Business Process Modeling Notation: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Czyszczenie tekstu) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Business Process [[Model]] and Notation (BPMN)''' - zbiór zdefiniowanych symboli służących do graficznego przedstawiania [[Procesy biznesowe|procesów biznesowych]].<ref>Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych'', Helion s. 9</ref> | '''Business Process [[Model]] and Notation (BPMN)''' - zbiór zdefiniowanych symboli służących do graficznego przedstawiania [[Procesy biznesowe|procesów biznesowych]].<ref>Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych'', Helion s. 9</ref> | ||
Notacja ta została zaprezentowana przez BPMI (Business Process Management Initiative) w 2004 roku. Prace nad stworzeniem tego standardu rozpoczęto w 2001 roku. Poszukiwano wówczas modelu, który pozwoliłby przetłumaczyć [[zapisy]] biznesowe na język techniczny. W 2001 roku grupę, która pracowała nad projektem tworzyło 35 firm, organizacji i osób prywatnych. W maju 2004 roku przedstawiono pierwszą wersję BPMN. W roku 2006 BPMI połączyła się z Object Management Group (OMG). Rok 2008 przyniósł sprecyzowanie dokumentów, dzięki czemu stały się bardziej czytelne. Obecnie obowiązuje wersja 2.0.2, która została zaprezentowana w styczniu 2014 roku | Notacja ta została zaprezentowana przez BPMI (Business Process Management Initiative) w 2004 roku. Prace nad stworzeniem tego standardu rozpoczęto w 2001 roku. Poszukiwano wówczas modelu, który pozwoliłby przetłumaczyć [[zapisy]] biznesowe na język techniczny. W 2001 roku grupę, która pracowała nad projektem tworzyło 35 firm, organizacji i osób prywatnych. W maju 2004 roku przedstawiono pierwszą wersję BPMN. W roku 2006 BPMI połączyła się z Object Management Group (OMG). Rok 2008 przyniósł sprecyzowanie dokumentów, dzięki czemu stały się bardziej czytelne. Obecnie obowiązuje wersja 2.0.2, która została zaprezentowana w styczniu 2014 roku<ref> White S.A. (2008). Modeling and Reference Guide: Understanding and Using BPMN, Floryda, s 24-25</ref> | ||
Notacja ta pozwala na zrozumienie i kontrolę procesów w przedsiębiorstwie. Daje możliwość monitorowania takich jednostek jak czas, [[koszt]], czy [[zasoby]]. Wspiera weryfikację procesów, co pozwala na ich ulepszenie i optymalizowanie. Umożliwia [[projektowanie]] procesów od podstaw, a także w sposób efektywny przedstawia nowe i już istniejące [[modele]]. Formalnie zdefiniowane standardy zostały opisane i opublikowane w broszurze Business Process Model and Notation, v2.0.2 wydanej w styczniu 2014 roku. W języku polskim rozwinięcie skrótu tłumaczone jest jako Notacja i Model Procesu Biznesowego. | Notacja ta pozwala na zrozumienie i kontrolę procesów w przedsiębiorstwie. Daje możliwość monitorowania takich jednostek jak czas, [[koszt]], czy [[zasoby]]. Wspiera weryfikację procesów, co pozwala na ich ulepszenie i optymalizowanie. Umożliwia [[projektowanie]] procesów od podstaw, a także w sposób efektywny przedstawia nowe i już istniejące [[modele]]. Formalnie zdefiniowane standardy zostały opisane i opublikowane w broszurze Business Process Model and Notation, v2.0.2 wydanej w styczniu 2014 roku. W języku polskim rozwinięcie skrótu tłumaczone jest jako Notacja i Model Procesu Biznesowego. | ||
==Cele BPMN== | ==Cele BPMN== | ||
Najważniejszym zdefiniowanym celem przez BMPN 2.0.2 jest dostarczenie prostego i klarownego narzędzia do opisywania procesów, którego zrozumienie i odczytanie nie będzie stanowiło trudności dla osób zaangażowanych w [[proces]], bez względu na to, czy jest to [[analityk biznesowy]], czy wdrożeniowiec. Kolejnym rozpoznanym celem jest określenie międzynarodowego standardu umożliwiającego przenoszenie definicji projektów, tak aby modele tworzone w środowisku jednej firmy mogły zostać wykorzystane u innego przedsiębiorcy | Najważniejszym zdefiniowanym celem przez BMPN 2.0.2 jest dostarczenie prostego i klarownego narzędzia do opisywania procesów, którego zrozumienie i odczytanie nie będzie stanowiło trudności dla osób zaangażowanych w [[proces]], bez względu na to, czy jest to [[analityk biznesowy]], czy wdrożeniowiec. Kolejnym rozpoznanym celem jest określenie międzynarodowego standardu umożliwiającego przenoszenie definicji projektów, tak aby modele tworzone w środowisku jednej firmy mogły zostać wykorzystane u innego przedsiębiorcy<ref> OMG (2014), Business Process Model And Notation, Version:2.0.2 s. 1</ref> | ||
==Diagramy - modele BPMN== | ==Diagramy - modele BPMN== | ||
| Linia 30: | Linia 14: | ||
* Diagram choreografii ([[nadzór]] nad wymianą informacji między uczestnikami), | * Diagram choreografii ([[nadzór]] nad wymianą informacji między uczestnikami), | ||
* Diagram konwersacji ([[klasyfikacja]] wzajemnych oddziaływań między uczestnikami procesu). <ref> Gawin B., Marcinkowski B., (2013).Symulacja Procesów Biznesowych. Standardy BPMS i BPMN w praktyce. Gliwice: Wydawnictwo Helion s. 31-34</ref> | * Diagram konwersacji ([[klasyfikacja]] wzajemnych oddziaływań między uczestnikami procesu). <ref> Gawin B., Marcinkowski B., (2013).Symulacja Procesów Biznesowych. Standardy BPMS i BPMN w praktyce. Gliwice: Wydawnictwo Helion s. 31-34</ref> | ||
<google>n</google> | |||
==Elementy graficzne== | ==Elementy graficzne== | ||
| Linia 42: | Linia 28: | ||
Bramki (gateways) są używane w modelu, kiedy możemy wybrać jedną ścieżkę postępowań spośród dostępnych wariantów. Pozwalają na nadzorowanie przebiegu procesów. Ich wystąpienie zazwyczaj determinuje [[podejmowanie decyzji]]. Przedstawiane są za pomocą rombu. W zależności od rodzaju bramki będzie zależeć wypełnienie jej wnętrza. Wyróżniamy: | Bramki (gateways) są używane w modelu, kiedy możemy wybrać jedną ścieżkę postępowań spośród dostępnych wariantów. Pozwalają na nadzorowanie przebiegu procesów. Ich wystąpienie zazwyczaj determinuje [[podejmowanie decyzji]]. Przedstawiane są za pomocą rombu. W zależności od rodzaju bramki będzie zależeć wypełnienie jej wnętrza. Wyróżniamy: | ||
* bramki wykluczające (oznaczone symbolem " | * bramki wykluczające (oznaczone symbolem "X" lub "pusta") - daje możliwość wyboru tylko jednego wariantu ścieżki z dostępnych, potocznie nazywana punktem decyzyjnym, | ||
* bramki niewykluczające (oznaczone symbolem " | * bramki niewykluczające (oznaczone symbolem "O") - daje możliwość wyboru kilku wariantów ścieżki z dostępnych, | ||
* bramki równoległe (oznaczone symbolem "+ | * bramki równoległe (oznaczone symbolem "+") - zawiera dwie lub więcej niezależnych ścieżek, które mogą być realizowane w tym samym czasie, ale nie muszą, | ||
* bramki złożone (oznaczone symbolem "* | * bramki złożone (oznaczone symbolem "*") - bramka "otworzy się" jeżeli dany warunek zostanie spełniony, | ||
* bramki oparte na zdarzeniach | * bramki oparte na zdarzeniach<ref>Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych'', Helion s. 19-32 </ref> | ||
Czynności (activity) przedstawiane jako prostokąty z zaokrąglonymi brzegami opisują zadania w procesie (praca uczestnika). Podzielone są na zadania, podprocesy i czynność wywołania. | Czynności (activity) przedstawiane jako prostokąty z zaokrąglonymi brzegami opisują zadania w procesie (praca uczestnika). Podzielone są na zadania, podprocesy i czynność wywołania. | ||
* Zadania - opisują czynności, | * Zadania - opisują czynności, | ||
* Podproces - obejmuje dodatkowe czynności, | * Podproces - obejmuje dodatkowe czynności, | ||
* Czynność wywołania | * Czynność wywołania<ref>Obłąk I., Ziemba E., (2012).Modelowanie procesów biznesowych z wykorzystaniem notacji BPMN - [[studium przypadku]]., "[[Informatyka]] Ekonomiczna = Business Informatics", Nr 4 (26), s. 151 </ref> | ||
'''Połączenia (Connecting Objects)'''to linie łączące wszystkie elementy modelu, inaczej zwane przepływami. | '''Połączenia (Connecting Objects)'''to linie łączące wszystkie elementy modelu, inaczej zwane przepływami. | ||
| Linia 61: | Linia 47: | ||
* Adnotacje - zawiera notatki dotyczące procesu, | * Adnotacje - zawiera notatki dotyczące procesu, | ||
* Grupy - nie wpływają na przepływ procesu, zazwyczaj stosowane w dokumentacji bądź celów analitycznych, | * Grupy - nie wpływają na przepływ procesu, zazwyczaj stosowane w dokumentacji bądź celów analitycznych, | ||
* Obiekt danych (kartka zgięta w prawym górnym rogu) - element procesu zawierający komunikat o dodatkowych informacjach | * Obiekt danych (kartka zgięta w prawym górnym rogu) - element procesu zawierający komunikat o dodatkowych informacjach<ref>Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P.,(2017).Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN,"e-[[mentor]]", Nr 2(69), s. 73 </ref> | ||
'''Tory (swimlines) ''' | '''Tory (swimlines) ''' | ||
* Jednostka biznesowa/ uczestnik - rozdziela zadania między uczestników w procesie, | * Jednostka biznesowa/ uczestnik - rozdziela zadania między uczestników w procesie, | ||
* Role - określa przydział zadań do poszczególnych jednostek organizacyjnych | * Role - określa przydział zadań do poszczególnych jednostek organizacyjnych<ref> Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P.,(2017).Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN,"e-mentor", Nr 2(69), s. 73 </ref> | ||
==Narzędzia służące do modelowania== | ==Narzędzia służące do modelowania== | ||
| Linia 77: | Linia 63: | ||
* Provision, | * Provision, | ||
* TIBCO. | * TIBCO. | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Modelowanie]]}} — {{i5link|a=[[Archiwizacja]]}} — {{i5link|a=[[Ganttproject]]}} — {{i5link|a=[[XBRL]]}} — {{i5link|a=[[Cykl życia systemu informatycznego]]}} — {{i5link|a=[[Podejście systemowe]]}} — {{i5link|a=[[System zarządzania przebiegiem procesów]]}} — {{i5link|a=[[Zarządzanie programem]]}} — {{i5link|a=[[Macierz odpowiedzialności]]}} }} | |||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| Linia 83: | Linia 71: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<noautolinks> | <noautolinks> | ||
* Drejewicz S. (2012) | * Drejewicz S. (2012), ''Zrozumieć BPMN modelowanie procesów biznesowych'', Helion, Gliwice | ||
* Gawin B., Marcinkowski B. | * Gawin B., Marcinkowski B. (2013), ''Symulacja Procesów Biznesowych. Standardy BPMS i BPMN w praktyce'', Gliwice: Wydawnictwo Helion | ||
* Kiełbus A., Gawłowskie G. | * Kiełbus A., Gawłowskie G. (2015), ''Zastosowanie BPMN do zarządzania procesami logistycznymi w przedsiębiorstwie'', Logistyka, Nr 6 | ||
* Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P. | * Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P. (2017), ''[https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-f6ee5c3d-d123-4de9-bee5-32741e61160f Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN]'', e-mentor, Nr 2(69) | ||
* Ligęza A. Suchenia | * Ligęza A., Suchenia A. (2017), ''[https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-07330068-4ca9-46ee-8d18-bb2f258d374a Anomalie w modelowaniu procesów biznesowych]'', Informatyka Ekonomiczna, Business Informatics, Nr 4 (26) | ||
* Obłąk I., Ziemba E. | * Obłąk I., Ziemba E. (2012), ''Modelowanie procesów biznesowych z wykorzystaniem notacji BPMN - studium przypadku'', Informatyka Ekonomiczna, Nr 4 (26) | ||
* | * Strona internetowa: ''[https://www.omg.org/spec/BPMN/ Business Process Model And Notation]'', OMG | ||
* White S | * White S. (2008), ''Modeling and Reference Guide: Understanding and Using BPMN'', Floryda | ||
</noautolinks> | </noautolinks> | ||
[[Kategoria:Metody opisu procesów]] | [[Kategoria:Metody opisu procesów]] | ||
Aktualna wersja na dzień 22:30, 9 sty 2024
Business Process Model and Notation (BPMN) - zbiór zdefiniowanych symboli służących do graficznego przedstawiania procesów biznesowych.[1]
Notacja ta została zaprezentowana przez BPMI (Business Process Management Initiative) w 2004 roku. Prace nad stworzeniem tego standardu rozpoczęto w 2001 roku. Poszukiwano wówczas modelu, który pozwoliłby przetłumaczyć zapisy biznesowe na język techniczny. W 2001 roku grupę, która pracowała nad projektem tworzyło 35 firm, organizacji i osób prywatnych. W maju 2004 roku przedstawiono pierwszą wersję BPMN. W roku 2006 BPMI połączyła się z Object Management Group (OMG). Rok 2008 przyniósł sprecyzowanie dokumentów, dzięki czemu stały się bardziej czytelne. Obecnie obowiązuje wersja 2.0.2, która została zaprezentowana w styczniu 2014 roku[2]
Notacja ta pozwala na zrozumienie i kontrolę procesów w przedsiębiorstwie. Daje możliwość monitorowania takich jednostek jak czas, koszt, czy zasoby. Wspiera weryfikację procesów, co pozwala na ich ulepszenie i optymalizowanie. Umożliwia projektowanie procesów od podstaw, a także w sposób efektywny przedstawia nowe i już istniejące modele. Formalnie zdefiniowane standardy zostały opisane i opublikowane w broszurze Business Process Model and Notation, v2.0.2 wydanej w styczniu 2014 roku. W języku polskim rozwinięcie skrótu tłumaczone jest jako Notacja i Model Procesu Biznesowego.
Cele BPMN
Najważniejszym zdefiniowanym celem przez BMPN 2.0.2 jest dostarczenie prostego i klarownego narzędzia do opisywania procesów, którego zrozumienie i odczytanie nie będzie stanowiło trudności dla osób zaangażowanych w proces, bez względu na to, czy jest to analityk biznesowy, czy wdrożeniowiec. Kolejnym rozpoznanym celem jest określenie międzynarodowego standardu umożliwiającego przenoszenie definicji projektów, tak aby modele tworzone w środowisku jednej firmy mogły zostać wykorzystane u innego przedsiębiorcy[3]
Diagramy - modele BPMN
Na początku swojej działalności organizacja przedstawiła diagram procesów biznesowych. Był on uniwersalnym modelem przeznaczonym dla obszaru modelowania biznesowego. wraz z publikacją nowej wersji broszury w 2009 roku zmieniało się podejście organizacji do kwestii diagramów i zaproponowało niniejszy podział:
- Diagram procesów biznesowych (przedstawia zaawansowane modele),
- Diagram kolaboracji (przedstawia wymianę informacji pomiędzy co najmniej uczestnikami procesu),
- Diagram choreografii (nadzór nad wymianą informacji między uczestnikami),
- Diagram konwersacji (klasyfikacja wzajemnych oddziaływań między uczestnikami procesu). [4]
Elementy graficzne
Opracowany standard służy do graficznego przedstawiania procesów biznesowych. Stanowi on zbiór określonych znaków, które mają przypisaną ogólnie rozumianą symbolikę. Zapisy w modelu BPMN są przedstawiane za pomocą diagramów składających się z ustalonej liczby graficznych elementów. Dzielą się one na cztery kategorie:
Obiekty przebiegu procesów (zdarzenia, bramki, działania)
Zdarzeniami (events) nazwane zostały wszystkie wydarzenia. Które mogą wystąpić lub wystąpią w procesie. Podzielone zostały na:
- zdarzenia początkowe - inicjujące proces, przedstawiane za pomocą okręgu (pojedyncza, niepogrubiona krawędź),
- zdarzenia pośrednie - mające miejsce w trakcie procesu, przedstawiane są za pomocą okręgu z podwójną, niepogrubioną linią,
- zdarzenia końcowe - zamykające proces, okrąg z pojedynczą, pogrubioną krawędzią. [5]
Bramki (gateways) są używane w modelu, kiedy możemy wybrać jedną ścieżkę postępowań spośród dostępnych wariantów. Pozwalają na nadzorowanie przebiegu procesów. Ich wystąpienie zazwyczaj determinuje podejmowanie decyzji. Przedstawiane są za pomocą rombu. W zależności od rodzaju bramki będzie zależeć wypełnienie jej wnętrza. Wyróżniamy:
- bramki wykluczające (oznaczone symbolem "X" lub "pusta") - daje możliwość wyboru tylko jednego wariantu ścieżki z dostępnych, potocznie nazywana punktem decyzyjnym,
- bramki niewykluczające (oznaczone symbolem "O") - daje możliwość wyboru kilku wariantów ścieżki z dostępnych,
- bramki równoległe (oznaczone symbolem "+") - zawiera dwie lub więcej niezależnych ścieżek, które mogą być realizowane w tym samym czasie, ale nie muszą,
- bramki złożone (oznaczone symbolem "*") - bramka "otworzy się" jeżeli dany warunek zostanie spełniony,
- bramki oparte na zdarzeniach[6]
Czynności (activity) przedstawiane jako prostokąty z zaokrąglonymi brzegami opisują zadania w procesie (praca uczestnika). Podzielone są na zadania, podprocesy i czynność wywołania.
- Zadania - opisują czynności,
- Podproces - obejmuje dodatkowe czynności,
- Czynność wywołania[7]
Połączenia (Connecting Objects)to linie łączące wszystkie elementy modelu, inaczej zwane przepływami.
- Przepływy sekwencji (linia ciągła, z grotem zamkniętym, wypełnionym)- łączy dwa następujące po sobie elementy,
- Przepływ komunikatu (linia przerywana, z grotem zamkniętym, niewypełnionym) - przepływ informacji między oddzielnymi stronami procesu,
- Asocjacje (linia kropkowana, może być zakończona grotem, ale nie musi) - zaznaczenie relacji między elementami projektu.
Artefakty (artifacts) to wszystkie obiekty danych, które zawierają informacje dodatkowe, objaśniające proces, co wpływa na jego lepsze zrozumienie.
- Adnotacje - zawiera notatki dotyczące procesu,
- Grupy - nie wpływają na przepływ procesu, zazwyczaj stosowane w dokumentacji bądź celów analitycznych,
- Obiekt danych (kartka zgięta w prawym górnym rogu) - element procesu zawierający komunikat o dodatkowych informacjach[8]
Tory (swimlines)
- Jednostka biznesowa/ uczestnik - rozdziela zadania między uczestników w procesie,
- Role - określa przydział zadań do poszczególnych jednostek organizacyjnych[9]
Narzędzia służące do modelowania
- ADONIC,
- ARIS,
- Axway,
- BizAgi,
- Holocentric Modeler,
- iGraphix,
- Intalio,
- Provision,
- TIBCO.
| Business Process Modeling Notation — artykuły polecane |
| Modelowanie — Archiwizacja — Ganttproject — XBRL — Cykl życia systemu informatycznego — Podejście systemowe — System zarządzania przebiegiem procesów — Zarządzanie programem — Macierz odpowiedzialności |
Przypisy
- ↑ Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych, Helion s. 9
- ↑ White S.A. (2008). Modeling and Reference Guide: Understanding and Using BPMN, Floryda, s 24-25
- ↑ OMG (2014), Business Process Model And Notation, Version:2.0.2 s. 1
- ↑ Gawin B., Marcinkowski B., (2013).Symulacja Procesów Biznesowych. Standardy BPMS i BPMN w praktyce. Gliwice: Wydawnictwo Helion s. 31-34
- ↑ Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych, Helion. s. 77-96
- ↑ Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych, Helion s. 19-32
- ↑ Obłąk I., Ziemba E., (2012).Modelowanie procesów biznesowych z wykorzystaniem notacji BPMN - studium przypadku., "Informatyka Ekonomiczna = Business Informatics", Nr 4 (26), s. 151
- ↑ Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P.,(2017).Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN,"e-mentor", Nr 2(69), s. 73
- ↑ Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P.,(2017).Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN,"e-mentor", Nr 2(69), s. 73
Bibliografia
- Drejewicz S. (2012), Zrozumieć BPMN modelowanie procesów biznesowych, Helion, Gliwice
- Gawin B., Marcinkowski B. (2013), Symulacja Procesów Biznesowych. Standardy BPMS i BPMN w praktyce, Gliwice: Wydawnictwo Helion
- Kiełbus A., Gawłowskie G. (2015), Zastosowanie BPMN do zarządzania procesami logistycznymi w przedsiębiorstwie, Logistyka, Nr 6
- Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P. (2017), Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN, e-mentor, Nr 2(69)
- Ligęza A., Suchenia A. (2017), Anomalie w modelowaniu procesów biznesowych, Informatyka Ekonomiczna, Business Informatics, Nr 4 (26)
- Obłąk I., Ziemba E. (2012), Modelowanie procesów biznesowych z wykorzystaniem notacji BPMN - studium przypadku, Informatyka Ekonomiczna, Nr 4 (26)
- Strona internetowa: Business Process Model And Notation, OMG
- White S. (2008), Modeling and Reference Guide: Understanding and Using BPMN, Floryda
Autor: Joanna Świątkowska
