Prawo przewozowe

Prawo przewozowe - określa zasady przewozu osób i rzeczy. Przewóz ten wykonywany jest odpłatnie na podstawie umowy, przez uprawnionych do tego przewoźników. Nie dotyczą jednak transportu morskiego, lotniczego i konnego. Wszystkie przepisy zawarte są w ustawie z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe. Przepisy ustawy stosuje się również do przewozu nieodpłatnego wykonywanego przez przewoźnika oraz do przewozów międzynarodowych chyba, że umowa międzynarodowa mówi inaczej (Dz.U. 1984 nr 53 poz. 272)

TL;DR

Artykuł opisuje podstawowe zasady prawa przewozowego, określającego przewóz osób i rzeczy. Przewoźnicy mają obowiązek podawać do wiadomości publicznej informacje o zakresie działania, sposobie zawierania umowy przewozu oraz adresach punktów odprawy. Przewoźnicy mogą być zwolnieni z obowiązku przewozu w określonych sytuacjach, a obowiązek przewozu może być ograniczony przez ministra lub przewoźnika. Umowa przewozu jest zawierana poprzez nabycie biletu lub spełnienie innych wymogów przewoźnika. Przewoźnik i podróżny mają określone obowiązki w zakresie bezpieczeństwa, higieny i porządku w transporcie. Przesyłki towarowe są regulowane przez różne rodzaje przesyłek i taryfy.

Kim jest przewoźnik

Przewoźnik to przedsiębiorstwo, osoba fizyczna lub prawna, bez względu na tytuł prawny (własność, użytkowanie, leasing, dzierżawa). Przewoźnik może powierzać wykonanie przewozu innym przewoźnikom, ponosi on jednak odpowiedzialność za ich czynności jak za swoje własne. Przewóz może być wykonywany przez kilku przewoźników na podstawie jednej umowy przewozu i jednego dokumentu przewozowego. Jeślui chodzi o regularny przewóz osób w publicznym transporcie zbiorowym, przewoźnicy mogą realizować przewozy w ramach zintegrowanego systemu taryfowo-biletowego lub innego wspólnego dokumentu przewozu - ich odpowiedzialność jest solidarna.

Przewoźnik ma obowiązek podać do wiadomości publicznej:

• zakres działania,
• sposób zawierania umowy przewozu,
• adresy punktów odprawy.

W tym przypadku kierowca nie jest przewoźnikiem.

Zwolnienia i ograniczenia przewozu

Przewoźnik jest zwolniony z obowiązku przewozu, jeżeli:

• ze względu na przedmiot nie ma możliwości wykonania przewozu przy użyciu posiadanych środków i urządzeń transportowych.
• wystąpią okoliczności uniemożliwiające przewóz, których przewoźnik nie mógł uniknąć lub zapobiec ich skutkom,
• klient nie zastosował się do przepisów przewozowych,

Obowiązek przewozu może być ograniczony przez:

• ministra do spraw transportu-ze względu na potrzeby obronności lub bezpieczeństwa państwa albo w przypadku klęski żywiołowej,
• przewoźnika - w razie klęski żywiołowej, przerwy w eksploatacji, szczególnych trudności spowodowanych przez klienta, z przyczyn ekonomicznych, których przewoźnik nie mógł przewidzieć, jak również z uwagi na bezpieczeństwo ruchu.

Ograniczenia te mogą polegać na całkowitym jak i częściowym zawieszeniu przewozu, wyłączeniu z przewozu określonych kategorii przesyłek, relacji przewozowych lub punktów odprawy itp.(M. Czuryk, 2011)

Umowa przewozu

Umowa przewozu jest zawierana przez nabycie biletu na przejazd albo spełnienia innych wymogów, które określa przewoźnik. Gdy warunki te nie zostaną ustalone umowa ta jest zawierana poprzez zajęcie miejsca w środku komunikacji.

Podróżny może zmienić umowę przewozu albo od niej odstąpić przed rozpoczęciem podróży lub w miejscu zatrzymania środka transportowego. Zmiana ta może dotyczyć:

• terminu odjazdu,
• miejscowości przeznaczenia,
• klasy środka transportowego.

Żeby zmienić umowę przewozu, podróżny powinien uzyskać od przewoźnika odpowiednie poświadczenie i ewentualnie otrzymać zwrot lub dopłacić różnicę należności. Podróżnemu, który odstąpił od umowy przewozu lub którego nie dopuszczono do przewozu albo usunięto ze środka transportowego, przysługuje zwrot należności stosowanej do nie wykorzystanego świadczenia przewozowego po potrąceniu części należności. Gdy z przyczyn występujących po stronie przewoźnika, podróżny odstąpi od umowy, nie stosuje się potrącenia.

Grupowy przejazd osób

W grupowym przewozie osób do obowiązków organizatora należy nadzór nad przestrzeganiem przez uczestników przewozu grupowego przepisów porządkowych; organizator i uczestnik ponoszą odpowiedzialność solidarną za wyrządzone szkody w mieniu przewoźnika, chyba że strony umówią się inaczej.

Obowiązki przewoźnika i podróżnego

Przewoźnik:

• musi zapewnić podróżnym odpowiednie warunków bezpieczeństwa i higieny oraz wygody i należytej obsługi.
• powinien również podejmować działania ułatwiające podróżnym, w szczególności osobom o ograniczonej zdolności ruchowej oraz osobom niepełnosprawnym, korzystanie ze środków transportowych.

Podróżny:

• musi przestrzegania przepisów porządkowych obowiązujących w transporcie.
• osoby zagrażające bezpieczeństwu lub porządkowi w transporcie mogą być nie dopuszczone do przewozu lub usunięte ze środka transportowego.

Przesyłki towarowe

Przesyłka towarowa - rzeczy przyjęte do przewozu na podstawie jednego listu przewozowego lub innego dokumentu przewozowego. Są różne rodzaje przesyłek w zależności od masy lub objętości oraz ze względu na termin przewozu, który określa taryfa lub cennik.

Z przewozu wyłączone są rzeczy:

• których przewóz jest zabroniony,
• które przez swój rozmiar, masę lub inne właściwości albo ze względu na urządzenia przewoźnika lub warunki drogowe nie nadają się do przewozu,
• niebezpieczne, chyba że zostały dopuszczone do przewozu na warunkach szczególnych.

Prawo przewozowe — artykuły polecane

Rękojmia a gwarancja — Umowa spedycji — Umowa zlecenie — Najemca — Gwarancja — Umowa przewozu — Konwencja o międzynarodowym przewozie drogowym — Konwencja CMR — Zakaz konkurencji

Bibliografia

• Czuryk M. (2011), Odpowiedzialność przewoźnika z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu w świetle Ustawy - Prawo przewozowe, Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, nr 1
• Lewandowski P. (2014), Służebność przesyłu w prawie polskim, LEX, Warszawa
• Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe. Dz.U. 1984 nr 53 poz. 272
• Wesołowski K. (2016), Tendencje ośrodków decyzyjnych, Marketing i Zarządzanie

Autor: Kamila Siuta