Aukcja holenderska

Aukcja holenderska (ang. Dutch auction lub descending-price auction) to rodzaj aukcji, która polega na odbywaniu licytacji w systemie zniżkowym. Licytacja rozpoczyna się od ceny bardzo wysokiej, która jest stopniowo obniżana o pewną stawkę. Trwa to do momentu, aż ktoś zdecyduje się na kupno i zapłaci cenę, przy której aukcja została przerwana. Osoba ta staje się zwycięzcą. Aukcja holenderska zwana jest również mechaniczną lub zegarową (P. Kuśmierczyk 2010, s. 21).

TL;DR

Aukcja holenderska to forma licytacji, w której cena jest stopniowo obniżana aż do momentu, gdy ktoś zdecyduje się na zakup. Jest to popularny sposób handlu świeżymi produktami w Holandii. Aukcje holenderskie są również często komputeryzowane. Przebieg aukcji polega na składaniu ofert cenowych, a wygrywa ten, kto zadeklaruje chęć zakupu jako pierwszy. Istnieje także możliwość, że kilka osób wygra licytację. W Polsce aukcje holenderskie są mało popularne. Istnieją również inne zastosowania tej formy sprzedaży, na przykład w przypadku sprzedaży używanych samochodów.

Szczegółowa charakterystyka

Na aukcji holenderskiej podawane są dwie ceny: minimalna oraz wywoławcza (przeważnie dużo wyższa od poprzedniej). Ceny te są podawane przez sprzedającego przed rozpoczęciem aukcji. Uczestnicy znają tylko cenę wywoławczą, od której zaczyna się licytacja. W trakcie trwania aukcji cena jest stopniowo obniżana w miarę odliczania zegara (stąd nazwa aukcja zegarowa; odliczanie zegara ma charakter wsteczny). Wygrywa ten, kto jako pierwszy zdecyduje się zakupić dany towar. Wraz z upływem czasu i spadkiem ceny, rośnie liczba zainteresowanych. Wymagana jest zatem uwaga licytantów, uważna obserwacja oraz szybkość podejmowania decyzji. Posiadaczem staje się osoba, która jako pierwsza zadeklaruje chęć zakupu przedmiotu. Jeżeli w aukcji jest licytowanych kilka produktów, wtedy proces licytacji staje się ciekawszy, ponieważ emocje rosną z każdym kolejnym wykupywanym towarem.

Jak możemy zauważyć aukcje holenderskie są aukcjami odwrotnymi do aukcji klasycznych - angielskich - tzn. aukcji, w których wygrywa ten, kto wylicytuje cenę najwyższą. Aukcja ta jest zatem podobna do przetargu na zlecenie. W praktyce gospodarczej występują jednakże również rozwiązania mieszane. Licytacja odbywa się w pierwszej kolejności według reguł modelu holenderskiego, do zgłoszenia oferty, a następnie gdy pojawiają się kolejni chętni nabywcy - proponowana cena wzrasta. Takie rozwiązania nazywane są holendersko-angielskimi (D.T. Dziuba 2008, s. 25).

W aukcji holenderskiej występuje także możliwość wygrania licytacji przez kilku kupujących. Taka sytuacja występuje, gdy użytkownicy składają swoje oferty na wiele takich samych przedmiotów. W Stanach Zjednoczonych internetowa aukcja holenderska nosi również nazwę aukcji jankeskiej lub aukcji amerykańskiej (N. Stępnicka 2015, s. 146).

W Polsce ten typ aukcji jest mało znany. Wiąże się to z tym, iż nie ma tak naprawdę portalu, który na dużą skalę przeprowadzałby takie licytacje (chociaż pojawiają się pierwsze strony, gdzie można je podejrzeć i przetestować). Wykorzystując ten sposób pośrednictwa handluje się świeżymi, szybko psującymi się towarami, czyli na przykład: rybami, owocami, warzywami, kwiatami i roślinami. Są to produkty, z których słynie Holandia. Od nazwy tego państwa pochodzi właśnie nazwa aukcji oraz tam jest ona najczęściej wykorzystywana (P. Kuśmierczyk 2010, s. 21).

Komputeryzacja aukcji

Aukcja holenderska obecnie w tradycyjnej formie jest używana niezwykle rzadko. Cena obniżana nie jest już przez człowieka, a przez automatyczne zegary. Zostały one wynalezione w latach 70. XIX w., przez jednego z holenderskich producentów kalafiorów. Do chwili obecnej zegary aukcyjne przeszły metamorfozę, gdyż początkowo były mechanizmami elektrycznymi, natomiast teraz stosuje się systemy skomputeryzowane (elektroniczne). Zegar wyświetla m.in. takie dane jak kod nabywcy, lecz jego podstawową funkcją jest wyznaczanie ceny. Kupiec może zatrzymać zegar, gdy wskazywana cena jest dla niego akceptowalna, poprzez wciśnięcie specjalnego przycisku na urządzeniu do licytacji, na tzw. "stacji licytacyjnej". Wygrywa licytację, gdy zrobi to najszybciej. Wtedy ma prawo do zadeklarowania ilości towaru, które chce kupić (D.T. Dziuba 2008, s. 88).

Przebieg aukcji

Aukcja holenderska wg portalu Caterweb.pl ma następujący przebieg:

• Kupujący zaprasza do wzięcia udziału w aukcji publicznej wszystkich zainteresowanych dostawców lub do aukcji zamkniętej wybrane przez siebie firmy określając im przedmiot aukcji i warunki licytacji. Zaproszenie to może być przekazane drogą elektroniczną, za pośrednictwem serwisu do wszystkich jego użytkowników lub adresowane indywidualnie do wybranych dostawców.
• W określonym zaproszeniem dniu, zainteresowany dostawca wchodzi do serwisu Caterweb.pl i przechodzi do sekcji logowania lub rejestracji.
• W przypadku koniecznej rejestracji, dostawca wypełnia odpowiednie pola formularza rejestracyjnego oraz akceptuje warunki Regulaminu serwisu. Następnie przesyła wypełniony formularz do serwisu naciskając przycisk "Zapisz". Po poprawnym wypełnieniu formularza otrzymuje na ekranie potwierdzenie dokonania rejestracji. Naciskając ponownie przycisk "Zapisz" kończy proces rejestracji.
• Po zarejestrowaniu się lub zalogowaniu w serwisie, dostawca przechodzi do sekcji licytacyjnej na stronie Aukcje naciskając jeden z przycisków: "Bieżące aukcje", "Moje aukcje" lub "Nowe aukcje", ewentualnie "Ostatnia szansa".
• Na ekranie pojawia się wybrana lista aukcji.
• Dostawca dokonuje wyboru aukcji, w której zamierza wziąć udział lub do której został zaproszony.
• Proces licytacji ma za zadanie ustalenie najniższej ceny zakupu przez oferenta przedmiotu aukcji. Licytowanie polega więc na podaniu swojej oferty cenowej, niższej od ofert innych uczestników aukcji i naciśnięciu przycisku "Licytuj". Zgłoszenie oferty sprzedaży i każde kolejne przebicie cenowe w dół jest wiążące i nie może być wycofane, a deklarowana w nich cena sprzedaży nie może być podwyższona.
• System przyjmuje a następnie potwierdza prawidłowość złożonej oferty cenowej, wyróżniając najlepszą z nich.
• Wszystkie złożone oferty sprzedaży, których oferowana cena nie jest wyższa niż zastrzeżona przez oferenta cena maksymalna lub, gdy cena maksymalna nie została określona, wszystkie złożone oferty sprzedaży, są wiążące aż do czasu zakończenia aukcji. Listę złożonych ofert cenowych można przeglądać w ramce "Przebieg aukcji". Informacje są tam uaktualniane automatycznie co 10 sekund.
• Czas przeznaczony na składanie ofert jest zazwyczaj ściśle określony. Wobec tego, oferty złożone tuż przed jego zakończeniem mogą być kwalifikowane do dogrywki dla wyrównania szans wszystkim uczestnikom.
• Po zakończeniu aukcji aktywne pola uczestnictwa w licytacji zostają zamknięte, co uniemożliwia wprowadzenie kolejnych ofert.
• System wysyła do wszystkich licytujących informację o zakończeniu aukcji a na indywidualne życzenie również raport z jej przebiegu.

Przykład innego zastosowania aukcji holenderskiej

Okazuje się, że pewne strategie sprzedaży, mimo że formalnie nie są nazywane aukcjami, również można przyporządkować jako przykłady aukcji holenderskiej. Dobrym przykładem jest osoba sprzedająca używany samochód osobowy. Wystawia ona ofertę sprzedaży proponując określoną cenę (zwykle wysoką), licząc na to, iż ktoś zgłosi chęć zakupu. Jeśli po określonym czasie na ogłoszenie nikt nie zareaguje, to osoba ta zwykle obniża cenę i wystawia kolejne ogłoszenie. Jeżeli ponownie nikt się nie zgłosi, znowu obniżana jest cena. Trwa to do momentu, aż ktoś kupi samochód. Taki rodzaj sprzedaży jest przeprowadzany identycznie jak aukcja holenderska, lecz nie jest on wprost nazywany "aukcją". Zwykle na rynku dóbr używanych można zaobserwować taką strategię sprzedaży, m.in. również na rynku nieruchomości (P. Kuśmierczyk 2010, s. 22).

Aukcja holenderska — artykuły polecane

Aukcja — Aukcja internetowa — C2C — Karta podarunkowa — Voucher — Modele sprzedaży w internecie — Arkusz zleceń — Konkurencja doskonała — Samoobsługa

Bibliografia

• Drabik E. (2007), Aukcje w teorii i praktyce, SGGW, Warszawa
• Dziuba D. (2008), Handel aukcyjny. Rynki, metody, technologie, Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa
• Kos-Łabędowicz J. (2015), Aukcje internetowe jako źródło informacji o produktach, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 232
• Kuśmierczyk P. (2010), Aukcje i przetargi, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław
• Kyciak W., Krupowicz B., Łukjanowicz B. (2007), Allegro. Jak zarabiać duże pieniądze na aukcjach internetowych, Helion, Gliwice
• Łoboda M., Mącik R. (2005), Przedsiębiorczość internetowa, UMCS, Lublin
• Sroczyńska-Baron A. (2015), Analiza aukcji internetowych pod kątem występowania anomalii kalendarzowych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 862. Finanse. Rynki finansowe. Ubezpieczenia, Nr 75
• Sroczyńska-Baron A. (2016), Efektywność aukcji internetowych dotyczących monet kolekcjonerskich w Polsce, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Nr 297
• Stępnicka N. (2015), Instytucje gospodarki cyfrowej w latach 1995-2014 - między teorią a praktyką, Oficyna Wydawnicza - Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa

Autor: Michał Kaczor, Magdalena Kamińska