Komisja Papierów Wartościowych i Giełd

Komisja Papierów Wartościowych i Giełd sprawuje nadzór nad polskim rynkiem papierów wartościowych. Jest organem administracji państwowej. Składa się z przewodniczącego, dwóch jego zastępców i sześciu członków. Członkami Komisji są przedstawiciele: ministra finansów, ministra gospodarki, ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, ministra Skarbu Państwa, prezesa Narodowego Banku Polskiego oraz prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Przewodniczącego Komisji Papierów Wartościowych i Giełd powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wspólny wniosek ministra finansów i prezesa Narodowego Banku Polskiego. Działanie Komisji reguluje ustawa o obrocie publicznym papierami wartościowymi z 21 sierpnia 1997 roku.

Komisja Papierów Wartościowych i Giełd jest centralnym organem administracji rządowej w zakresie:

• publicznego obrotu,
• działalności giełd towarowych, giełdowych izb rozrachunkowych, maklerów giełd towarowych, podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa maklerskie na rynku towarów giełdowych oraz działalności domów składowych i podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa składowe.

Od 1990 r. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd jest członkiem Międzynarodowej Organizacji Komisji papierów Wartościowych (IOSCO).

TL;DR

Komisja Papierów Wartościowych i Giełd jest organem administracji państwowej nadzorującym polski rynek papierów wartościowych. Jej zadaniem jest zapewnienie inwestorom rzetelnych informacji od emitentów papierów wartościowych. Komisja reguluje i nadzoruje publiczny obrót papierami wartościowymi oraz działalność giełd, domów maklerskich i innych podmiotów na rynku. Jej główne działania to nadzór nad uczciwością obrotu, wspieranie funkcjonowania rynku papierów wartościowych i współpraca z innymi organami administracji. Komisja ma również uprawnienia prokuratorskie w sprawach cywilnych.

Rola i zadania Komisji Papierów Wartościowych

Rolą Komisji Papierów Wartościowych i Giełd jest działanie zapewniające wszystkim inwestorom na rynku publicznym otrzymywanie od emitentów papierów wartościowych wszelkich niezbędnych informacji z gwarancją (w granicach możliwości) ich prawdziwości. W tym zakresie Komisja Papierów Wartościowych i Giełd - w stosunku do emitenta - jest więc reprezentantem inwestorów. Nadzór nad podmiotami-emitentami wynika z konieczności zagwarantowania inwestorom prawa do kontroli nad swoimi pieniędzmi ulokowanymi w papierach wartościowych, przez otrzymywanie wszelkich niezbędnych informacji o emitencie. Powstaje układ, w którym Komisja spełnia rolę reprezentacji inwestorów w dwojaki sposób: przez wypełnianie ustawowych obowiązków oraz np. przez interwencję w konkretnych sytuacjach. Inwestorzy powinni wiedzieć, że każdy z podmiotów finansujący swoją działalność na rynku kapitałowym jest w stosunku do swoich akcjonariuszy (wierzycieli) zobowiązany do świadczenia jednej nieodzownej, podstawowej usługi, czyli pełnej informacji o swojej działalności. Komisja upowszechnia wiedzę o zasadach funkcjonowania rynku papierów wartościowych oraz przygotowuje projekty aktów prawnych związanych z funkcjonowaniem rynku. Do najważniejszych działań Komisji Papierów wartościowych i Giełd należą:

• sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem reguł uczciwego obrotu i konkurencji w zakresie publicznego obrotu oraz nad zapewnieniem powszechnego dostępu do rzetelnych informacji na rynku papierów wartościowych,
• inspirowanie, organizowanie i podejmowanie działań zapewniających sprawne funkcjonowanie rynków papierów wartościowych,
• współdziałanie z innymi organami administracji rządowej, Narodowym Bankiem Polskim oraz instytucjami i uczestnikami obrotu publicznego zakresie kształtowania polityki gospodarczej państwa zapewniającej rozwój rynku papierów wartościowych,
• przygotowywanie projektów aktów prawnych związanych z funkcjonowaniem rynku papierów wartościowych,
• dopuszczanie papierów wartościowych do obrotu publicznego,
• licencjonowanie pośredników obrotu publicznego, w tym giełdowego (maklerów papierów wartościowych i doradców inwestycyjnych),
• udzielanie zezwoleń na prowadzenie domów maklerskich, opiniowanie wniosków o prowadzenie giełd papierów wartościowych i rynków pozagiełdowych itp.

W sprawach dotyczących regulacji rynku papierów wartościowych, w posiedzeniach Komisji, obok jej członków uczestniczyć mogą (ale bez prawa udziału w głosowaniach) przedstawiciele:

• spółek prowadzących giełdy papierów wartościowych,
• spółek prowadzących rynek pozagiełdowy,
• Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych,
• reprezentatywnych stowarzyszeń zrzeszających maklerów papierów wartościowych lub doradców inwestycyjnych (za reprezentatywne ustawa rozumie stowarzyszenie zrzeszające co najmniej 20 % ogółu maklerów i doradców wykonujących zawód,
• izby gospodarczej utworzonej przez domy maklerskie (w liczbie co najmniej 25), do której obowiązków, na mocy ustawy, należy określenie i kodyfikacja zasad uczciwego obrotu otaz przyjętych w obrocie papierami wartościowymi zwyczajów,
• organizacji zrzeszającej emitentów papierów wartościowych.

W posiedzeniach Komisji w sprawach dotyczących regulacji rynku towarowego uczestniczyć mogą również (bez prawa udziału w głosowaniu) przedstawiciele:

• spółek prowadzących giełdy towarowe,
• giełdowych izb rozrachunkowych,
• reprezentatywnych stowarzyszeń zrzeszających maklerów giełd towarowych (reprezentatywność ustalana jest na takich samych zasadach jak w przypadku stowarzyszeń maklerów papierów wartościowych lub doradców inwestycyjnych),
• organizacji zrzeszających domy składowe.

W sprawach cywilnych z zakresu publicznego obrotu papierami wartościowymi przewodniczącemu Komisji przysługują uprawnienia prokuratora wynikające z przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd oraz jej przewodniczący wykonują swoje zadania za pomocą urzędu Komisji. W skład urzędu Komisji wchodzą:

• biuro inspekcji, którego zdaniem jest sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów prawa w zakresie publicznego obrotu papierami wartościowymi przez uczestników tego obrotu (giełdy, domy maklerskie, towarzystwa funduszy powierniczych, inwestorów, emitentów itp.)
• biuro finansów i analiz ekonomicznych do którego zadań należy m.in. badanie i opiniowanie prospektów emisyjnych i memorandów spółek starających się o dopuszczenie ich akcji (innych papierów wartościowych) do obrotu publicznego,
• biuro domów maklerskich i funduszy powierniczych, którego głównym zadaniem jest opracowywanie oraz opiniowanie wniosków o wydanie zezwolenia na prowadzenie domu maklerskiego lub towarzystwa funduszy powierniczych. Jednocześnie do zadań biura należy bieżąca kontrola działalności ww. podmiotów,
• biuro prawne, które odpowiada za obsługę prawną urzędu Komisji,
• biuro administracyjno - budżetowe, które odpowiada za techniczną obsługę funkcjonowania urzędu Komisji.

Komisja może odmówić wydania zgody na wprowadzenie papierów do publicznego obrotu, w przypadku gdy dokumenty załączone do wniosku nie odpowiadają pod względem treści wymogom określonym w przepisach prawa lub gdy z ich treści wynika, że:

• dopuszczenie tych papierów do obrotu na urzędowym rynku giełdowym w znaczący sposób zaszkodziłoby interesom inwestorów, lub że
• utworzenie emitenta nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa, którego skutki pozostają w mocy, lub że
• działalność emitenta była lub jest prowadzona z rażącym naruszeniem przepisów prawa, lub że
• status prawny papierów wartościowych jest niezgodny z przepisami prawa.

Przesłanką niewyrażenia przez Komisję zgody na wprowadzenie papierów do publicznego obrotu może być także niesporządzenie dodatkowego raportu lub opinii, o których mowa powyżej, zgodnie z żądaniem Komisji, albo gdy z ich treści wynika, że sprawozdanie finansowe został nieprawidłowo sporządzone lub zawiera nieprawdziwe informacje. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd nie ponosi odpowiedzialności z tytułu ryzyka inwestycyjnego związanego z nabywaniem papierów wartościowych oferowanych w niniejszym prospekcie emisyjnym.

Zgoda Komisji na wprowadzenie papierów wartościowych do publicznego obrotu została zastąpiona złożeniem Komisji tzw. zawiadomienia, którą to czynność należy wykonać za pośrednictwem domu maklerskiego nie później niż 30 dni przed dniem rozpoczęcia subskrypcji, sprzedaży lub obrotu papierami wartościowymi na rynku wtórnym.

Komisja wyraża zgodę emitentom papierów wartościowych, po złożeniu przez nich odpowiednio przygotowanego wniosku. Emitent wskazuje w nim firmę oraz jej siedzibę, podstawowe dane o papierach wartościowych objętych wnioskiem, oznaczenie oferującego oraz informacje czy dane papiery wartościowe są lub będą objęte wnioskiem o zatwierdzenie prospektu w innym państwie członkowskim. Komisja podkreśla, że odpowiedzialność za wybór procedury oferty spoczywa na Emitencie, zaś odpowiedzialność za jej przeprowadzenie na domu maklerskim, pełniącym funkcję oferującego. W toku prowadzonego postępowania Komisja nie bierze natomiast pod uwagę czasu trwania emitenta, jak również nie ocenia samej oferty papierów wartościowych emitenta ze względu na jej ryzyko lub atrakcyjność inwestycyjną.

Komisja Papierów Wartościowych i Giełd — artykuły polecane

Doradca inwestycyjny — Komisja Nadzoru Finansowego — Notariusz — Makler — Beneficjent rzeczywisty — Rzecznik ubezpieczonych — Organy nadzoru — Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi — Towarzystwo funduszy inwestycyjnych

Bibliografia

• Nawrot W. (2006), Emisja akcji w Polsce w nowej europejskiej perspektywie, CeDeWu, Warszawa
• Nowak K. (1998), Polski rynek kapitałowy. Instrumenty, uczestnicy, inwestycje, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań
• Socha J. (1998), Rynek, Giełda, Inwestycje, Wydawnictwo Olympus, Warszawa
• Socha J. (2003), Rynek papierów wartościowych w Polsce, Olympus Centrum Edukacji i Rozwoju Biznesu, Warszawa
• Thiel S., Zwoliński T. (red.) (2004), Akcje i obligacje korporacyjne w publicznym obrocie papierami wartościowymi

Autor: Barbara Bik