Bezpieczeństwo żywności: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Dodanie MetaData Description) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
}} | }} | ||
'''Bezpieczeństwo żywienia''' – to całokształt kryteriów, które muszą być spełnione, i działań realizowanych na każdym etapie produkcji i cyrkulacji żywnością, aby zagwarantować jednostce zdrowie. | '''Bezpieczeństwo żywienia''' – to całokształt kryteriów, które muszą być spełnione, i działań realizowanych na każdym etapie produkcji i cyrkulacji żywnością, aby zagwarantować jednostce zdrowie. | ||
Głównym '''celem''' bezpieczeństwa żywienia jest zapewnienie człowiekowi jej nieszkodliwości, w odpowiednich warunkach – tzn. żywność powinna być odpowiednio przechowana, przygotowana do skonsumowania oraz spożywana w należytych porcjach. <ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 12</ref> | Głównym '''celem''' bezpieczeństwa żywienia jest zapewnienie człowiekowi jej nieszkodliwości, w odpowiednich warunkach – tzn. żywność powinna być odpowiednio przechowana, przygotowana do skonsumowania oraz spożywana w należytych porcjach. <ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 12</ref> | ||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
==Pojęcie bezpieczeństwa żywienia== | ==Pojęcie bezpieczeństwa żywienia== | ||
Na początku '''lat 70. XX wieku''' do polityki żywieniowej zostało wprowadzone pojęcie bezpieczeństwa żywienia. Natomiast już znacznie wcześniej posługiwano się tym terminem. Powyższe sformułowanie było używane w zakresie ekonomicznego i politycznego uzależnienia krajów, które nie posiadały wystarczających [[zdolność produkcyjna|mocy do produkcji]] odpowiedniej ilości żywności. | Na początku '''lat 70. XX wieku''' do polityki żywieniowej zostało wprowadzone pojęcie bezpieczeństwa żywienia. Natomiast już znacznie wcześniej posługiwano się tym terminem. Powyższe sformułowanie było używane w zakresie ekonomicznego i politycznego uzależnienia krajów, które nie posiadały wystarczających [[zdolność produkcyjna|mocy do produkcji]] odpowiedniej ilości żywności. | ||
'''W 1974 r.''' na Światowej Konferencji Żywnościowej po raz pierwszy została podana oficjalna [[definicja]] bezpieczeństwa żywności, zgodnie z którą [[podaż]] podstawowych produktów powinna być kompatybilna z rosnącą tendencją [[konsumpcja|konsumpcji]] oraz [[amortyzacja|amortyzacją]] fluktuacji cen oraz wolumenu produkcji. <ref> Mikuła A. (2012) ''Bezpieczeństwo żywnościowe Polski'' Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich T.99 z.4, s. 39</ref> | '''W 1974 r.''' na Światowej Konferencji Żywnościowej po raz pierwszy została podana oficjalna [[definicja]] bezpieczeństwa żywności, zgodnie z którą [[podaż]] podstawowych produktów powinna być kompatybilna z rosnącą tendencją [[konsumpcja|konsumpcji]] oraz [[amortyzacja|amortyzacją]] fluktuacji cen oraz wolumenu produkcji. <ref> Mikuła A. (2012) ''Bezpieczeństwo żywnościowe Polski'' Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich T.99 z.4, s. 39</ref> | ||
<google>t</google> | <google>t</google> | ||
Mianem '''bezpiecznej żywności''' określamy żywność pozbawioną wszelkich czynników szkodliwych, mikroorganizmów, oraz toksycznych substancji chemicznych, lub zawiera te składniki w tolerancyjnych ilościach dla organizmu człowieka. Oznacza to, że charakteryzuje się należytą [[jakość|jakością]]. W '''ustawie z 11 maja 2001 roku''' powyższe pojęcie zostało zdefiniowane jako nieszkodliwe, o wartościach sensorycznych, a także odżywczych. <ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 12</ref> | Mianem '''bezpiecznej żywności''' określamy żywność pozbawioną wszelkich czynników szkodliwych, mikroorganizmów, oraz toksycznych substancji chemicznych, lub zawiera te składniki w tolerancyjnych ilościach dla organizmu człowieka. Oznacza to, że charakteryzuje się należytą [[jakość|jakością]]. W '''ustawie z 11 maja 2001 roku''' powyższe pojęcie zostało zdefiniowane jako nieszkodliwe, o wartościach sensorycznych, a także odżywczych. <ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 12</ref> | ||
Na bezpieczeństwo jedzenia składają się nie tylko '''ilość i rodzaj produktów'''. Ważne jest, aby tą ilość i rodzaj '''dopasować''' do spożywającego. Jest to bardzo istotne, gdyż niektórzy [[konsument|konsumenci]] cierpią na różne ograniczenia, mają trudności w przyswojeniu żywności, zatem wybór produktów i ilości odgrywa znaczącą rolę. W celu spożywania odpowiednich produktów w odpowiednich ilościach [[producent|producenci]] zamieszczają szczegółowe [[informacje]] na [[etykieta|etykietach]] produktów. Co więcej przy decyzji dotyczących zakupu żywności pomocna jest upowszechniona [[informacja]] z zakresu wiedzy żywieniowej. <ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 13</ref> | Na bezpieczeństwo jedzenia składają się nie tylko '''ilość i rodzaj produktów'''. Ważne jest, aby tą ilość i rodzaj '''dopasować''' do spożywającego. Jest to bardzo istotne, gdyż niektórzy [[konsument|konsumenci]] cierpią na różne ograniczenia, mają trudności w przyswojeniu żywności, zatem wybór produktów i ilości odgrywa znaczącą rolę. W celu spożywania odpowiednich produktów w odpowiednich ilościach [[producent|producenci]] zamieszczają szczegółowe [[informacje]] na [[etykieta|etykietach]] produktów. Co więcej przy decyzji dotyczących zakupu żywności pomocna jest upowszechniona [[informacja]] z zakresu wiedzy żywieniowej. <ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 13</ref> | ||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
''Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia''jest składnikiem prawa żywnościowego. W Polsce [[prawo]] żywnościowe jest poszerzone o wiele ustaw, które uzupełniają ogólną ideę. W przypadku unijnych źródeł są to rozporządzenia: | ''Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia''jest składnikiem prawa żywnościowego. W Polsce [[prawo]] żywnościowe jest poszerzone o wiele ustaw, które uzupełniają ogólną ideę. W przypadku unijnych źródeł są to rozporządzenia: | ||
# [[Rozporządzenie]] (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady, | # [[Rozporządzenie]] (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady, | ||
# Rozporządzenie (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, | # Rozporządzenie (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, | ||
# Rozporządzenie (WE) Nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady. <ref> Grochowska M. (2007) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Komentarz do ustawy oraz przepisów wspólnotowych'' Gdańsk, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr s. 16</ref> | # Rozporządzenie (WE) Nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady. <ref> Grochowska M. (2007) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Komentarz do ustawy oraz przepisów wspólnotowych'' Gdańsk, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr s. 16</ref> | ||
'''Prawo żywnościowe''' to [[zespół]] [[norma|norm prawnych]], dążących do regulacji bezpieczeństwa oraz innych komponentów jakości żywności, a także jej produkcji w celu ochrony zdrowia konsumenta. Zawiera w sobie zarówno przepisy administracyjne, jak i wykonawcze oraz ustawowe o zasięgu krajowym, a nawet Wspólnotowym.<ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 131</ref> | '''Prawo żywnościowe''' to [[zespół]] [[norma|norm prawnych]], dążących do regulacji bezpieczeństwa oraz innych komponentów jakości żywności, a także jej produkcji w celu ochrony zdrowia konsumenta. Zawiera w sobie zarówno przepisy administracyjne, jak i wykonawcze oraz ustawowe o zasięgu krajowym, a nawet Wspólnotowym.<ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 131</ref> | ||
==Warunki bezpieczeństwa żywienia== | ==Warunki bezpieczeństwa żywienia== | ||
* '''[[dostępność]] fizyczna żywności''' – wyprodukowanie i dostarczenie do kraju takiej ilości [[produkt|produktów]], która wystarczy, aby zaspokoić minimalne [[zapotrzebowanie]] biologiczne | * '''[[dostępność]] fizyczna żywności''' – wyprodukowanie i dostarczenie do kraju takiej ilości [[produkt|produktów]], która wystarczy, aby zaspokoić minimalne [[zapotrzebowanie]] biologiczne | ||
* '''dostępność ekonomiczna żywności''' – zaspokojenie minimalnego zapotrzebowania biologicznego, także przez najsłabsze [[grupa społeczna|grupy społeczne]] | * '''dostępność ekonomiczna żywności''' – zaspokojenie minimalnego zapotrzebowania biologicznego, także przez najsłabsze [[grupa społeczna|grupy społeczne]] | ||
* '''zdrowa żywność i [[optymalizacja|optymalna]] racja żywieniowa''' – produkty nie tylko są pozbawione czynników szkodliwych, ale także są przyjmowane w odpowiednich dawkach<ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 13</ref> | * '''zdrowa żywność i [[optymalizacja|optymalna]] racja żywieniowa''' – produkty nie tylko są pozbawione czynników szkodliwych, ale także są przyjmowane w odpowiednich dawkach<ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 13</ref> | ||
| Linia 50: | Linia 50: | ||
* międzynarodowy | * międzynarodowy | ||
* narodowy | * narodowy | ||
* gospodarstw domowych <ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 13</ref> | * gospodarstw domowych <ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 13</ref> | ||
==Zagrożenia zdrowotne związane z żywnością== | ==Zagrożenia zdrowotne związane z żywnością== | ||
Biorąc pod uwagę ilość oraz cechy konsumowanego [[produkt|produktu]], istnieją trzy kategorie zagrożeń związanych z żywnością: | Biorąc pod uwagę ilość oraz cechy konsumowanego [[produkt|produktu]], istnieją trzy kategorie zagrożeń związanych z żywnością: | ||
# Pierwsza [[kategoria]] odnosi się do '''produktów niejadalnych'''. Zjawisko niejadalności można podzielić na dwie kategorię: niejadalność względna, która ma swoje położenie w kulturze oraz niejadalność bezwzględna, wynikająca ze szkodliwych składników zawartych w produktach. | # Pierwsza [[kategoria]] odnosi się do '''produktów niejadalnych'''. Zjawisko niejadalności można podzielić na dwie kategorię: niejadalność względna, która ma swoje położenie w kulturze oraz niejadalność bezwzględna, wynikająca ze szkodliwych składników zawartych w produktach. | ||
# Drugą kategorię reprezentują [[zagrożenia]] związane ze spożyciem '''żywności jadalnej, lecz w drastycznej ilości'''. | # Drugą kategorię reprezentują [[zagrożenia]] związane ze spożyciem '''żywności jadalnej, lecz w drastycznej ilości'''. | ||
# Trzecia kategoria dotyczy zagrożeń, które są wywołane przez '''pasożyty, drobnoustroje'''. <ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 14,15</ref> | # Trzecia kategoria dotyczy zagrożeń, które są wywołane przez '''pasożyty, drobnoustroje'''. <ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 14,15</ref> | ||
| Linia 69: | Linia 69: | ||
* Good Manufactoring Practice GMP (Dobra Praktyka Wytwarzania), | * Good Manufactoring Practice GMP (Dobra Praktyka Wytwarzania), | ||
* Good Higienic Practice GHP (Dobra Praktyka Higieny), | * Good Higienic Practice GHP (Dobra Praktyka Higieny), | ||
* Good Agricultural Practice GAP (Dobra Praktyka Rolnicza), | * Good Agricultural Practice GAP (Dobra Praktyka Rolnicza), | ||
* Hazard Analysis and Critical Control Point ([[system HACCP]]), | * Hazard Analysis and Critical Control Point ([[system HACCP]]), | ||
* [[norma]] [[ISO 9001]], | * [[norma]] [[ISO 9001]], | ||
* British Retail Consortium BRC (Zrzeszenie Sprzedawców Brytyjskich), | * British Retail Consortium BRC (Zrzeszenie Sprzedawców Brytyjskich), | ||
* International Food Standard IFS (Międzynarodowy Standard Żywności)<ref> Sitarz S., Janczar-Smuga M. (2012) ''Współczesne zagrożenia bezpieczeństwa żywności, możliwości ich kontroli i eliminacji'' Nauki Inżynierskie i Technologie nr II (5) s. 70 </ref> | * International Food Standard IFS (Międzynarodowy Standard Żywności)<ref> Sitarz S., Janczar-Smuga M. (2012) ''Współczesne zagrożenia bezpieczeństwa żywności, możliwości ich kontroli i eliminacji'' Nauki Inżynierskie i Technologie nr II (5) s. 70 </ref> | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
<references/> | <references /> | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<noautolinks> | |||
* Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu | * Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu | ||
* Godela, A., Lewańska, M. (2016) [http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-2814df3f-da8c-494e-9ed1-9979777128e5?q=7c774d32-5e7d-4a21-b631-9d6dd70b134d,''Bezpieczeństwo żywności w Polsce - przegląd najważniejszych zagadnień''] Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. | * Godela, A., Lewańska, M. (2016) [http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-2814df3f-da8c-494e-9ed1-9979777128e5?q=7c774d32-5e7d-4a21-b631-9d6dd70b134d,''Bezpieczeństwo żywności w Polsce - przegląd najważniejszych zagadnień''] Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa, T.4 183-193 | ||
* Grochowska M. (2007) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Komentarz do ustawy oraz przepisów wspólnotowych'' Gdańsk, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr | * Grochowska M. (2007) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Komentarz do ustawy oraz przepisów wspólnotowych'' Gdańsk, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr | ||
* [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A32002R0178 ''Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r.''] | |||
* [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A32004R0852 ''Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r.''] | |||
* [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32004R0882 ''Rozporządzenie (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r.''] | |||
* Janus A., Kijowski J. (2007) [http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-article-BPL8-0011-0043?q=7c774d32-5e7d-4a21-b631-9d6dd70b134d,''Przegląd praktyk i systemów zarządzania bezpieczeństwem zdrowotnym żywności''] Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, nr 2 72-76 | * Janus A., Kijowski J. (2007) [http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-article-BPL8-0011-0043?q=7c774d32-5e7d-4a21-b631-9d6dd70b134d,''Przegląd praktyk i systemów zarządzania bezpieczeństwem zdrowotnym żywności''] Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, nr 2 72-76 | ||
* Lisińska-Kuśnierz M., Kawecka A. (2013) [http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.mhp-8f623499-15e8-4669-86f2-9c738e730de9?q=7c774d32-5e7d-4a21-b631-9d6dd70b134d$19&qt=IN_PAGE,''The Role of Packaging Supply Chain in Food Packaging Safety Assurance''] Logistics and | * Lisińska-Kuśnierz M., Kawecka A. (2013) [http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.mhp-8f623499-15e8-4669-86f2-9c738e730de9?q=7c774d32-5e7d-4a21-b631-9d6dd70b134d$19&qt=IN_PAGE,''The Role of Packaging Supply Chain in Food Packaging Safety Assurance''] Logistics and Transport t. 19 37-44 | ||
* Mikuła A. (2012) ''Bezpieczeństwo żywnościowe Polski'' Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich T.99 z.4 | * Mikuła A. (2012) ''Bezpieczeństwo żywnościowe Polski'' Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich T.99 z.4 | ||
* Sitarz S., Janczar-Smuga M. (2012) ''Współczesne zagrożenia bezpieczeństwa żywności, możliwości ich kontroli i eliminacji'' Nauki Inżynierskie i Technologie nr II (5) | * Sitarz S., Janczar-Smuga M. (2012) ''Współczesne zagrożenia bezpieczeństwa żywności, możliwości ich kontroli i eliminacji'' Nauki Inżynierskie i Technologie nr II (5) | ||
* | * ''Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia'' | ||
</noautolinks> | |||
[[Kategoria:Towaroznawstwo]] | [[Kategoria:Towaroznawstwo]] | ||
Wersja z 19:04, 28 paź 2023
| Bezpieczeństwo żywności |
|---|
| Polecane artykuły |
Bezpieczeństwo żywienia – to całokształt kryteriów, które muszą być spełnione, i działań realizowanych na każdym etapie produkcji i cyrkulacji żywnością, aby zagwarantować jednostce zdrowie. Głównym celem bezpieczeństwa żywienia jest zapewnienie człowiekowi jej nieszkodliwości, w odpowiednich warunkach – tzn. żywność powinna być odpowiednio przechowana, przygotowana do skonsumowania oraz spożywana w należytych porcjach. [1]
TL;DR
Bezpieczeństwo żywienia polega na zapewnieniu nieszkodliwości żywności poprzez odpowiednie przechowywanie i przygotowanie. Bezpieczna żywność jest pozbawiona szkodliwych czynników i spełnia wymogi sensoryczne i odżywcze. Istnieje prawo regulujące bezpieczeństwo żywności w Polsce i w Unii Europejskiej. Bezpieczeństwo żywienia obejmuje dostępność fizyczną i ekonomiczną żywności oraz zdrową żywność i rację żywieniową. Istnieją zagrożenia zdrowotne związane z żywnością, takie jak niejadalne produkty, nadmiar spożycia i pasożyty. Organami nadzorującymi bezpieczeństwo żywności są SANEPID i Inspekcja Weterynaryjna, a systemami zarządzania jakością i bezpieczeństwem żywności są GMP, GHP, GAP, HACCP, ISO 9001, BRC i IFS.
Pojęcie bezpieczeństwa żywienia
Na początku lat 70. XX wieku do polityki żywieniowej zostało wprowadzone pojęcie bezpieczeństwa żywienia. Natomiast już znacznie wcześniej posługiwano się tym terminem. Powyższe sformułowanie było używane w zakresie ekonomicznego i politycznego uzależnienia krajów, które nie posiadały wystarczających mocy do produkcji odpowiedniej ilości żywności.
W 1974 r. na Światowej Konferencji Żywnościowej po raz pierwszy została podana oficjalna definicja bezpieczeństwa żywności, zgodnie z którą podaż podstawowych produktów powinna być kompatybilna z rosnącą tendencją konsumpcji oraz amortyzacją fluktuacji cen oraz wolumenu produkcji. [2]
Mianem bezpiecznej żywności określamy żywność pozbawioną wszelkich czynników szkodliwych, mikroorganizmów, oraz toksycznych substancji chemicznych, lub zawiera te składniki w tolerancyjnych ilościach dla organizmu człowieka. Oznacza to, że charakteryzuje się należytą jakością. W ustawie z 11 maja 2001 roku powyższe pojęcie zostało zdefiniowane jako nieszkodliwe, o wartościach sensorycznych, a także odżywczych. [3]
Na bezpieczeństwo jedzenia składają się nie tylko ilość i rodzaj produktów. Ważne jest, aby tą ilość i rodzaj dopasować do spożywającego. Jest to bardzo istotne, gdyż niektórzy konsumenci cierpią na różne ograniczenia, mają trudności w przyswojeniu żywności, zatem wybór produktów i ilości odgrywa znaczącą rolę. W celu spożywania odpowiednich produktów w odpowiednich ilościach producenci zamieszczają szczegółowe informacje na etykietach produktów. Co więcej przy decyzji dotyczących zakupu żywności pomocna jest upowszechniona informacja z zakresu wiedzy żywieniowej. [4]
Aspekt prawny bezpieczeństwa żywienia
Podstawowym aktem prawnym dotyczącym bezpieczeństwa żywności jest Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia dnia 25 sierpnia 2006 r. Powyższa ustawa weszła w życie 28 sierpnia 2006 roku i jednocześnie zastąpiła Ustawę o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia z 11 maja 2001 r. [5]
Ustawa, będąca podstawowym, krajowym dokumentem regulującym kwestie związane z prawem żywnościowym, określa wymagania dotyczące żywności, którą konsument nabywa lub spożywa czyli znajdującej się w obrocie, które musi spełnić, aby była bezpieczna dla konsumenta. Ponadto ustawa uściśla wymogi, jakie przedsiębiorstwa produkujące żywność, musi zrealizować.[6]
Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywieniajest składnikiem prawa żywnościowego. W Polsce prawo żywnościowe jest poszerzone o wiele ustaw, które uzupełniają ogólną ideę. W przypadku unijnych źródeł są to rozporządzenia:
- Rozporządzenie (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady,
- Rozporządzenie (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady,
- Rozporządzenie (WE) Nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady. [7]
Prawo żywnościowe to zespół norm prawnych, dążących do regulacji bezpieczeństwa oraz innych komponentów jakości żywności, a także jej produkcji w celu ochrony zdrowia konsumenta. Zawiera w sobie zarówno przepisy administracyjne, jak i wykonawcze oraz ustawowe o zasięgu krajowym, a nawet Wspólnotowym.[8]
Warunki bezpieczeństwa żywienia
- dostępność fizyczna żywności – wyprodukowanie i dostarczenie do kraju takiej ilości produktów, która wystarczy, aby zaspokoić minimalne zapotrzebowanie biologiczne
- dostępność ekonomiczna żywności – zaspokojenie minimalnego zapotrzebowania biologicznego, także przez najsłabsze grupy społeczne
- zdrowa żywność i optymalna racja żywieniowa – produkty nie tylko są pozbawione czynników szkodliwych, ale także są przyjmowane w odpowiednich dawkach[9]
Wymiary bezpieczeństwa żywnościowego
- międzynarodowy
- narodowy
- gospodarstw domowych [10]
Zagrożenia zdrowotne związane z żywnością
Biorąc pod uwagę ilość oraz cechy konsumowanego produktu, istnieją trzy kategorie zagrożeń związanych z żywnością:
- Pierwsza kategoria odnosi się do produktów niejadalnych. Zjawisko niejadalności można podzielić na dwie kategorię: niejadalność względna, która ma swoje położenie w kulturze oraz niejadalność bezwzględna, wynikająca ze szkodliwych składników zawartych w produktach.
- Drugą kategorię reprezentują zagrożenia związane ze spożyciem żywności jadalnej, lecz w drastycznej ilości.
- Trzecia kategoria dotyczy zagrożeń, które są wywołane przez pasożyty, drobnoustroje. [11]
Organy pełniące nadzór nad bezpieczeństwem konsumentów
Głównymi instytucjami zajmującymi się utrzymaniem bezpieczeństwa żywności są:
- Państwowa Inspekcja Sanitarna
- Inspekcja Weterynaryjna. [12]
Natomiast jednostkami, które nadzorują przestrzeganie przepisów prawa żywnościowego są:
- Minister Zdrowia –w przypadku produktów niezwierzęcego pochodzenia
- Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi – w zakresie żywności pochodzenia zwierzęcego [13]
Systemy zarządzania jakością i bezpieczeństwem żywności
- Good Manufactoring Practice GMP (Dobra Praktyka Wytwarzania),
- Good Higienic Practice GHP (Dobra Praktyka Higieny),
- Good Agricultural Practice GAP (Dobra Praktyka Rolnicza),
- Hazard Analysis and Critical Control Point (system HACCP),
- norma ISO 9001,
- British Retail Consortium BRC (Zrzeszenie Sprzedawców Brytyjskich),
- International Food Standard IFS (Międzynarodowy Standard Żywności)[14]
Przypisy
- ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 12
- ↑ Mikuła A. (2012) Bezpieczeństwo żywnościowe Polski Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich T.99 z.4, s. 39
- ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 12
- ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 13
- ↑ Grochowska M. (2007) Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Komentarz do ustawy oraz przepisów wspólnotowych Gdańsk, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr s. 11
- ↑ Grochowska M. (2007) Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Komentarz do ustawy oraz przepisów wspólnotowych Gdańsk, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr s. 9
- ↑ Grochowska M. (2007) Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Komentarz do ustawy oraz przepisów wspólnotowych Gdańsk, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr s. 16
- ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 131
- ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 13
- ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 13
- ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 14,15
- ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 69
- ↑ Grochowska M. (2007) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Komentarz do ustawy oraz przepisów wspólnotowych Gdańsk, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr str. 63
- ↑ Sitarz S., Janczar-Smuga M. (2012) Współczesne zagrożenia bezpieczeństwa żywności, możliwości ich kontroli i eliminacji Nauki Inżynierskie i Technologie nr II (5) s. 70
Bibliografia
- Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
- Godela, A., Lewańska, M. (2016) Bezpieczeństwo żywności w Polsce - przegląd najważniejszych zagadnień Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa, T.4 183-193
- Grochowska M. (2007) Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Komentarz do ustawy oraz przepisów wspólnotowych Gdańsk, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr
- Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r.
- Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r.
- Rozporządzenie (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r.
- Janus A., Kijowski J. (2007) Przegląd praktyk i systemów zarządzania bezpieczeństwem zdrowotnym żywności Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, nr 2 72-76
- Lisińska-Kuśnierz M., Kawecka A. (2013) The Role of Packaging Supply Chain in Food Packaging Safety Assurance Logistics and Transport t. 19 37-44
- Mikuła A. (2012) Bezpieczeństwo żywnościowe Polski Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich T.99 z.4
- Sitarz S., Janczar-Smuga M. (2012) Współczesne zagrożenia bezpieczeństwa żywności, możliwości ich kontroli i eliminacji Nauki Inżynierskie i Technologie nr II (5)
- Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia
Autor: Kinga Urbaniec
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
