Bank światowy

Bank światowy (ang. World Bank) instytucja finansowa, która rozpoczęła działalność jako efekt postanowień konferencji w Bretton Woods z lipca 1944, a swoją działalność rozpoczęła z dniem 25 czerwca 1946 roku. Główną przesłanką dla jego stworzenia była przede wszystkim chęć odbudowy zniszczonych II wojną światową krajów Europy i Japonii.

Obecnie instytucja zrzesza 189 krajów członkowskich a jej siedzibą jest Waszyngton.Na czele organizacji stoi prezes a jest nim Jim Yong Kim.

Głównymi organami Banku Światowego są:

• Rada Gubernatorów,
• Dyrektorzy wykonawczy (Dyrekcja)
• Prezes stojący na czele Sekretariatu.

Formalnie każdy z tych organów ma oddzielne kompetencje i usprawnienia w odniesieniu do każdej z tych trzech organizacji według ich statutowych przepisów.

Kraje członkowskie lub akcjonariusze, są reprezentowani przez Radę Gubernatorów, którzy są ostatecznymi decydentami w Banku Światowym.

TL;DR

Bank Światowy to instytucja finansowa, która powstała po II wojnie światowej w celu odbudowy zniszczonych krajów. Jego misją jest walka z ubóstwem i promowanie zrównoważonego rozwoju. Bank udziela pożyczek i pomocy technicznej krajom członkowskim w zamian za działania polityczne, takie jak walka z korupcją i rozwój sektora prywatnego. Bank Światowy składa się z dwóch agencji ONZ oraz trzech niezależnych instytucji finansowych. Polska jest członkiem Banku Światowego i otrzymała od niego kredyty na różne projekty rozwojowe.

Misja Banku Światowego

Najważniejszą misją Banku Światowego jest ograniczanie ubóstwa na świecie poprzez pomoc najbiedniejszym krajom oraz stwarzanie odpowiednich warunków dla zrównoważonego rozwoju.

Cele Banku Światowego

W momencie utworzenia Banku Światowego jego głównym zadaniem była pomoc krajom europejskim w odbudowie po drugiej wojnie światowej. Obecnie do najważniejszych celów Banku Światowego należą (cele określone w Deklaracji Milenijnej ONZ):

• eliminacja ubóstwa i głodu
• działania na rzecz powszechnego dostępu do edukacji
• promowanie równości praw kobiet i mężczyzn
• redukcja śmiertelności wśród dzieci
• poprawa materialnych warunków życia
• walka z HIV/AIDS, malarią i innymi chorobami
• promowanie zrównoważonego rozwoju
• działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego.(B. Bernaś 2011, s. 54-56)

Forma wsparcia krajów członkowskich

Bank Światowy nie jest bankiem w ścisłym tego słowa znaczeniu. Zapewnia długoterminowe pożyczki o preferencyjnym oprocentowaniu dla najbardziej potrzebujących krajów członkowskich oraz przedsiębiorstw publicznych (po otrzymaniu gwarancji rządowych), dotacja, pomoc techniczną - obecnie wszystko do celów walki z ubóstwem i finansowania rozwoju takich dziedzin życia społecznego jak ochrona zdrowia, edukacja, ochrona środowiska czy też rozbudowa infrastruktury. W zamian za to wymaga jednak pewnych działań politycznych, takich jak walka z korupcją, rozwój demokracji, czy też najważniejszego - rozwoju sektora prywatnego. Fundusze na udzielanie kredytów państwom słabiej rozwiniętym pochodzą ze składek państw członkowskich, spłaty przez państwa wcześniejszych długów oraz dzięki emisji obligacji na światowych rynkach kapitałowych (E. Chrabonszczewska 2005, s. 78-84).

Kraje członkowskie

Członkami Banku Światowego mogą zostać kraje należące do Międzynarodowego Funduszu Walutowego.

Grupa Banku Światowego

Termin Bank Światowy odnosi się do dwóch z pięciu wyspecjalizowanych agencji ONZ, działających razem w Grupie Banku Światowego:

• Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (ang. The International Bank for Reconstruction and Development)
• Międzynarodowego Stowarzyszenia Rozwoju (ang. The International Development Association).

Termin Bank Światowy odnosi się również do trzech pozostałych instytucji, które są powiązane ze sobą pod względem organizacyjnym, ale są niezależne finansowo. Łącznie określa się je mianem Grupy Banku Światowego:

• Międzynarodowe Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych (ang.: International Centre for Settlement of Investment Disputes, ICSID). Organizacja została utworzona w roku 1966. Jest to niezależna międzynarodowa instytucja stworzona w celu prowadzenia negocjacji i dyskusji między inwestorami a importerami kapitału i rozstrzyganie sporów między nimi.
• Agencja Międzynarodowych Gwarancji Inwestycyjnych (ang. Multilateral lnvestment Guarantee Agency - MIGA) powstała w 1988 roku. Wspiera inwestycje prywatne w krajach rozwijających się oraz ubezpieczenia inwestycji od ryzyka ekonomicznego. Wspiera doradztwem rządy zabiegające o inwestycje prywatne. Rocznie gwarancje MIGA sięgają 2 mld USD.
• Międzynarodowa Korporacja Finansowa (ang. International Finance Corporation - IFC) powstała w 1956 roku. Wspiera rozwój gospodarczy państw rozwijających się poprzez udzielanie bezpośrednich pożyczek dla sektora prywatnego. Nie są wymagane gwarancje rządowe (w przeciwieństwie do pożyczek BŚ). Rocznie Korporacja udziela pożyczek o wartości 2 mld USD. IFC ma także prawo do udziałów kapitałowych (do 30%) w przedsiębiorstwach, którym udziela pożyczek. IFC tworzy także konsorcja udzielające pożyczek (A. Budnikowski 2006, s. 165-167.)

Członkostwo Polski w Banku Światowym

Polska była jednym z krajów założycieli IBRD. W 1950 roku jednak wystąpiła z niego, a ponownie jego członkiem stała się w 1986 roku. Polska należy także do IDA (1988 r. - data przystąpienia), IFC (1987 r.), MIGA (1990 r.). Polska nie jest natomiast członkiem ICSID. Gubernatorem Polski w BŚ jest Prezes Narodowego Banku Polskiego. Obowiązek wykonywania warunków umów (spłat rat i odsetek) spoczywa na Skarbie Państwa. W latach 1990-1996 Polska otrzymała od BŚ kredyty o wartości 3.374 mld USD, z czego 46% stanowią pożyczki na dostosowania strukturalne. Natomiast pożyczki na rozwój instytucjonalny sektora finansowego oraz dostosowania w rolnictwie mogą być skierowane na spłaty zadłużenia w Klubie Londyńskim (Polska wykorzystała tę możliwość w 1994 roku). Środki przeznaczone do wykorzystania sektorowego są wykorzystywane w Polsce przez sektor energetyczny, transportowy, rolniczy, ochrony środowiska (w ramach Światowego Funduszu Ochrony Środowiska) i administracji. Nowe projekty obejmowały także modernizację kopalń, rozwój regionalny, rozwój autostrad (J. Rymarczyk 2010, s. 170-174)

Bank światowy — artykuły polecane

Filary Unii Europejskiej — Traktat Rzymski — Wspólnoty europejskie — Europejska Wspólnota Gospodarcza — Polityka regionalna Unii Europejskiej — FATF — Bank Rozrachunków Międzynarodowych — Instytucje nadzorujące (ochrona środowiska) — Europejski Bank Inwestycyjny

Bibliografia

• Bernaś B. (2006), Finanse międzynarodowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Bernaś B. (2006), Finanse międzynarodowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Budnikowski A. (2006), Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Chrabonszczewska E. (2005), Międzynarodowe organizacje finansowe, Wydawnictwo SGH, Warszawa
• Dudziński J. (2009), Długookresowe tendencje cen surowców i żywności w świetle prognozy banku światowego
• Kisiel-Łowczyc A. (red.) (1999), Współczesna gospodarka światowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk
• Rymarczyk J. (2010), Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Strona internetowa: The World Bank
• Zabielski K. (2011), Finanse Międzynarodowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Anna Wojciechowska, Paulina Przeniosło