BRICS

BRICS to akronim utworzony z pierwszych liter państw, które charakteryzują się dynamicznym tempem rozwoju gospodarczego. Państwa te to: Brazylia, Rosja, Indie, Chiny i Republika Południowej Afryki (Republic of South Africa). BRICS nie jest formalnym ugrupowaniem ani stowarzyszeniem gospodarczym. Jest to sojusz pięciu państw rozwijających się, których założeniem jest między innymi gospodarcze odłączenie się i stworzenie przeciwwagi dla krajów wysoko rozwiniętych czyli dla Stanów Zjednoczonych, Unii Europejskiej oraz Japonii (J. Potulski 2016, s.16).

Prognozuje się, że grupa tych pięciu krajów stanie się największą potęgą pod względem produkcji, rynku konsumenckiego oraz rezerwuaru siły roboczej. Wraz ze wzrastającym znaczeniem ekonomicznym będzie rosnąć również ich znaczenie polityczne. BRICS zaczyna więc być traktowane jako nowe polityczne centrum siły, które może zmienić układ sił w świecie (J. Potulski 2016, s.16). Razem kraje te obejmują 26% powierzchni lądowej Ziemi, więcej niż 40% populacji oraz 25% światowego PKB (E. Pasich, 2014, s. 114).

TL;DR

BRICS to sojusz pięciu rozwijających się państw: Brazylia, Rosja, Indie, Chiny i Republika Południowej Afryki. Grupa ma na celu stworzenie przeciwwagi dla krajów wysoko rozwiniętych i zmianę układu sił w świecie. Każde z państw ma swoje unikalne cechy i potencjał ekonomiczny. BRICS dąży do stworzenia świata wielobiegunowego, zwiększenia dialogu międzykulturowego i przerwania hegemonii dolara.

Historia BRICS

Akronim BRIC po raz pierwszy został użyty w 2001 roku przez wielki bank inwestycyjny Goldman Sachs. W 2003 roku bank opublikował raport poświęcony globalnej ekonomii Global Economics. Dreaming with BRICs: the path to 2050. Dokument ten był raportem przygotowanym przez analityków rynku i był poradnikiem dla inwestorów. Akronim BRIC odnosił się wtedy do czterech państw, których gospodarki zdaniem analityków do 2050 roku przewyższą rozmiary gospodarek państw najbogatszych (Niemcy, Japonia, Włochy, Francja, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone). Goldman Sachs podkreślał, że termin BRIC to tylko nazwa odnosząca się do tych czterech krajów, jednak później termin ten przerodził się w prawdziwy sojusz. Powstanie sojuszu zainicjował w 2006 roku prezydent Rosji - Władimir Putin. Po kilku latach, w roku 2010 do sojuszu weszło nowe państwo - Republika Południowej Afryki i od tej pory akronim został zmieniony na BRICS (G. Cimek 2013, s. 134).

Charakterystyka poszczególnych krajów grupy BRICS

Jedną z sił sojuszu BRICS jest, to że wszystkie państwa członkowskie są mocno zróżnicowane, a co za tym idzie mają zróżnicowane potencjały ekonomiczne, polityczne czy kulturowe. Poniżej przedstawiono kilka charakterystycznych cech dla gospodarek poszczególnych państw (J. Wysocka 2014, s. 13-21):

• Brazylia jest dynamicznie rozwijającym się państwem Ameryki Łacińskiej. Jest to piąte pod względem powierzchni państwo, a jej PKB jest siódmym najwyższym na świecie i przewyższyło w 2012 roku Indię i Rosję. Brazylia jest potęgą i jest określana jako "wschodząca gwiazda Ameryki Łacińskiej". Kraj posiada największe na świecie lasy tropikalne, ma jeden z najlepszych dostępów do wody świeżej, posiada największe zasoby różnorodności biologicznej. Ma również duży potencjał korzystania z paliw odnawialnych. BRICS jest korzystny dla Brazylii ponieważ daje jej możliwość zdobycia nowych rynków zbytu jakimi są kraje Afryki i Azji.
• Rosja jest największym powierzchniowo krajem świata, jej tereny są natomiast słabo zaludnione. Rosja swoją potęgę zawdzięcza powierzchni oraz bogactwu zasobów naturalnych. Główną siłą Rosji stanowi bogactwo w surowce takie jak gaz i ropa naftowa. Istotną kwestią dla władz Rosji pozostaje również militaryzacja. Wojsko rosyjskie jest jednym z największych i najlepiej wyposażonych na świecie.
• Indie do niedawna były postrzegane jako państwo trzeciego świata, jednak dzięki reformom gospodarczym kraj coraz szybciej się rozwija. Indie mają duży potencjał gospodarczy i przemysłowy. Podstawę gospodarki stanowi rolnictwo, kraj ma też bogate złoża surowców naturalnych takich jak węgiel kamienny, rudy żelaza, manganu, chromu. Przemysł Indii opiera się na włókiennictwie, produkcji maszyn, środków transportu, rzemiośle. Wielką siły Indii jest również siła robocza. Duży wpływ na to ma to, że język angielski jest tam powszechny, a na jego rozwój państwo stawia ogromne środki. Przyczynia się to do rozwoju Indii jako ważnego działacza w branżach IT i call center.
• Chiny są najszybciej rozwijającą się gospodarką świata i tym samym najważniejszym państwem w grupie BRICS. Zarówno Chiny jak i Rosja mają ambicje żeby zostać mocarstwem, co może w przyszłości powodować konflikty między tymi członkami sojuszu. Kraj ten jest zamieszkiwany przez ponad 1390 mln ludzi. Chiny są bogate w zasoby naturalne takie jak węgiel kamienny, ropę naftową. Największą siłą Chin jest szybko rozwijający się przemysł, który generuje ponad 50% PKB kraju. Chiny są światowym liderem w eksporcie. Chiny uznaje się za gospodarkę stabilną, z niewielkim długiem publicznym. O stabilności państwa stanowią rezerwy walutowe oraz rezerwy złota i innych wartościowych kruszców.
• Republika Południowej Afryki ma najniższy poziom PKB ze wszystkich członkowskich krajów BRICS, ma również najmniejszą powierzchnię i najmniejszą liczbę ludności oraz wysokie bezrobocie. W kraju panuje też wysoki poziom korupcji. To, że RPA pozostaje ważnym państwem na rynku światowym w dużym stopniu zawdzięcza się temu, że jest to główny dostawca złota, platyny i diamentów. RPA jest najsilniejszą gospodarką kontynentu afrykańskiego.

Przykładowe cele grupy BRICS

Wśród działań grupy BRICS można wyróżnić kilka jej aspiracji, które odnoszą się do struktury globalnego ładu (G. Cimek 2013, s.69):

• dążenie do stworzenia świata wielobiegunowego - sojusz ten ma zwiększyć możliwości negocjacyjne państw rozwijających się w stosunku państw zachodniej cywilizacji. Obecnie funkcjonowanie gospodarki w dużym stopniu jest dyktowane przez państwa najbogatsze i wymusza na krajach biedniejszych podporządkowywanie się;
• Dialog cywilizacji - BRICS skupia państwa z różnych kontynentów i z różnych kultur, ma to wpływ na międzynarodowy dialog i na lepsze zrozumienie innych kultur;
• wielobiegunowość walutowa - aspiracje do przerwania hegemonii dolara amerykańskiego;
• kapitalizm powinien być oparty również na przemyśle, technologii oraz usługach, a nie jak w obecnym ładzie na kapitalizmie finansowym;
• dążenie do rozwoju klasy średniej poprzez narzucenie odpowiedzialności społecznej na korporacje;
• odejście od maksymalizacji zysków inwestorów prywatnych na rzecz zrównoważonego rozwoju.

BRICS — artykuły polecane

Kraje rozwijające się — G-7 — Konurbacja — Jachting — Wskaźnik rozwoju społecznego — Rewolucja agrarna — Czebol — Państwo opiekuńcze — Plan Marshalla

Bibliografia

• Cimek G., (2013), Globalne aspiracje grupy BRICS, "Przestrzeń Społeczna (Social Space)", numer 3/1 (5), s. 128-158
• Cimek G., (2013), BRICS - w kierunku nowego reformizmu w polityce międzynarodowej, "Konteksty Społeczne", Tom I (1), s. 69
• Pasich E., (2014), Różnice społeczno-gospodarcze państw członkowskich BRICS, "BRICS - kwintet czy pięciu solistów? tom pokonferencyjny", Kraków, s. 114
• Potulski J., (2016), BRICS jako rzeczywistość wykreowana?, "Gdańskie Studia Międzynarodowe", s. 16
• Wysocka J., (2014), BRICS - atak na gospodarkę reszty świata , "BRICS - kwintet czy pięciu solistów? tom pokonferencyjny", Kraków, s. 13-21

Autor: Magdalena Kacperek