Cash pooling

Cash pooling - to ciągle jeszcze mało spopularyzowana, "niestandardowa" w Polsce metoda zarządzania finansami, to umowa o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową lub umowa konsolidacji rachunków bankowych. Jest to usługa finansowa pozwalająca na wzajemne bilansowanie sald rachunków spółek należących do tej samej grupy kapitałowej. Cash pooling jest alternatywą dla kredytu i stanowi wykorzystanie naturalnych różnic między przedsiębiorstwami (różnice pod względem zapotrzebowania na kapitał zewnętrzny) wchodzącymi w skład grupy kapitałowej.

Ważne miejsce w umowie Cash poolingu zajmuje tzw. uczestnik wiodący - pool leader (może to być jedna ze spółek, bank lub inna instytucja finansowa). Zajmuje się on organizacją, zarządzaniem zarówno systemem jak i zgromadzonymi środkami finansowymi.

Rodzaje cash poolingu

• Zero-balancing Cash pooling (rzeczywisty transfer środków pomiędzy kontami uczestników Cash pooling bądź ich wyodrębnionymi subkontami oraz rachunkiem głównym grupy kapitałowej). Operacje przeprowadza się na koniec dnia obrachunkowego, a następnego dnia pieniądze ponownie przesyła się na rachunki uczestników.
• Near-zero-balancing Cash pooling - charakteryzuje się tym, że na kontach uczestników na koniec dnia obrachunkowego powinno być określone saldo dodatnie.
• National Cash pooling - w tym przypadku nie dochodzi do rzeczywistego przesyłania pieniędzy - a środki transferowane są "na papierze".

Sposób organizacji cash poolingu

• Gromadzenie środków na jednym koncie,
• Przesyłanie funduszy do poszczególnych przedmiotów

Żaden podmiot biorący udział w tej transakcji nie ma świadomości przeznaczenia pieniędzy ani pochodzenia przesyłanych środków finansowych, co za tym idzie przedsiębiorcy nie są zobowiązani do opłacania podatku od czynności cywilno-prawnych.

Spółki uczestniczące w umowie cash pooling nie świadczą sobie wzajemnie żadnych usług. Wszelkimi rozliczeniami zajmuje się bank, który jako pool leader dba o przesyłanie środków między kontami.

Cash pooling to forma bardzo korzystna zarządzania płynnością finansową spółek działającą w obrębie jednej grupy kapitałowej. Pozawala na uniknięcie kosztów związanych z występowanie niedoborów na koncie przy jednoczesnym zapewnieniu maksymalizacji zysków z odsetek ze zgromadzonego kapitału.

Względy prawne

Zarówno na świecie jak i w Polsce brak jest regulacji prawnych dotyczących cash poolingu. Pod względem prawnym wymaga się:

• Zawarcia umowy pomiędzy bankiem a pool leaderem w zakresie poprowadzenia rachunku skonsolidowanego lub o dokonywanie konsolidacji sald rachunków członków grupy.
• Zawarcia umowy między członkami grupy kapitałowej a pool leaderem regulującej zasady transferu środków finansowych na rachunek skonsolidowany (w przypadku cash poolingu rzeczywistego).
• Zawarcia umowy rachunku bankowego między bankiem dokonującym konsolidacji a członkami grupy na mocy której zostaną nieoprocentowane, oprocentowany jest tylko rachunek skonsolidowany (w przypadku cash poolingu wirtualnego).

Umowa cash poolingu jest zaliczana do tzw. "nienazwanych", której w polskim prawodawstwie istnienie umożliwia zasada swobody umów o jakiej mowa jest w Kodeksie cywilnym.

Zalety cash poolingu dla grupy kapitałowej

Cash pooling to efektywne narzędzie pozwalające na optymalizację zarządzania płynnością finansową w grupie kapitałowej. Dzięki tej technice, dochody i wydatki różnych spółek w grupie są skonsolidowane, co pozwala na lepsze wykorzystanie dostępnych środków. Cash pooling umożliwia przepływ środków finansowych pomiędzy spółkami, co eliminuje nadmiar gotówki na jednym koncie i niedobór na innym. Dzięki temu, grupa kapitałowa może lepiej zarządzać swoimi zasobami finansowymi, minimalizując ryzyko braku płynności.

Cash pooling przyczynia się również do redukcji kosztów obsługi finansowej w grupie kapitałowej. Poprzez skonsolidowanie płatności i przepływów gotówkowych, grupa może zmniejszyć koszty bankowe związane z obsługą wielu oddzielnych rachunków. Cash pooling umożliwia także lepsze wykorzystanie potencjału inwestycyjnego grupy, co prowadzi do generowania większych zysków i redukcji kosztów finansowych.

Cash pooling jest również skutecznym narzędziem minimalizującym ryzyko walutowe dla spółek w grupie. Poprzez skonsolidowanie płatności w różnych walutach, grupa może zredukować narażenie na fluktuacje kursów walutowych. Dzięki temu, spółki w grupie nie muszą martwić się o niekorzystne zmiany kursów, co zapewnia większą stabilność i bezpieczeństwo finansowe.

Cash pooling umożliwia grupie kapitałowej realizację inwestycji, które mogłyby być trudne do sfinansowania dla pojedynczych spółek. Dzięki skonsolidowaniu środków finansowych, grupa może wykorzystać zgromadzone środki na inwestycje o większym potencjale zwrotu. Cash pooling daje grupie większą elastyczność finansową, umożliwiając szybsze reakcje na zmieniające się warunki rynkowe i inwestycyjne.

Wyzwania i ryzyka związane z cash poolingiem

Nieodpowiednie zarządzanie płynnością finansową w ramach cash poolingu może prowadzić do poważnych problemów. Jeśli nie zostaną zapewnione odpowiednie zabezpieczenia i kontrole, może dojść do braku odpowiedniej gotówki na koncie spółek, co może utrudnić ich funkcjonowanie i spowodować opóźnienia w płatnościach. Dlatego ważne jest, aby grupa kapitałowa miała odpowiednie procedury i systemy monitorowania płynności finansowej w ramach cash poolingu.

Cash pooling może prowadzić do konfliktów interesów między spółkami w grupie. Jeśli nie zostaną określone jasne zasady dotyczące podziału zysków i kosztów związanych z cash poolingiem, niektóre spółki mogą czuć się pokrzywdzone. Konieczne jest, aby grupa kapitałowa miała ustalone jasne i transparentne zasady dotyczące podziału korzyści z cash poolingu, aby uniknąć potencjalnych konfliktów.

Cash pooling wiąże się również z ryzykiem utraty kontroli nad środkami finansowymi. Jeśli grupa kapitałowa nie ma odpowiednich procedur i kontroli, istnieje ryzyko, że niektóre spółki mogą nadużywać dostępu do wspólnych środków. Dlatego ważne jest, aby grupa miała wdrożone odpowiednie zasady i kontrole, które zapewnią prawidłowe zarządzanie środkami finansowymi w ramach cash poolingu.

Cash pooling może wpłynąć na trudności z zarządzaniem różnymi walutami w grupie kapitałowej. Jeśli spółki w grupie działają na różnych rynkach i korzystają z różnych walut, konieczne jest uwzględnienie tych różnic przy skonsolidowaniu płatności. Konieczne jest również monitorowanie i zarządzanie ryzykiem walutowym, aby uniknąć negatywnych skutków fluktuacji kursów walutowych.

Cash pooling dla małych i średnich przedsiębiorstw

Cash pooling może być również wykorzystany przez małe i średnie przedsiębiorstwa do optymalizacji zarządzania finansami. Dzięki tej technice, małe i średnie przedsiębiorstwa mogą skonsolidować swoje środki finansowe, co pozwala na lepsze zarządzanie płynnością i wykorzystanie dostępnych środków. Cash pooling daje również możliwość lepszego planowania i prognozowania przepływów finansowych, co jest kluczowe dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Cash pooling — artykuły polecane

Emisja obligacji — Forfaiting — Operacje walutowe — Bank inwestycyjny — Rynek finansowy — Rozliczenia bezgotówkowe — Instytucja finansowa — LORO — Podatek od dochodów kapitałowych

Bibliografia

• Okręglicka M. (2014) Cash pooling jako zaawansowana metoda zarządzania środkami pieniężnymi przedsiębiorstw. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki finansowe. Ubezpieczenia
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
• Włodarczyk B. (2014), Cash pooling jako forma optymalizacji kosztów finansowych w przedsiębiorstwie

Autor: Agnieszka Mędrala

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.