Kluczowe czynniki jakościowe

"Zarządzanie Cyklem Projektu" (ang. Project Cycle Management - PCM) jest to zestaw narzędzi planowania i zarządzania projektem. PCM jest zestawem:

• koncepcji cyklu życia projektu,
• analizy ineteresariuszy,
• narzędzia planowania - "Macierzy Logicznej",
• kluczowych czynników jakościowych,
• harmonogramów czynności i zasobów,
• zestandaryzowanych, spójnych struktur kluczowych dokumentów projektowych.

TL;DR

Zarządzanie Cyklem Projektu (PCM) to zestaw narzędzi planowania i zarządzania projektem, które mają na celu usprawnienie zarządzania projektami i programami. W projekcie należy uwzględnić czynnik jakości, takie jak racjonalne ramy polityk, lokalne zasoby odnawialne, poszanowanie wartości społeczno-kulturalnych, zarządzanie instytucjami, opłacalność ekonomiczna i finansowa, ochrona środowiska, identyfikacja różnic między płciami. Ważne czynniki to udział beneficjentów, wsparcie polityk, odpowiednia technologia, kwestie społeczno-kulturowe, równouprawnienie płci, ochrona środowiska, potencjał instytucjonalny i zarządczy, opłacalność ekonomiczna i finansowa.

Cele

Celem metodyki PCM jest usprawnienie zarządzania projektami i programami.

Aby projekty były trwałe, już od momentu planowania należy uwzględnić w nich czynnik jakości. Dzięki niemu można zwiększyć długoterminowe korzyści z projektu. Czynnikiem jakości uwzględnianym w projekcie może być:

• potrzeba posiadania racjonalnych ram dla polityk, a zwłaszcza dla polityk sektorowych kraju otrzymującego pomoc,

• konieczność doboru stosownych technologii z wykorzystaniem, na przykład, lokalnych zasobów odnawialnych,
• poszanowanie wartości społeczno-kulturalnych osób zaangażowanych,
• potencjał zarządczy instytucji zarówno publicznych, jak i prywatnych, które biorą udział w realizacji projektów,
• opłacalność ekonomiczna i finansowa finansowania projektu oraz trwałość korzyści w długim horyzoncie czasowym,
• związane z projektem zagadnienia z zakresu ochrony środowiska; oraz
• Identyfikacja różnic między płciami oraz zmniejszenie nierówności.

Długoterminowa trwałość korzyści projektu zależy od następujących czynników:

• Udział beneficjentów - zakres, w jakim grupa docelowa i beneficjenci projektu / programu uczestniczą w jego opracowywaniu oraz są zaangażowani tak, że projekt ma ich wsparcie a jego korzyści nie ustają po zakończeniu finansowania przez Komisję Europejską.
• Wsparcie polityk - jakość odpowiednich polityk sektorowych oraz zakres w jakim rząd partnerski wykazał wsparcie dla kontynuacji usług związanych z projektem po okresie wsparcia ze strony instytucji finansujących.

Odpowiednia technologia - czy technologie stosowane w ramach projektu mogą nadal być używane w dłuższym horyzoncie czasu (np.: dostępność części zapasowych, dostateczne przepisy dot. bezpieczeństwa, lokalne możliwości kobiet i mężczyzn w zakresie eksploatacji i konserwacji).

• Kwestie społeczno-kulturowe - w jaki sposób projekt uwzględniać będzie lokalne normy i postawy społeczno-kulturowe i jakie kroki podjęto w celu zapewnienia, że wszystkie grupy beneficjentów mają odpowiedni dostęp do usług i korzyści projektu podczas wdrażania i po wdrożeniu projektu.
• Równouprawnienie płci - jak projekt uwzględniać będzie specyficzne potrzeby i interesy kobiet i mężczyzn oraz będzie prowadził do trwałego i sprawiedliwego dostępu kobiet i mężczyzn do usług i infrastruktury, a także jak przyczyni się do zmniejszenia dyskryminacji płci w dłuższej perspektywie czasu.
• Ochrona środowiska - zakres, w jakim projekt będzie zachowywać lub szkodzić środowisku, a zatem wspierać lub utrudniać osiągnięcie korzyści długoterminowych.
• Potencjał instytucjonalny i zarządczy - zdolność oraz zobowiązanie się podmiotów wdrażających do realizacji projektu / programu i kontynuacji świadczenia usług po zakończeniu się okresu wsparcia ze strony instytucji finansujących.
• Opłacalność ekonomiczna i finansowa - czy narastające korzyści projektu / programu będą większe niż jego koszty i czy projekt stanowi opłacalną inwestycję długoterminową.

(źródło: "Zarządzanie Cyklem Projektu")

Czynniki

Ważność poszczególnych czynników zależy od kontekstu i szczególnych cech projektu / programu.

Jakość projektu powinna być dokładnie zaplanowana. Pomocnym narzędziem może być tutaj matryca logiczna. Powinno się w niej zamieścić odpowiedzi na podstawowe pytania w stosunku do czynników gwarantujących jakość projektu, czego przykładem może być poniższa lista:

1.Udział beneficjentów

Czy jest jakiś dowód, że wszystkie grupy docelowe, w tym kobiety i mężczyźni wspierają projekt? Jak aktywnie są oni i będą zaangażowani / konsultowani podczas przygotowywania i wdrażania projektu? Jak dalece zgadzają się i poświęcają w celu realizacji celów projektu?

2.Wsparcie polityk

Czy rząd posiada kompleksową odpowiednią politykę sektorową? Czy są jakieś dowody świadczące o dostatecznym wsparciu ze strony odpowiedzialnych władz w zakresie wdrażania niezbędnych polityk wspomagających oraz alokacji zasobów (ludzkich, finansowych, materiały) podczas fazy wdrażania i po jej zakończeniu?

3.Odpowiednia technologia

Czy istnieją dostateczne dowody, że wybrane technologie można stosować po niewygórowanych kosztach i w lokalnych warunkach oraz w oparciu o możliwości wszelkiego rodzaju użytkowników podczas i po wdrażaniu?

4.Ochrona środowiska

Czy dostatecznie zidentyfikowano szkodliwe skutki dla środowiska naturalnego, które mogą wynikać z wykorzystania infrastruktury projektu lub usług? Czy podjęto kroki mające na celu zapewnienie, że szkodliwe skutki zostały złagodzone podczas wdrażania projektu i po jego zakończeniu?

5.Kwestie społeczno-kulturowe

Czy projekt uwzględnia lokalne normy i postawy społeczno-kulturowe oraz ludności rdzennej? Czy projekt promuje bardziej sprawiedliwy podział dostępu i korzyści?

6.Równouprawnienie płci

Czy podjęto wystarczające kroki, aby zapewnić, że projekt realizuje potrzeby i interesy zarówno kobiet, jak i mężczyzn oraz będzie prowadzić do trwałego i sprawiedliwego dostępu kobiet i mężczyzn do usług i infrastruktury, a także przyczyni się do zmniejszenia dyskryminacji płci w dłuższej perspektywie czasu?

7.Potencjał instytucjonalny i zarządczy

Czy istnieją dostateczne dowody, że strona wdrażająca projekt posiada odpowiedni potencjał i zasoby (ludzkie oraz finansowe) do skutecznego zarządzania projektem oraz kontynuacji świadczenia usług w dłuższej perspektywie czasu? W przypadku braku potencjału jakie środki podjęto w celu budowy potencjału podczas wdrażania projektu?

8.Opłacalność ekonomiczna i finansowa

Czy istnieją dostateczne dowody, że korzyści z projektu uzasadniają wysokość poniesionych kosztów i że projekt stanowi najbardziej opłacalny sposób realizacji potrzeb kobiet i mężczyzn w grupie docelowej?

Kluczowe czynniki jakościowe — artykuły polecane

Partnerstwo publiczno-prywatne — Zarządzanie środowiskowe - efekty ekonomiczne — Badanie wykonalności projektu — PCM - Etap oceny i audytu — Studium wykonalności — Matryca logiczna — Turystyka zrównoważona — Metodyka PCM — Arkusz analizy ryzyka

Bibliografia

• Monkiewicz W., Rzeźnik G., Wojda M. (2009), Zarządzanie cyklem projektu, Polski Instytut Demokracji Lokalnej, Warszawa

Autor: Barbara Gola