Podpis kwalifikowany

Podpis kwalifikowany “oznacza zaawansowany podpis elektroniczny, który jest składany za pomocą kwalifikowanego urządzenia do składania podpisu elektronicznego i który opiera się na kwalifikowanym certyfikacie podpisu elektronicznego" (Rozporządzenie w sprawie identyfikacji elektronicznej… 2014, s. 84). Sercem podpisu kwalifikowanego jest certyfikat kwalifikowany (zobacz poniżej oraz w oddzielnym artykule).

Podpis kwalifikowany posiada następujące cechy (Rozporządzenie w sprawie identyfikacji elektronicznej… 2014, s. 100):

• unikalny dla każdego podpisującego
• tożsamość podpisującego jest możliwa do zidentyfikowania nie pozostawiając żadnych wątpliwości
• podpis jest składany przy użyciu dedykowanych do tego danych, które może użyć tylko właściciel podpisu
• uniemożliwia dokonania zmian już podpisanych danych bez pozostawienia śladu.

Rozporządzenie eIDAS

Z dniem 1 lipca 2016 w państwach członkowskich zaczęły obowiązywać przepisy, zawarte w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania. Celem wprowadzenia eIDAS jest ujednolicenie przepisów w zakresie identyfikacji elektronicznej oraz usług zaufania polegających na tworzeniu, weryfikacji i konserwacji podpisów elektronicznych, certyfikatów uwierzytelniania itp. Powodem tych działań jest chęć ułatwienia dostępu do towarów i usług cyfrowych na terenie państw członkowskich, rozwój infrastruktury usług cyfrowych przy jednoczesnym maksymalizowaniu wzrostu gospodarki cyfrowej. Budowanie systemów w oparciu o te same wytyczne sprawia, iż różne podmioty na terenie całej Unii mogą sobie wzajemnie ufać, że same systemy identyfikacji są zbudowane w sposób rzetelny i bezpieczny. Rozporządzenie wymusza na członkach UE wzajemnej akceptacji swoich systemów (M. Siemaszkiewicz 2016, s. 212).

Skutki prawne

Zgodnie z rozporządzeniem UE kwalifikowany podpis elektroniczny jest pełnoprawnym podpisem niosącym za sobą skutki prawne identyczne jak tradycyjny podpis piórem czy długopisem. Oznacza to, że dokumenty podpisane w ten sposób są akceptowane przez urzędy, sądy i co ważne przez inne kraje Unii Europejskiej pod warunkiem, że podpis posiada kwalifikowany certyfikat wydany na terenie jednego z państw członkowskich (Rozporządzenie w sprawie identyfikacji elektronicznej… 2014, s. 100).

Potwierdzenie takiego stanu prawnego znajduje się również w art. 78¹ KC (Ustawa Kodeks Cywilny 1964, s. 21):

“§ 1. Do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

§2.Oświadczenie woli złożone wformie elektronicznej jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej".

Bezpieczeństwo podpisu

Bardzo ważnym zagadnieniem jest bezpieczeństwo. Skoro kwalifikowany podpis cyfrowy ma moc prawną taką jak zwykły podpis to nietrudno wyobrazić sobie jakie szkody mogłaby wyrządzić osoba, która weszłaby w posiadanie cudzego podpisu. Dlatego rozporządzenie Unii Europejskiej w sprawie identyfikacji elektronicznej nakłada szereg wymogów jakie muszą spełniać certyfikaty oraz urządzenia pod względem identyfikacji podpisującego, identyfikacji podmiotu certyfikującego, okresu ważności licencji, zabezpieczenie poufności danych, uniemożliwienie skopiowania podpisu, itd (Rozporządzenie w sprawie identyfikacji elektronicznej… 2014, s. 111-112). W całym procesie składania podpisu elektronicznego wykorzystuje się zaawansowaną kryptografię opartą o asymetryczne algorytmy z kluczem prywatnym oraz kluczem publicznym, które pozwalają na zaszyfrowanie i odszyfrowanie podpisu (K. Sroka 2018, s. 173-174).

Korzyści ze stosowania podpisu kwalifikowanego

Korzystanie z elektronicznego podpisu kwalifikowanego niesie za sobą wiele korzyści, które ułatwiają prowadzenie działalności gospodarczej, ale również pozwalają na zaoszczędzenie sporej ilości czasu. Co więcej podpis kwalifikowany będzie coraz popularniejszy w związku z postępem technologicznym oraz coraz silniejszym znaczeniem gospodarki opartej na wiedzy i informacji. Wymierne korzyści z posiadania podpisu kwalifikowanego można zauważyć już przy kontakcie z administracją publiczną. Ogranicza konieczność osobistego kontaktowania się z urzędnikami pozwalając na realizację spraw bez potrzeby uczestnictwa w tym procesie Poczty Polskiej. Dokumenty do Urzędu Skarbowego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Urzędu Miasta i innych są składane natychmiast i bez zbędnych opóźnień (K. Lorenz 2017, s. 31-33).

Certyfikat kwalifikowany - serce podpisu kwalifikowanego

Certyfikat kwalifikowany odgrywa kluczową rolę w dzisiejszym cyfrowym świecie. Jego głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa i poufności przesyłanych danych oraz potwierdzenie tożsamości i autentyczności dokumentów elektronicznych. Dzięki certyfikatom kwalifikowanym możliwe jest przeprowadzanie transakcji elektronicznych, składanie podpisów elektronicznych oraz wymiana informacji w sposób bezpieczny i wiarygodny.

Certyfikat kwalifikowany ma również znaczenie prawne. Zgodnie z przepisami prawa, podpisy elektroniczne oparte na certyfikatach kwalifikowanych mają taką samą moc prawno-dowodową, jak tradycyjne podpisy odręczne. Oznacza to, że dokumenty elektroniczne podpisane przy użyciu certyfikatów kwalifikowanych są prawnie wiążące i mogą być przedstawiane jako dowody w postępowaniu sądowym.

Certyfikat kwalifikowany ma również znaczenie dla bezpieczeństwa systemów informatycznych. Dzięki stosowaniu certyfikatów kwalifikowanych możliwe jest uwierzytelnienie użytkowników i zapewnienie poufności danych. Jest to szczególnie istotne w przypadku transakcji elektronicznych, gdzie istnieje ryzyko podszywania się pod innych użytkowników lub manipulacji danymi.

Ważnym aspektem certyfikatów kwalifikowanych jest również ich interoperacyjność. Oznacza to, że certyfikaty kwalifikowane wydane w jednym kraju są uznawane i akceptowane w innych krajach Unii Europejskiej. Dzięki temu możliwe jest prowadzenie transgranicznych transakcji elektronicznych i wymiana dokumentów między różnymi podmiotami.

W związku z powyższym, certyfikat kwalifikowany stanowi ważny narzędzie w dzisiejszej cyfrowej gospodarce. Zapewnia on bezpieczeństwo, autentyczność i integralność danych, umożliwiając prowadzenie transakcji elektronicznych w sposób wiarygodny i efektywny. Dlatego też certyfikaty kwalifikowane są powszechnie wykorzystywane w różnych sektorach, takich jak bankowość elektroniczna, e-administracja czy handel elektroniczny.

Zawartość certyfikatu kwalifikowanego

Certyfikat kwalifikowany jest ważnym elementem w dziedzinie zarządzania bezpieczeństwem informacji. Zawiera on wiele istotnych informacji, które są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania certyfikatu. Informacja o posiadaczu klucza podpisu jest jednym z podstawowych elementów certyfikatu kwalifikowanego. Oznacza to osobę lub podmiot, który jest właścicielem klucza prywatnego, za pomocą którego można generować podpisy elektroniczne. Ta informacja jest istotna, ponieważ pozwala zweryfikować tożsamość osoby lub podmiotu, który wystawia podpis elektroniczny. Klucz publiczny jest drugim elementem istotnym dla certyfikatu kwalifikowanego. Jest to klucz, który jest dostępny publicznie i służy do weryfikowania podpisów elektronicznych. Klucz publiczny jest powiązany z kluczem prywatnym posiadacza klucza podpisu. Dzięki temu, osoba lub podmiot otrzymujący dokument z podpisem elektronicznym może zweryfikować jego autentyczność za pomocą klucza publicznego zawartego w certyfikacie kwalifikowanym. W certyfikacie kwalifikowanym zawarte są informacje dotyczące algorytmów, które zostały użyte do generowania klucza prywatnego i publicznego. Algorytmy te są istotne dla bezpieczeństwa certyfikatu i muszą być zgodne z aktualnymi standardami kryptograficznymi. Przykładowymi algorytmami mogą być RSA, DSA lub ECDSA.

Numer certyfikatu jest unikalnym identyfikatorem przypisanym do każdego certyfikatu kwalifikowanego. Ten numer pozwala na jednoznaczną identyfikację certyfikatu i może być wykorzystywany do weryfikacji jego autentyczności. Informacja o okresie ważności certyfikatu kwalifikowanego jest również ważnym elementem. Określa ona, przez jaki czas certyfikat jest ważny i może być używany do generowania podpisów elektronicznych. Po upływie okresu ważności certyfikat musi zostać odnowiony lub zaktualizowany, aby nadal był prawidłowy. W certyfikacie kwalifikowanym zawarte są informacje o wystawcy certyfikatu. To właśnie wystawca jest odpowiedzialny za uwierzytelnienie posiadacza klucza podpisu i wydanie certyfikatu kwalifikowanego. Wystawca musi być wiarygodną instytucją, która posiada odpowiednie upoważnienia i certyfikaty.

Certyfikat kwalifikowany może również zawierać informacje dotyczące ograniczeń zastosowania klucza. Oznacza to, że klucz podpisu może być ograniczony do określonych zastosowań lub branż. Na przykład, klucz może być przeznaczony tylko do podpisywania dokumentów finansowych lub tylko do podpisywania dokumentów medycznych. Oprócz powyższych informacji, certyfikat kwalifikowany może zawierać również dodatkowe informacje, które są istotne dla konkretnego przypadku użycia. Mogą to być informacje takie jak nazwa podmiotu, adres, numer identyfikacyjny, czy inne szczegóły, które mogą być istotne dla weryfikacji autentyczności certyfikatu.

Podpis kwalifikowany — artykuły polecane

Podpis elektroniczny — E-urząd — Dane osobowe — Rejestr firm — Certyfikat — Pomoc prawna — Centralna ewidencja pojazdów — Ewidencja ludności — Faktura elektroniczna

Bibliografia

• Lorenz K. (2017), Podpis zaufany w rozwoju e-administracji, Studia Informatica Pomerania, nr 3
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylające dyrektywę 1999/93/WE Document 32014R0910
• Siemaszkiewicz M. (2016), Rozporządzenie eIDAS — nowe ramy prawne w zakresie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w Unii Europejskiej, Przegląd Prawa i Administracji, tom 107
• Sroka K. (2018), Uwarunkowania bezpieczeństwa podpisu elektronicznego, Studia Administracyjne, nr 10
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Autor: Mateusz Abram

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.