Masa upadłościowa

Masa upadłościowa
Polecane artykuły
Aport Podatek od czynności cywilnoprawnych Jednoosobowa spółka skarbu państwa Spółka komandytowo-akcyjna Spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego Hipoteka przymusowa Upadłość Spółka osobowa Rejestr klauzul niedozwolonych

Masa upadłościowa jest to majątek (aktywa) upadłego, który ma służyć do zaspokojenia roszczeń wierzycieli upadłego, bez względu na to, czy nastąpi to w drodze ogłoszenia upadłości przez likwidację majątku upadłego, czy przez upadłość z możliwością zawarcia układu.

Do masy upadłościowej wchodzi cały majątek przedsiębiorstwa bez względu na to gdzie się ono znajduje, a dłużnik traci możliwość zarządu, korzystania i rozporządzania majątkiem. Oprócz majątku, który należał do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości, w skład masy upadłości wchodzi też majątek nabyty w toku postępowania upadłościowego.

TL;DR

Masa upadłościowa to majątek upadłego przedsiębiorstwa, który służy do zaspokajania wierzycieli w postępowaniu upadłościowym. Skład masy upadłościowej obejmuje cały majątek przedsiębiorstwa, a Dłużnik traci możliwość zarządzania nim. Masa upadłościowa może zawierać nieruchomości, ruchomości, wierzytelności i inne prawa majątkowe. Zakaz obciążeń dotyczy niezbywalnego majątku. Likwidacja masy upadłościowej polega na sprzedaży jej aktywów. Czynności związane z likwidacją to sporządzenie spisu inwentarza i planu likwidacyjnego. Wierzytelności i należności są zaspokajane z funduszy masy upadłościowej w różnych kategoriach.

Podstawa prawna

Podstawy prawne, służące uregulowaniom zagadnień dotyczących masy upadłościowej znajdują się w:

• ustawa z dnia 28 lutego 2003 r.– Art. 61–74, Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. nr 60, poz. 535 z późn. zm.).
• ustawa z dnia 17 listopada 1964 r.–Art. 829 i 831 Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).

Charakter prawny masy upadłościowej

• Jest to majątek upadłego przedsiębiorstwa służąca do zaspokojenia wierzycieli w postępowaniu upadłościowym.
• Masa nie posiada ani osobowości prawnej ani zdolności prawnej.

Ustalenie składu masy upadłości

Obowiązek dokonania ustalenia masy upadłościowej spoczywa na:

• syndyku- w przypadku upadłości likwidacyjnej,
• nadzorcy sądowemu- w przypadku upadłości układowej z zarządem własnym dłużnika
• zarządcy- w przypadku upadłości układowej, gdy dłużnik został pozbawiony prawa zarządu masą upadłości.

Skład masy

Skład masy upadłości ustala się poprzez sporządzenie spisu inwentarza oraz oszacowanie majątku wchodzącego w skład masy.

Majątkiem masy upadłości jest ogół zbywalnych praw majątkowych (aktywa) przysługujących upadłemu (majątek sensu stricto). Majątkiem tym będzie więc wszystko, co jest mieniem w rozumowaniu art. 44 Kodeksu cywilnego

A więc majątek masy upadłości mogą stanowić:

• nieruchomości
• ruchomości
• wierzytelności

oraz inne prawa majątkowe w postaci np:

• akcji i udziałów w spółkach prawa handlowego
• prawa autorskie
• prawa wynikające z przepisów o własności przemysłowej
• prawa obligacyjne, jak najem czy dzierżawa

Zakaz obciążeń

W skład masy nie wchodzi majątek niezbywalny w rozumieniu przepisów bezwzględnie obowiązujących. W związku z czym nie dotyczy to niezbywalności wynikającej z czynności prawnej, oraz prawa osobiste. Do tej kategorii zaliczyć można m.in.:

• użytkowanie
• służebności osobiste (pościel, ubrania, opał, zapas żywności, urządzenia domowego użytku, przedmioty niezbędne do nauki, świadczenia z ubezpieczeń osobistych itp.)
• roszczenia z czynów niedozwolonych, chyba że są już wymagalne i zostały uznane na piśmie albo przyznane prawomocnym orzeczeniem
• prawo odkupu
• prawo pierwokupu
• prawo dożywocia
• roszczenia alimentacyjne
• prawo do firmy, w której mieści się nazwisko upadłego
• autorskie prawa osobiste
• uprawnienia osobiste akcjonariusza spółki akcyjnej
• imienne świadectwa założycielskie w celu wynagrodzenia usług świadczonych przy powstaniu spółki akcyjnej.

Likwidacja masy upadłościowej

Likwidacja masy upadłościowej to spieniężenie jej aktywów poprzez sprzedaż całości lub części przedsiębiorstwa, sprzedaż nieruchomości, ruchomości i innych zbywalnych praw oraz poprzez ściąganie wierzytelności od dłużników.

Czynności związane z likwidacją masy upadłościowej

Po ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego, syndyk niezwłocznie przystępuje do sporządzenia:

• spisu inwentarza i oszacowania masy upadłości
• sporządzenia planu likwidacyjnego

Spis inwentarza – pełni funkcje informacyjne i dowodowe. Spis inwentarza jest źródłem wiedzy o rozmiarach masy upadłości nie tylko dla syndyka ale także dla sądu, sędziego-komisarza, rady wierzycieli i upadłego, wraz z wyceną i oszacowaniem danego majątku.

Plan likwidacyjny- obligatoryjnie opracowany przez syndyka zawiera następujące elementy:

• termin sprzedaży
• preliminarz wydatków
• ekonomiczne uzasadnienie dalszego prowadzenia działalności gospodarczej.

(W planie likwidacyjnym można umieścić także inne treści w zależności od potrzeb konkretnego postępowania upadłościowego)

Kategorie wierzytelności i należności zaspokajanych z funduszów masy upadłościowej

• Kategoria I:

Koszty postępowania upadłościowego, należności z tytułu składek ubezpieczeniowych pracowników, wynagrodzenia pracowników

• Kategoria II:

Podatki i inne daniny

• Kategoria III:

Wierzytelności (wraz z odsetkami za rok przed ogłoszeniem upadłości, oraz kosztami procesowymi)

• Kategoria IV:

Inne odsetki, kary, grzywny, należności z tytułu zapisów lub darowizn.

Bibliografia

• Adamus R., Likwidacja masy upadłości, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2014
• Brudkiewicz R., Jaraczewski J., Bezskuteczność sprzedaży nieruchomości przez upadłego, a obowiązek jej przekazania do masy upadłości i sprzedaż tej nieruchomości przez syndyka masy upadłości , Biuletyn Stowarzyszenia Rzeczoznawców Majątkowych Województwa Wielkopolskiego 2012 | nr 2-3 | 40--42
• Cyman D., Prawo upadłościowe i naprawcze, Wydawnictwo Park Prawo, Warszawa- Bielsko-Biała 2009
• Działocha- Swietlikowska A., Kowalski A., Kućmin B., Talarek U., Upadłość i likwidacja przedsiębiorstw osób fizycznych i spółek osobowych w aspekcie prawnym i praktyce podatkowej oraz księgowej, Warszawa 2003, s. 68-70
• Jakubecki A., Zedler F., Prawo upadłościowe i naprawcze, Komentarz wydanie II, s. 170-173
• Gurgul S., Prawo upadłościowe i naprawcze, Komentarz wydanie 7, C.H.Beck Warszawa 2010r.str. 190-197
• Tokarski A., Czynności syndyka dotyczące rachunkowości w procesie upadłości przedsiębiorstwa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki finansowe. Ubezpieczenia. 2011 | nr 41 | 311--320
• Witosz A., Witosz A. J., Prawo upadłościowe i naprawcze, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2012

Przypisy

Autor: Jakub Jarosz, Aneta Zaręba