FATF
FATF (The Financial Action Task Force, franc. GAFI) - Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy jest międzyrządowym ciałem powołanym do życia w 1989 r. podczas szczytu G7 w Paryżu. Grupa składa się z 35 członków: 33 państw i 2 regionalnych organizacji (Argentyna, Australia, Austria, Belgia, Brazylia, Chiny, Dania, Grecja, Kanada, Komisja Europejska, Finlandia, Francja, Niemcy, Rada Współpracy Państw Zatoki Perskiej, Hong Kong, Islandia, Irlandia, Włochy, Japonia, Luksemburg, Meksyk, Holandia, Nowa Zelandia, Norwegia, Portugalia, Korea Południowa Federacja Rosyjska, Singapur, RPA, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria, Turcja, Zjednoczone Królestwo oraz Stany Zjednoczone). Obserwatorami FATF są min. Indie, Bank Światowy oraz Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Siedzibą organizacji jest Paryż.
Celem powstania i działalności FATF jest przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy oraz zwalczanie finansowania terroryzmu zarówno na krajowym jak i międzynarodowym poziomie. Grupa ta ma charakter polityczny - nastawiona jest na kreowanie woli politycznej w państwach członkowskich do przedsięwzięcia stosownych reform ustawodawczych w wyżej wspomnianych obszarach. FATF wydał w 1990 roku 40 rekomendacji, których celem było stworzenie ogólnego planu działania dla walki z praniem brudnych pieniędzy. W 2001 roku misja organizacji została poszerzona o 9 specjalnych rekomendacji dotyczących walki z finansowaniem terroryzmu.
TL;DR
Artykuł opisuje działalność Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Brudnych Pieniędzy (FATF) oraz problem prania brudnych pieniędzy w Polsce i na świecie. FATF wydaje zalecenia państwom członkowskim, monitoruje ich postępy i propaguje środki zapobiegawcze. Pranie brudnych pieniędzy jest często związane z korupcją, a proces ten składa się z trzech etapów: lokowania, maskowania i integracji.
Pranie brudnych pieniędzy w Polsce i na świecie
Niestety Polska jest jednym z krajów, w których spotykamy pranie brudnych pieniędzy. Nie tylko przez rodowitych Polaków ale i również przybywających z zagranicy. To właśnie Polską są zainteresowane międzynarodowe zorganizowane grupy przestępcze co stwierdzają organy ścigania, które zajmują się znajdywaniem przestępczości zorganizowanej. Takie nielegalne operacje finansowe są dokonywane przez organizacje pochodzące z Rosji, Włoch, Stanów Zjednoczonych, Chin, Afryki czy też z środkowo-zachodniej Europy. Główną przyczyną wykorzystywania Polski do prania brudych pieniędzy jest fakt, iż istnieje ogromne zapotrzebowanie na inwestycje i związany z nim kapitał zagraniczny (M. Smolak 2013, s. 298-299)
FATF zajmuje się:
- wydawaniem zaleceń państwom członkowskim,
- pomocą w likwidowaniu niedociągnięć i trudności w realizacji zaleceń,
- monitorowaniem postępu państw członkowskich we wprowadzaniu w życie niezbędnych zmian proceduralnych i zaleceń FATF,
- analizowaniem oraz poszerzaniem wiedzy o sposobach i technikach prania brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu,
- propagowaniem i wprowadzaniem odpowiednich środków zapobiegawczych w wymiarze globalnym,
- określaniem członków "czarnej listy FATF" zawierającej państwa odmawiające współpracy w
dziedzinach przeciwdziałania wspieraniu terroryzmu i przestępczości zorganizowanej oraz monitorowaniem ich poczynań w tym zakresie.
W celu sprawnego i efektywnego wykonywania tych działań, FATF współpracuje z innymi organizacjami międzynarodowymi zajmującymi się ograniczeniem rozprzestrzeniania się podmiotów zajmujących się praniem brudnych pieniędzy i finansowaniem terroryzmu szczególnie w wymiarze globalnym i regionalnym.
Korupcja jako źródło brudnych pieniędzy
Korupcja jest jednym z największych zagrożeń w działalności gospodarczej obejmującym pranie brudnych pieniędzy. Może ona przyjmować różne formy, m.in:
- przyjęcia łapówki lub nielegalnej prowizji
- wyłudzenia
- obrotu własnymi środkami lub konfliktu interesów
- malwersacji środków ze Skarbu Państwa za pomocą różnorodnych nieuczciwych metod
Jeśli chcemy zrozumieć sposoby nielegalnego pozyskiwania dochodów osób, które są na stanowiskach politycznych wymagane jest głębsze poznanie tych sposobów. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż w kilku jurysdykcjach osoby, które są na wysokich stanowiskach politycznych mają obowiązek ujawnienia majątku oraz zastosowania się do przepisów, które dotyczą udziału w niektórych transakcjach. Ponadto osoby te podlegają innym kodeksom postępowania i zakazom etycznym. Finalnie dąży się do zapobiegania konfliktom interesów lub działalności przestępczej tych osób (E. Gołębiowska 2014, s. 33-34)
Etapy prania brudnych pieniędzy
Pranie pieniędzy obejmuje wiele operacji, dzięki którym można wprowadzić do obrotu wartości majątkowe, które pochodzą z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł, jednak skupiając się na dopracowaniu ich pochodzenia tak aby nie budziło ono żadnych wątpliwości w kwestii legalności ich pozyskania. Modelowy proces prania pieniędzy składa się z 3 etapów:
- lokowania
- maskowania
- integracji
(B. Jagodziński 2012, s. 87)
Bibliografia
- FATF (2006), Trade Based Money Laundering, Paris
- FATF (2009), FATF Reference Document, AML/CFT Evaluations and Assessments Handbook for Countries and Assessors, OECD, Paris
- Gołębiowska E. (2014), Pranie pieniędzy. Aspekty etyczne w systemie przeciwdziałania praniu pieniędzy, Difin, Warszawa
- Jagodziński B. (2012), Rola wywiadu finansowego w przeciwdziałaniu procederowi prania pieniędzy iw jego zwalczaniu, Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, nr 7/12
- Smolak M. (2013), Formy zwalczania procederu prania brudnych pieniędzy, Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, nr 9/13
Autor: Justyna Przybyło, Katarzyna Wietecha
