System

System to celowo określony zbiór elementów i zbiór sprzężeń między nimi, które wspólnie określają cechy całości. Definiowanie systemu polega na wyodrębnieniu: elementów otoczenia systemu, istotnych sprzężeń między elementami systemu oraz istotnych sprzężeń systemu z jego otoczeniem.

System (z greckiego systema), jest to zestaw wzajemnie powiązanych ze sobą elementów, funkcjonujących jako jedna całość (nakłady, procesy transformacji, wyniki i sprzężenie zwrotne).

Systemem jest wszelki skoordynowany wewnętrznie i wykazujący określoną strukturę układ elementów. Zespół sposobów (metod) działania, wykonywania złożonych czynności. To całokształt zasad organizacyjnych, ogół norm i reguł obowiązujących w danej dziedzinie (np. system finansowy, system moralny).

System obejmuje zbiór pewnych elementów, stanowiących wyodrębnioną z otoczenia względnie autonomiczną całość, które to elementy mają wewnętrzne powiązania i zachodzą pomiędzy nimi sprzężenia. Wszystkie elementy systemu służą realizowaniu głównego celu układu jako całości.

System jest obiektem zorganizowanym, działającym w określonym otoczeniu i składa się z mniejszych elementów - podsystemów. Podsystemy to systemy w ramach szerszego systemu, które powiązane są licznymi związkami kooperacyjnymi w taki sposób, aby każdy z nich realizował cel główny i przyczyniał się do powodzenia całości. System nazywany jest również układem pewnych elementów, powiązanych ze sobą różnymi zależnościami, który został utworzony w celu spełnienia pewnych funkcji.

Systemy otwarte są systemami wchodzącymi w interakcje z otoczeniem. Wszelkie organizacje są systemami otwartymi. Przedsiębiorstwo stanowi system składający się z kilku podsystemów, między innymi: produkcyjnego, organizacyjnego, ekonomicznego, społecznego, informacyjnego.

TL;DR

Artykuł omawia pojęcie systemu, które jest zbiorem elementów i sprzężeń między nimi, definiuje systemy otwarte i przedstawia ogólną teorię systemów. Opisuje także różne typy i rodzaje systemów, takie jak systemy społeczne, informatyczne czy nerwowe.

Ogólna teoria systemów

Ten trudny do jednoznacznego zdefiniowania program badawczy zapoczątkował już w latach 30 XX w. L. von Bertalanffy’ego nadając mu naukowy charakter w zbiorze krótkich esejów wydawanych w różnych miejscach i w różnym czasie. Celem książki było zdefiniowanie w przystępny dla każdego sposób założeń ogólnej teorii systemów i pokazanie jej wielorakiego zastosowania w różnych dziedzinach, takich jak biologia, psychologia czy nauki społeczne. Uogólnił też wyniki badań nad systemową teorią organizmu i sformował podstawowe stwierdzenie na temat teorii systemów:"Istnieją modele, zasady i prawa mające zastosowanie do systemów ogólnych i ich podklas bez względu na konkretną postać, charakter elementów składowych i relacje, względnie "siły", jakie między nimi występują". Wszystkie prace nad teorią systemów zmierzały do nadania jej matematycznej postać, która miałaby sprawdzać hipotezy i ich analizy. Aktualnie istnieje bardzo dużo matematycznych ujęć ogólnej teorii systemów. Krótko po przedstawieniu przez von Bertalanffy’ego jego założeń, w błyskawicznym tempie rozwinęły się inne nauki i teorię takie jak: cybernetyka, inżynieria systemów, teoria informacji, teoria grafów i teoria chaosu. Von Bertalanffy twierdził, że w miarę ich rozwoju będą się ujednolicać i w połączeniu z jego teorią stworzą metateorię tłumaczącą wielość zjawisk przyrodniczych i społecznych. Za to G.M. Weinberg opowiedział się za wielokierunkowym rozwojem ogólnej teorii systemów: "Miejmy nadzieję, że żaden system teorii systemów nie wyeliminuje pozostałych systemów — że żadne ujęcie nie zostanie wyniesione do rangi dogmatu, a żadna grupa do rangi kapłanów. Czy nie powinniśmy pozwolić, by kwitło sto kwiatów?". Jeszcze nie istnieje taka metateoria, a ilość poglądów na temat ogólnej teorii systemów ciągle rośnie, uważa się ją za:

• sposób myślenia
• sposób spojrzenia na świat
• poszukiwanie optymalnego uproszczenia,
• metodykę nauczania,
• naukę dotyczącą wszystkich obiektów, które można uważać za inteligentne, np. ludzkie organizacje i systemy złożone, takie jak ludzie-technologia, człowiek-społeczeństwo-środowisko.
• metajęzyk
• formalną teorię,
• metodologię,

Widać tu wielką rozbieżność poglądów na temat ogólnej teorii systemów. Wiadomo jednak, że dzięki L. von Bertalanffiemu pojawiło się nowe spojrzenie na świat, w którym poszczególne zjawiska rozpatruje się jako wzajemnie ze sobą powiązane, a ich złożoność zaś stała się przedmiotem badań. Pokazał, że pewne pojęcia, zasady i metody dają się zastosować w wielu różnych dziedzinach nauki, techniki i sztuki.

W ostatnim okresie lansuje się nową nazwę nauki o uniwersalnych cechach i własnościach systemów, z ang. systemics, co tłumaczymy jako systemologia.

Przykładowe typy i rodzaje systemów

Pojęcie system występuje w języku naturalnym i jest używane we wszystkich naukach świata, a jego znaczenie zależy od okoliczności i miejsca jego użycia.

• system e-biznesu
• system dedukcji w logice
• system prawny, system społeczny, system państwowy w naukach społecznych
• system liczbowy, system jedynkowy, dwójkowy, dziesiętny w matematyce
• system informatyczny, system operacyjny w informatyce
• system autonomiczny w cybernetyce
• system metryczny
• system geologiczny
• system bankowy
• system polityczny
• system nerwowy w anatomii
• system filozoficzny
• system słoneczny
• system kastowy

System — artykuły polecane

Aleksandr Aleksandrowicz Bogdanow — Teoria systemów — Funkcjonalizm — Socjologia — Strukturalizm — System społeczny — Analogia — Analiza systemowa — Informacja

Bibliografia

• Altkorn J., Kramer T. (red.) (2004), Leksykon marketingu, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Bertalanffy L. (1984), Ogólna teoria systemów, Warszawa
• Dowgiałło Z. (2004), Słownik ekonomiczny przedsiębiorcy, Wydawnictwo Znicz, Szczecin
• Habr J. (1976), Systemowa analiza i synteza, PWE, Warszawa
• Laszlo E. (1978), Systemowy system świata, Warszawa
• PWN (1975), Encyklopedia Powszechna PWN, PWN, Warszawa
• Sroka H. (2005), Strategie i metodyka budowy systemów e-biznesu, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego

Autor: Edyta Gwóźdź, Kaja Tuszyńska