Telekomunikacja

Telekomunikacja - dziedzina nauki i techniki, która zajmuje się przekazami informacji na odległość, przy pomocy sygnałów elektromagnetycznych, przy wykorzystaniu różnych łączy przewodowych, światłowodowych bądź radiowych a także sygnałów transportowych (J. Janowski 2008, s. 84). Oznacza to, że telekomunikacje można rozumieć jako przesyłanie na odległość sygnałów, pism, znaków, obrazów, dźwięków oraz informacji, wszelkiego rodzaju wymienionymi wyżej drogami. Działania, które zostały opisane, w praktyce na rynku telekomunikacyjnym, są wykonywane przez operatorów telekomunikacyjnych (P. Kaczmarczyk 2014, s. 73).

Termin pochodzi od greckich słów: tele (odległy, daleko) oraz communicare (dziele się z kimś). Razem słowa te oznaczają przesyłanie informacji na odległość. Aktualnie możemy zauważyć mocną tendencję zwyżkową co do dostępu oraz ogólnego postępu technicznego w telekomunikacji. W porównaniu do lat wcześniejszych, ma ona duży wpływ na życie społeczne, kulturowe czy gospodarcze. Do silnie rozwijającego się segmentu rynku telekomunikacyjnego należy telefonia mobilna i dostęp do Internetu. Możemy to zauważyć dzięki analizie danych z lat 2002-20012, gdzie nastąpił prawie czterokrotny wzrost liczby użytkowników telefonów komórkowych oraz ponad sześciokrotny wzrost osób korzystających z technologii dostępowych do Internetu (P. Kaczmarczyk 2014, s. 74).

TL;DR

Artykuł dotyczy telekomunikacji, czyli dziedziny nauki i techniki zajmującej się przekazywaniem informacji na odległość przy użyciu różnych łączy. Opisuje klasyfikację telekomunikacji, systemy i urządzenia telekomunikacyjne, usługi telekomunikacyjne oraz podstawy prawne regulujące ten obszar.

Klasyfikacja telekomunikacji

Telekomunikacje możemy sklasyfikować ze względu na 4 kryteria:

• ze względu na ilość nadawców lub odbiorców

Rodzaj komunikacji	Opis
Telekomunikacja porozumiewawcza	Dwukierunkowe przekazywanie wiadomości między dwoma lub więcej punktami. W tym rodzaju łączenia rozmówcy lub abonenci wymieniają wiadomości przeznaczone wyłącznie dla nich.
Telekomunikacja rozsiewcza	Jednokierunkowe przekazywanie wiadomości z jednego punktu do wielu punktów, przy czym stacja nadawcza nadaje jednocześnie do wielu bliżej nieokreślonych, odbiorców.
Telekomunikacja zbiorcza	Jednokierunkowe przekazywanie (zbieranie) wiadomości z wielu punktów pomiarowych lub badawczych do jednego punktu odbiorczego. Taki sposób łączenia zachodzi m.in. w telemetrii i teledacji, tj. zdalnym przekazywaniu wyników pomiarów.

• ze względu na oznaczenie adresata

Rodzaj komunikacji	Opis
Telekomunikacja z oznaczonymi podmiotami	Usługi interaktywne zapewniające przekaz informacji pomiędzy oznaczonymi podmiotami (np. telefonia, telefaks, poczta elektroniczna).
Telekomunikacja z kręgiem nieoznaczonych podmiotów	Usługi dystrybucyjne umożliwiające przekaz informacji do nieoznaczonych adresatów. Przez usługi dystrybucyjne rozumie się rozpowszechnianie, czyli bezprzewodową emisję programu do równoczesnego powszechnego odbioru oraz wprowadzanie programu do sieci kablowej (np. telewizja kablowa lub bezprzewodowa).

• ze względu na rodzaj przekazywanej wiadomości

Rodzaj komunikacji	Opis
Telekomunikacja i radiofonia	Przekazywanie dźwięków mowy i muzyki.
Telegrafia	Przekazywanie znaków pisma.
Symilografia (fototelegrafia)	Przekazywanie obrazów nieruchomych, realizowanych za pomocą faksów.
Telemetria	Przekazywanie danych pomiarowych
Telemechanika	Technika przekazywania różnego rodzaju sygnałów (impulsów stersujących), które mogą uruchumiać urządzenie automatyczne i kierować jego pracą.
Sygnalizacja	Przekazywanie znaków umownych, zastępujących zdania.

• ze względu na rodzaj operacji

Rodzaj komunikacji	Opis
Przetwarzanie informacji	Operacje przetwarzania np. energii akustycznej na elektryczną i odwrotnie (przetwarzanie wiadomości na sygnał i odwrotnie).
Telekomutacja	Czynności tworzenia i likwidowania zestawów łączy, które obejmują przygotowanie drogi przejściowej, a po zakończeniu porozumiewania się zlikwidowanie jej i oczekiwanie na następne połączenie.
Teletransmisja	Polega na przesyłaniu sygnałów (energii elektrycznej, świetlnej lub fal radiowych.

(P. Kaczmarczyk 2014, s. 76)

System, sieć i urządzenia telekomunikacyjne

System telekomunikacji jest to zespół urządzeń, które służą do transmisji informacji. Współcześnie są to złożone urządzenia wykonane przy użyciu bardzo skomplikowanych technik realizacji, a także z zastosowaniem nowoczesnej aparatury elektronicznej (S. Bellert 1937, s. 17).

Sieć telekomunikacyjna są to urządzenia komutacyjne lub przekierowujące, a także systemy transmisyjne, oraz inne zasoby, które umożliwiają nadawanie, odbiór lub transmisję czyli wszelkie inne środki. Transmisja sygnałów jest dokonywana dzięki przewodom, falom radiowym, optycznym, ale nie tylko bo także dzięki innym środkom, które wykorzystują energię elektromagnetyczną, bez względu na to jakiego są rodzaju (Ustawa o Prawie Telekomunikacyjnym 2004, s. 8).

Tak więc sieć telekomunikacyjna jest rozbudowanym, ale jednocześnie spójnym systemem nawiązywania łączności tekstowej, radiowej, telefonicznej i telewizyjnej. Obejmowane są przez nią wszelkie rodzaje sieci telefonicznych, telegraficznych, teleinformatycznych, radiofonicznych, telewizyjnych, a także radiokomunikacji satelitarnej i ruchomej (J. Janowski 2008).

Publiczna sieć telekomunikacyjna służy do świadczenia powszechnie dostępnych usług telekomunikacyjnych. Obejmuje ona urządzenia i linie telekomunikacyjne, które połączone ze sobą umożliwiają przekaz sygnału.

Urządzenie telekomunikacyjne jest to elektryczne lub elektroniczne urządzenie, które ma zapewniać telekomunikację. Natomiast telekomunikacyjne urządzenie końcowe jest przeznaczone do bezpośredniego, ale także pośredniego podłączania do zakończeń sieci (Ustawa o Prawie Telekomunikacyjnym 2004, s. 10).

Usługi telekomunikacyjne

Świadczenie usług telekomunikacyjnych jest niczym innym jak wykonywaniem usług, przy pomocy sieci własnej, przy jednoczesnym użyciu sieci innego operatora, ale także sprzedaż we własnym imieniu oraz na własny rachunek usługi telekomunikacyjnej, która jest wykonywana przez innego dostawcę usług (Ustawa o Prawie Telekomunikacyjnym 2004, s. 9). Oznacza to, że nie jest ona produktem materialnym, a jej celem jest zaspokojenie potrzeb komunikacyjnych społeczeństwa. Usługa telekomunikacyjna jest to podstawowy element, z jakim użytkownik telekomunikacji ma kontakt. Dlatego bardzo ważne jest, aby usługi te były innowacje i świadczone na wysokim poziomie, ze względu na to, że od jakości ich świadczenia zależy stopień zadowolenia abonamentów (p. Kaczmarczyk 2014).

Najważniejsze cechy usług telekomunikacji:

1. usługowy charakter produkcji - oznacza to, że operator nie wytwarza dóbr rzeczowych, a świadczy usługę przesyłania informacji
2. istniejąca jedność produkcji i konsumpcji wyprodukowanych usług pod względem miejsca, czasu i rozmiaru
3. brak możliwości produkcji na zapas - gdy czekamy na usługodawcę, nie ma możliwości świadczenia usług telekomunikacyjnych (konieczność oferowania usług w sposób ciągły)
4. brak możliwości poprawy jakości usług już wyświadczonych, z powodu wystąpienia jedności produkcji i konsumpcji usług
5. sezonowość popytu - wahania na zapotrzebowanie powtarza się dobowo, tygodniowo, miesięcznie bądź rocznie
6. infrastrukturalny charakter świadczenia usług w sposób znaczący - oznacza, brak możliwości wytworzenia usługi poza infrastrukturą telekomunikacyjną operatora
7. przestrzenny charakter produkcji - globalny charakter świadczenia usługi
8. duża atomizacja rozpoczęcia i zakończenia procesu produkcji usług - wynika ona z rozwoju telefoni ruchomej bądź satelitarnej
9. nierozerwalność usługi telekomunikacyjnej i operatora, który ją oferuje
10. brak możliwości nabycia prawa własności do usługi, opłacany jest jedynie dostęp do niej i udogodnień towarzyszących
11. charakter świadczenia usług jest dynamiczny - przesyłana informacja jest w ruchu, przez co jest narażona na działania deformujące
12. znaczna rola w obsługiwanych sferach społeczeństwa a także gospodarki narodowej (P. Kaczmarczyk 2014, s. 77-80).

Usługi telekomunikacyjne możemy podzielić ze względy na zakres usługi:

• teleusługi - w ich zakres wchodzi kompletny zespół środków, które pozwalają zestawić połączenie i prowadzić komunikacje między użytkownikami sieci. Podstawowe teleusługi to m.in. telefonię, radio i telewizję, transmisję sygnałów mowy, danych i obrazów, połączenia alarmowe, przesyłanie krótkich wiadomości, usługi symilograficzne (telefaksowe), wideotelefonię, interaktywną prezentację audiowizualną, wideokonferencje, wideotekst, teleks
  • podstawowe - zostają udostępniane wszystkim, bez dodatkowych warunków np. telefonia głosowa.
  • dodatkowe - jest to rozszerzenie lub pewna modyfikacja usługo na poziomie podstawowym. Ma to na celu poprawienie komfortu użytkowania. Może to być np. prezentacja czasu trwania rozmowy, wysokości opłaty za rozmowę, dostęp do Internetu.
  • o wartości dodanej - szczególna kategoria teleusług. Wprowadzenie do usługi podstawowej pewnej dodatkowej wartości np. dostarczanie rozrywki, bardzo często interaktywne. Są to np. usługi rozrywkowe (horoskopy, gry itp.), przeprowadzanie transmisji bankowych, użytkowanie skrzynki mailowej lub faksowej.
• usługi bazowe - podstawa realizacji usług. Dotyczą one transportu sygnałów cyfrowych i analogowych, pomiędzy użytkownikiem a terminalem. Są to m.in. łącza stałe, publiczna sieć telefoniczna z komutacją łączy, publiczna sieć telefoniczna z komutacją pakietów, sieci komputerowe, łączność bezprzewodowa, łączność satelitarna, transmisja rozgłoszeniowa (P. Kaczmarczyk 2014, s. 80-83).

Podstawy prawne

Według ustawy z dnia 16 lipca 2004 roku o Prawie Telekomunikacyjnym, krajowymi organami do spraw telekomunikacji w Polsce, jest minister właściwy do spraw informatyzacji, w którego kompetencjach pozostaje dział informatyzacji, w którym zawiera się telekomunikacja, a także Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Według regulacji telekomunikacyjnych, organy te zostały zobowiązane, do wspólnego działania z innymi organami krajowymi, a także instytucjami unijnymi. Jest to ważne, ponieważ polityka telekomunikacyjna stanowi element polityki rozwoju społeczno - gospodarczego państwa. Oznacza to, że ich współdziałanie wpływa na wspólne dążenie do osiągania wspólnych celów w sektorze łączności elektronicznej, co stanowi wspólny wynik do przyjętej polityki regulacyjnej (K. Kokocińska 2017, s. 85-88).

Telekomunikacja — artykuły polecane

Transport — Usługa pocztowa — Usługa — Usługa telekomunikacyjna — Infrastruktura transportowa — Rewolucja informacyjna — Sanatorium — Czynniki produkcji w gospodarce turystycznej — Podpis kwalifikowany

Bibliografia

• Bellert S. (1973), Dziś i jutro telekomunikacji, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa
• Janowski J. (2008), Elektroniczny obrót prawny, Wolters Kluwer, Warszawa
• Kaczmarczyk P. (2014), Współczesne zagadnienia ekonomiki usług telekomunikacyjnych, Zeszyty naukowe PWSZ w Płocku Nauki Ekonomiczne Tom XIX, s. 73-82
• Kokocińska K. (2017), Polityka regulacyjna a regulacja telekomunikacyjna - o wyznaczaniu relacji pomiędzy organami administracji telekomunikacji, Prace naukowe uniwersytetu ekonomicznego we Wrocławiu, nr 495
• Szudejko T. (2019), Systemy informatyczne i telekomunikacja - Komitet Studiów D2, Energetyka, nr 3
• Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne Dz.U. 2004 nr 171 poz. 1800

Autor: Natalia Łabuzek