Doradca inwestycyjny

Doradca inwestycyjny nazywany jest w polskim prawie osobą świadczącą usługi doradztwa w zakresie obrotu papierami wartościowymi. Przez pracę doradcy w zakresie obrotu papierami wartościowymi rozumie się:

• odpłatne udzielanie pisemnej lub ustnej rekomendacji nabycia oznaczonych papierów wartościowych
• odpłatne udzielanie pisemnej lub ustnej rekomendacji zbycia oznaczonych papierów wartościowych
• powstrzymania się od zawarcia transakcji dotyczącej oznaczonych papierów wartościowych

Zdaniem R. Walkiewicza usługi doradcy inwestycyjnego są substytutem produktu bankowego, którego wartość dodana nie polega na tym, że podejmowane są decyzje inwestycyjne w imieniu inwestora.

TL;DR

Artykuł omawia rolę doradców inwestycyjnych w Polsce, ich różnice w porównaniu z maklerami oraz aspekty prawne związane z tym zawodem. Wskazuje również na liczbę doradców inwestycyjnych w kraju oraz procedurę uzyskania uprawnień do wykonywania tego zawodu.

Doradca a makler

Podstawowym kryterium różniącym usługi doradcy inwestycyjnego od rekomendacji maklerskiej jest odpłatność za usługę doradczą. Podobnie jak w przypadku rekomendacji udzielanych przez maklerów działalność doradcy inwestycyjnego polega na udostępnieniu inwestorom informacji o stanie rynku bądź też konkretnych instrumentów finansowych. Kluczowym elementem raportów są prognozy dotyczące przewidywanych przez doradcę kierunków rozwoju ogólnej sytuacji na rynku (np. trendów), jak również prognozy kursów akcji i innych instrumentów finansowych. Doradztwo inwestycyjne skierowane jest do ograniczonej grupy podmiotów, którym są przekazywane standardowe opracowania doradców, bądź też dla których są przygotowywane dedykowane analizy na zlecenie. W przypadku raportów standardowych po upływie pewnego określonego z góry czasu raporty są często publicznie ujawniane. Płatne raporty doradców powinny trafiać do węższej grupy inwestorów niż tak zwane rekomendacje maklerskie, udzielane nieodpłatnie, jako element składowy pełnej usługi brokerskiej. Z racji mniejszego kręgu odbiorców, istnieje mniejsze prawdopodobieństwo, że jeden odbiorca będzie mógł wykorzystać informację szybciej niż inny. Mniejsze jest także ryzyko tego, że pozostali odbiorcy, reagując na przedstawione raporty doradcze, wpłyną na rynek w sposób zmniejszający potencjalne korzyści któregokolwiek z odbiorców. Problem ten nie dotyczy usług doradcy udzielanych indywidualnie. Należy podkreślić, że usługi doradcy inwestycyjnego mogą być całkowicie oderwane od usług brokerskich. Teoretycznie mogą istnieć instytucje finansowe, których działalność jest ograniczona tylko i wyłącznie do odpłatnego korzystania z wiedzy doradcy inwestycyjnego. Jest to jednak wciąż działalność wymagająca zatrudnienia licencjonowanych doradców inwestycyjnych. Odpłatność za usługę doradczą jest także jej wyróżnieniem w innych państwach. W Stanach Zjednoczonych to właśnie odpłatność rekomendacji inwestycyjnych jest kryterium kwalifikacji usług doradczych, jako usług licencjonowanych.

Aspekt prawny zawodu doradcy inwestycyjnego

• 22 marca 1991 roku Sejm uchwalił ustawę Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych tworząc warunki umożliwiające budowę w Polsce regulowanego rynku kapitałowego, będącego jednym z najistotniejszych elementów gospodarki rynkowej
• Ustawa powołała Komisję Papierów Wartościowych jako centralny organ administracji rządowej w sprawach publicznego obrotu. Nadzór nad Komisją powierzono Prezesowi Rady Ministrów
• Poza zasadami dopuszczenia i funkcjonowania spółek w publicznym obrocie, w ustawie zdefiniowano zasady prowadzenia działalności maklerskiej i doradczej, umożliwiając powstanie zawodu maklera i doradcy w zakresie publicznego obrotu papierami wartościowymi
• Według Komisji Papierów Wartościowych i Giełd w dniu 29 grudnia 1993 roku miała miejsce nowelizacja Prawa o publicznym obrocie, gdzie doprecyzowano przepisy dotyczące doradcy w zakresie obrotu publicznego oraz wprowadzony został odrębny egzamin na doradcę
• Wskazano, że zarządzanie cudzym pakietem papierów na zlecenie oraz zawodowe doradztwo może wykonywać doradca
• W roku 1994 odbyły się 3 egzaminy dla kandydatów na doradców w zakresie obrotu papierami wartościowymi, które zdało łącznie 21 osób
• Według stanu na dzień 31 grudnia uprawnienia do wykonywania zawodu doradcy w zakresie publicznego obrotu papierami wartościowymi posiadały 22 osoby
• W dniu 12 października 2018 roku lista doradców inwestycyjnych zawierała 694 pozycje
• W latach 1998-2000 wypracowano standardy egzaminów dla doradców inwestycyjnych i maklerów papierów wartościowych

Uprawnienia doradcy inwestycyjnego

Uzyskanie uprawnień do wykonywania zawodu maklera następuje z dniem wpisu na listę maklerów, a doradcy - z dniem wpisu na listę doradców. Aby decyzja klienta, nawet wspierana przed doradcę, została zrealizowana, musi on skorzystać z usług brokera. Usługi doradztwa inwestycyjnego są więc najczęściej oferowane wraz z usługami brokerskimi.

Doradca inwestycyjny — artykuły polecane

Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi — Komisja Papierów Wartościowych i Giełd — Dom maklerski — Towarzystwo ubezpieczeniowe — Fundusz inwestycyjny — Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych — Tajemnica bankowa — Rynek kapitałowy — Członek giełdy

Bibliografia

• Musiał M., Janowski M., Babis H., Rzempała J. (2015), Współczesne problemy ekonomii, finansów, zarządzania i marketingu z perspektywy młodych naukowców
• Stanek S., Mazur M., Sadecki B. (2004), Zastosowanie kreatywnego agenta oprogramowania w module giełdowym IKGSWI wspomagającym inwestycje kapitałowe. Systemy wspomagania organizacji SWO
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Dz.U. 1997 nr 118 poz. 754
• Walkiewicz R. (2001), Bankowość inwestycyjna, Poltext, Warszawa
• Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (2001), Polski Rynek Kapitałowy i Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 10 - lecie, Warszawa

Autor: Monika Musiał