozumień, upraszcza zapisy na fakturach i przyspiesza transakcje. Niezależnie od warunków dostawy, trzeba uwzględnić przepisy podatkowe, sanitarno-celne i inne regulacje. Niektóre kwestie mogą być regulowane przez kontrakt, niezależnie od warunków dostawy.

Cele określania warunków dostawy

Podczas dokonywania transakcji warunki umowy zwykle są negocjowane między kontrahentami. Ma to szczególne znaczenie w kontraktach handlu zagranicznego, gdyż wywiera spory wpływ na kształtowanie się innych warunków transakcji, jak na przykład termin i sposób dostawy, cena dóbr, itp. Są też ogromnym czynnikiem, wpływającym na zachodzące przy transakcji porozumienie, co zwiększa efektywność dokonania dostawy

Informacje uwzględniane w umowach, domagające się precyzyjnego i dogłębnego sformułowania wywołały niezbędność narodzenia się "języka umów handlowych". Ich zaakceptowanie było spowodowane chęcią uniknięcia błędnej interpretacji

Organizacja transportu

Transport towaru wiąże się z prawami i obowiązkami, jak również ponoszeniem wszelakich kosztów z tym związanych, które zostały uzgodnione przez obie strony przy umowie danego zlecenia. Taki kontrakt powinien zawierać informacje na temat:

• Trasy
• Rodzaju transportu
• Która ze stron dokonuje wyboru rodzaju transportu
• Osoby dokonującej transportu
• Spedytora
• Terminu dostawy/odbioru towaru
• Miejsca dostawy/odbioru towaru

Ryzyko i dodatkowe koszty

W swojej książce A. Sikorski przedstawia warunki dostawy również jako bazę ceny. To określenie tłumaczy faktem, iż cena towaru (ujmując warunki dostawy) nie jest wariantem wpływającym na decyzję dokonania transakcji przez handlowca. Tę tezę poparł przykładem pewnej firmy z Warszawy oferującej na targach w Poznaniu maszynę za daną kwotę. Dla nabywcy ta informacja nie jest wystarczającym atrybutem kupna maszyny, ponieważ musi wziąć pod uwagę fakt przemieszczenia jej z Warszawy do Poznania. Gdyby dostawa była dokonywana na przykład przez granice celne, poza wyższymi kosztami transportu, na nabywcy spoczywałby także obowiązek uiszczenia opłat celnych

Po uzgodnieniu warunków dostawy przez strony kontraktu i zawarciu umowy nigdy nie ma 100% pewności, że towary zostaną dostarczone do ich miejsca przeznaczenia w stanie nienaruszonym. Istnieje bowiem ryzyko jego uszkodzenia, ubytku czy nawet utraty lub możliwość opóźnienia dostawy w przypadku zdarzeń, które nie są zależne od nabywcy czy sprzedającego. W przypadku, gdy towar zostanie uszkodzony bądź utracony po momencie przejścia ryzyka ze sprzedającego na nabywcę, nie zostaje on zwolniony z obowiązku zapłaty za nabyte dobra. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy szkody wynikają z postępowań sprzedającego

Rodzaje warunków dostawy wśród zasad Incoterms

Kontrahenci w różny sposób mogą uzgodnić warunki dostawy, na przykład poprzez szczegółowe sformułowanie kosztów, obowiązków i ryzyka, przypadających na sprzedawcę i nabywcę. Najczęściej jednak do ich określenia korzysta się z formuł handlowych, które są powszechnie użytkowanym standardem. Nazywają się one Incoterms (International Commercial Terms). Ich stosowanie nie jest obligatoryjne lecz usprawnia negocjowanie i zawieranie umów.

Najnowsza wersja warunków dostawy (Incoterms® 2010) zawiera 11 skrótowych formuł, które zostały podzielone na cztery grupy (E, F, C i D). Każda z nich oznacza się trzyliterowymi terminami handlowymi, wziętymi z ich angielskich nazw, które odzwierciedlają “praktykę business-to-business" w umowach sprzedaży Głównie są tu opisane zasady podziału kosztów, ryzyka i zadań jakie są związane z dostawą towarów i zostały one uszeregowane według zwiększających się obowiązków, jak również ryzyka sprzedającego

Do grupy E należy tylko jedna formuła (EXW), w grupie F widnieją trzy następne (FCA, FAS i FOB), grupa C obejmuje cztery reguły handlowe (CPT, CIP, CFR i CIF), a w grupie D są trzy ostatnie skróty (DAP, DAT i DDP).

Zalety korzystania z reguł Incoterms

Sprzedawca i odbiorca przy określaniu warunków dostawy dla zawieranej umowy handlowej nie są zobowiązani do korzystania z Incoterms, jednakże usprawnia to ten proces. Korzyści jakie wynikają ze stosowania tych zasad to m.in:

• Międzynarodowy zasięg - ich stosowanie zostało szeroko przyjęte na całym świecie, zatem skrótowe formuły są wszędzie rozpoznawalne,
• Unikanie nieporozumień - stosowanie ich w terminach handlowych w międzynarodowym handlu pozwala na uniknięcie różnej interpretacji danej terminologii,
• Prostota zapisu - znajomość trzyliterowych skrótów i ich znaczenia pozwala na użycie ich w zapisie na fakturze, bez dodatkowego objaśniania stosowanych warunków dostawy,
• Szybki przebieg transakcji - z góry określony podział obowiązków, ryzyka i kosztów w regułach Incoterms wpływa na tempo uzgodnienia warunków umowy.

Warunki niezależne od stron kontraktu

Przy zawieraniu umowy, poza braniem pod uwagę korzyści strony, należy liczyć się z podatkowymi, sanitarnymi i celnymi przepisami. Z zasady są one niedyspozytywne. W swojej publikacji A. Sikorski przedstawia co regulują warunki dostawy w relacjach eksporter-importer, a czego nie. Wytyczne regulowane przez warunki dostawy to:

• "Koszty powiązane z dostawą (tj. odprawy celne, ubezpieczenie, fracht, pomoc, itp.),
• Możliwość wystąpienia defektu lub całkowitej utraty towaru podczas dostawy,
• Obowiązki stron umowy co do formalności jakie wiążą się z dostawą towaru,
• Termin dokonania dostawy przez sprzedawcę".

Warunki dostawy są pewną regulacją, która może być wytyczną dla umów zawartych, lecz w pewnych sprawach strony nie muszą obowiązkowo trzymać się tych przepisów. Wytyczne zawarte w kontrakcie przedstawione przez A. Sikorskiego, które nie muszą być dokładnie zgodne z tymi warunkami dostawy to:

• "Prawo właściwe dotyczące umowy,
• Sąd właściwy dla rozstrzygania spraw,
• Skutki naruszenia umowy,
• Przejście własności towaru,
• Stosunki z ubezpieczycielem,
• Stosunki z bankami,
• Warunki płatności,
• Stosunki ze spedytorem i przewoźnikiem".

Warunki dostawy — artykuły polecane

Konwencja o międzynarodowym przewozie drogowym — Loco — Incoterms — Gestia transportowa — FOB — CIP — CIF — Zawartość kontraktu — Cargo

Bibliografia

• Domiter M. (2002), Handel zagraniczny. Organizacja i technika, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Knap R. (2012), Warunki dostawy a konkurencyjność w handlu zagranicznym, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, nr 25
• Knap R. (2015), Warunki dostawy w eksporcie przedsiębiorstw województwa zachodniopomorskiego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, nr 41
• Kotowska I., Letmański D. (2017), Rola gestii transportowej w zarządzaniu lądowo-morskim łańcuchem transportowym, Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe, nr 12
• Ramberg J. (2011), ICC Guide to Incoterms 2010, ICC Services Publications, nr 720E
• Sikorski A. (2013), Transport i spedycja międzynarodowa w handlu zagranicznym: instruktaż i wzorcowa dokumentacja dla logistyków i spedytorów, ODDK, Gdańsk
• Szymonik A. (2014), Eurologistyka. Teoria i praktyka, Difin, Warszawa

Autor: Angelika Trólka