Gratyfikacja

Gratyfikacja jest pojęciem, które odnosi się do pozytywnego bodźca lub nagrody, jaką otrzymuje pracownik za wykonaną pracę lub zadanie. Jest to istotny element zarządzania, który ma na celu motywowanie pracowników do osiągania lepszych wyników oraz budowanie zaangażowania w wykonywane obowiązki.

Definicja gratyfikacji obejmuje zarówno wynagrodzenie w formie pieniężnej, jak i niematerialne korzyści, takie jak premie, awanse, dodatkowe dni wolne czy też pochwały i uznanie za dobrze wykonaną pracę. Jest to sposób, w jaki pracodawcy mogą docenić wysiłek i wkład pracowników w rozwój firmy.

Gratyfikacja - pozytywny bodziec, szeroko rozumiananagroda za wykonaną pracę lub zadanie. rozróżniamy dwie teoretyczne formy gratyfikacji:

• wewnętrzne przyznawane samemu sobie np. duma
• zewnętrzne przyznawane np. przez pracodawcę, drugą stronę

Gratyfikacja może być bardziej lub mniej konkretna. Czasami może polegać na, doświadczaniu radości, a innym razem oznacza zobaczenie końcowego efektu ciężkiej pracy. Niezależnie od tego, czy mówimy o bardziej konkretnej czy abstrakcyjnej gratyfikacji i czy gratyfikacja odbywa się wewnętrznie, czy pochodzi z zewnętrznego źródła, ważne jest, aby zrozumieć, że gratyfikacja motywuje wiele z naszych działań.

Gratyfikacja jako narzędzie zarządzania

W pracy gratyfikacje są to pozytywne bodźce oddziałujące na pracowników, mogące przybierać formę materialną (charakter majątkowy), niematerialną (charakter niemajątkowy) lub mieszaną. Gratyfikacje są formą motywowania w firmie/przedsiębiorstwie. Chociaż uważa się że najbardziej pożądanymi przez pracownika nagrodami są gratyfikacje pieniężne coraz częściej można zauważyć że to gratyfikacje pozapłacowe przyciągają większe zainteresowanie młodych pracowników. Wpływają one na stosunek do pracy I działają na podświadomość. Często to właśnie oferowane dodatki skłaniają pracowników do podjęcia pracy w danej firmie. Coraz częściej przyznawane są gratyfikacje kierowane do całej rodziny pracownika np. dodatkowa (rodzinna) opieka medyczna, karta multisport. Na rynku wzrastają oczekiwania odnośnie gratyfikacji pracowników, poszukuje się coraz bardziej innowacyjnych narzędzi motywacji. Dobrze dobrane formy gratyfikacji do pracowników zwiększają ich wydajność, mogą również zmienić sposób postrzegania przełożonego.

Gratyfikacje Materialne

Przykłady gratyfikacji pieniężnej:

• premie
• samochód
• komórka
• laptop
• mieszkanie
• paczki dla dzieci
• finansowanie studiów
• miejsce parkingowe

Gratyfikacje Niematerialne

Przykłady gratyfikacji pozapłacowych:

• benefity socjalne
• szkolenia
• programy emerytalne
• dodatkowa opieka medyczna
• bony np. rekreacyjne, sportowe,
• lekcje języka obcego

Natychmiastowa satysfakcja

Jednym z rodzajów gratyfikacji, jest natychmiastowa gratyfikacja. Jest to gratyfikacja (nagroda), która pojawia się niemal natychmiast po wykonaniu określonego zadania/pracy. Natychmiastowa satysfakcja potrafi być niezwykle motywująca, szczególnie dla osób, niecierpliwych które muszą od razu upewnić się, że ich zachowanie powoduje pozytywny skutek.

Przykład ilustrujący niektóre korzyści i ryzyko natychmiastowej satysfakcji. Wyobraź sobie dziecko, które odmawia zjedzenia obiadu. Rodzice obiecują mu, że jeśli zje obiad, natychmiast dostanie kawałek swojego ulubionego ciasta czekoladowego. Dziecko prawdopodobnie będzie zmotywowane. Zje Ono obiad i natychmiast poczuje radość z otrzymanej nagrody. Cel krótkoterminowy został zatem osiągnięty. Jednocześnie dziecko może się nauczyć, że potrzebuje natychmiastowej satysfakcji, aby spełnić to podstawowe oczekiwanie. Nie nauczy się Ono wzorców behawioralnych, które wynikałyby z konieczności oczekiwania.

Gratyfikacja w systemie prawnym

Szczególną role miała transformacja ustrojowa która miała miejsce w Polsce w 1989r. - nagrody prawne w zakresie prawa gospodarczego. Występują gratyfikacje materialne np. ulga budowlana na budowę domu lub remont mieszkania. Występują również gratyfikacje niematerialne np. ordery lub odznaczenia. W aktach prawnych i rozporządzeniach możemy odnaleźć użycie tego słowa w stosunku do szczególnego sposobu wynagradzania pracowników lub otrzymywania przez nich bonusów.

Rodzaje gratyfikacji

Forma wewnętrzna i zewnętrzna gratyfikacji

Gratyfikacja może przyjmować różne formy, w zależności od tego, kto ją przyznaje. Może być to gratyfikacja przyznana samemu sobie, przez pracodawcę lub inną stronę.

Gratyfikacja przyznana samemu sobie, zwana również gratyfikacją wewnętrzną, polega na nagradzaniu się za osiągnięcia i postępy w pracy. Jest to ważny element w budowaniu wewnętrznej motywacji. Kiedy pracownik sam docenia swoje osiągnięcia i nagradza się za nie, zwiększa swoją satysfakcję z pracy i motywację do dalszego rozwoju. Jest to również ważne w przypadku pracowników samozatrudnionych, którzy nie mają przełożonego, który mógłby ich nagradzać.

Gratyfikacja przyznana przez pracodawcę lub inną stronę, nazywana gratyfikacją zewnętrzną, odnosi się do nagród i wyróżnień przyznawanych przez organizację lub innych ludzi. Jest to często forma motywacji stosowana w firmach, gdzie pracownicy otrzymują premie, awanse, nagrody finansowe, samochody służbowe, mieszkania lub inne materialne korzyści. Gratyfikacja zewnętrzna może być również w formie niematerialnej, na przykład w postaci szkoleń, programów emerytalnych lub innych benefitów.

Konkretność gratyfikacji - od doświadczania radości do widocznego efektu pracy

Gratyfikacja może być różnie odczuwana przez pracowników. Może obejmować zarówno aspekty emocjonalne, jak i materialne. W przypadku aspektów emocjonalnych, gratyfikacja może być związana z doświadczaniem radości, satysfakcji i spełnienia związanych z osiągnięciem celów i sukcesów w pracy. Jest to ważne, ponieważ pozytywne emocje wpływają na motywację i zaangażowanie pracowników.

Jednak gratyfikacja może również mieć widoczny efekt materialny. Pracownicy mogą oczekiwać konkretnych korzyści, takich jak podwyżki, premie czy inne finansowe nagrody. Zadawanie sobie pytania, jak konkretna powinna być gratyfikacja, jest ważne zarówno dla pracowników, jak i dla pracodawców. Pracownicy oczekują uczciwego wynagrodzenia za swoją pracę, a pracodawcy muszą zastanowić się, jakie nagrody będą skuteczne i adekwatne do osiągniętych rezultatów.

Forma materialna i niematerialna gratyfikacji

Gratyfikacja może przyjmować różne formy, zarówno materialne, jak i niematerialne. Forma materialna obejmuje nagrody finansowe i inne materialne korzyści, które pracownik otrzymuje w zamian za swoją pracę. Mogą to być premie w gotówce, samochody służbowe, mieszkania, nagrody rzeczowe lub inne podobne korzyści. Gratyfikacja materialna jest często stosowana w firmach, aby wynagradzać pracowników za ich wysiłek i osiągnięcia.

Forma niematerialna gratyfikacji koncentruje się na nagradzaniu pracowników poprzez szkolenia, rozwój zawodowy, programy emerytalne, dodatkowe dni wolne czy inne niematerialne korzyści. Jest to ważne, ponieważ pracownicy często doceniają możliwość rozwoju i zdobywania nowych umiejętności. Gratyfikacja niematerialna może również wpływać na większe zaangażowanie i lojalność pracowników względem organizacji.

Wpływ gratyfikacji na pracowników i organizację

Zwiększanie wydajności pracowników i motywowanie do osiągania celów

Gratyfikacja ma pozytywny wpływ na pracowników, motywując ich do większego wysiłku i osiągania lepszych wyników. Pracownicy, którzy widzą, że ich ciężka praca jest doceniana i nagradzana, są bardziej skłonni do angażowania się w swoje obowiązki. Przykładem jest system premiowy, w którym premie są przyznawane na podstawie osiągniętych celów. Taki system skłania pracowników do dążenia do lepszych wyników, ponieważ wiedzą, że mogą otrzymać dodatkową nagrodę za swoje wysiłki.

Gratyfikacja może również znacząco zwiększyć wydajność i efektywność pracy. Pracownicy, którzy otrzymują nagrody za osiągnięcie określonych celów lub za wyjątkowe osiągnięcia, są bardziej skoncentrowani i skłonni do podejmowania dodatkowych działań mających na celu poprawę wyników. Gratyfikacja stwarza dodatkową motywację do wykonywania pracy na wysokim poziomie i dążenia do ciągłego doskonalenia.

Wpływ gratyfikacji na postrzeganie przełożonego i budowanie pozytywnej atmosfery

Gratyfikacja może mieć pozytywny wpływ na postrzeganie przełożonych przez pracowników. Jeśli przełożeni konsekwentnie nagradzają swoich pracowników za ich wysiłki i osiągnięcia, pracownicy zaczynają szanować i ufać swoim przełożonym. Taki system nagradzania buduje więź i wzajemne zrozumienie między pracownikami a przełożonymi, co prowadzi do lepszej komunikacji i współpracy w miejscu pracy.

Gratyfikacja ma również pozytywny wpływ na atmosferę w miejscu pracy. Kiedy pracownicy otrzymują nagrody za swoje osiągnięcia, tworzy się atmosfera wzajemnego wsparcia i uznawania osiągnięć. Pracownicy zaczynają doceniać sukcesy swoich kolegów i chętnie dzielą się pochwałami i gratulacjami. Taka atmosfera sprzyja pozytywnej dynamice w zespole i buduje silne relacje między pracownikami.

Związki między gratyfikacją a lojalnością pracowników

Gratyfikacja może mieć istotny wpływ na budowanie więzi pracowników z firmą. Jeśli pracownicy otrzymują nagrody i gratyfikacje za swoje osiągnięcia, czują się bardziej doceniani i związani z organizacją. Odpowiednie nagradzanie jest ważnym czynnikiem budowania lojalności pracowników i przyczynia się do ich długotrwałego zaangażowania w firmę.

Gratyfikacja ma również pozytywny wpływ na lojalność i zaangażowanie pracowników. Pracownicy, którzy otrzymują nagrody za swoje wysiłki, są bardziej skłonni do angażowania się w firmę i wykazywania większego zaangażowania w wykonywanie swoich obowiązków. Gratyfikacja stwarza poczucie, że firma docenia ich wkład i jest zainteresowana ich sukcesem, co prowadzi do większej lojalności i zaangażowania ze strony pracowników.

Wpływ gratyfikacji na pracowników i organizację jest niezwykle istotny. Gratyfikacja może zwiększać wydajność pracowników, motywować do osiągania celów, budować pozytywną atmosferę w miejscu pracy, zwiększać lojalność pracowników i zaangażowanie w firmę. Wprowadzenie odpowiedniego systemu gratyfikacji może przynieść wiele korzyści zarówno dla pracowników, jak i dla samej organizacji.

Gratyfikacja — artykuły polecane

Nagroda — Kary i nagrody — Motywacja wewnętrzna — Zarządzanie przez motywację — Turystyka motywacyjna — Rywalizacja — Motywacja zewnętrzna — Motywowanie pracowników — Whistleblowing

Bibliografia

• Niesiołowski J. (2017), Rodzaje bodźców pozytywnych w prawie, E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, nr 107
• Rowiński T., Głuskowska J. (2014), Gratyfikowanie potrzeb przez mass media a poziom kompetencji społecznych, Studia Psychologica, nr 14 Tom 2
• Simon F. (2017), Relationship norms and media gratification in relational brand communication, Journal of Business Research, nr 79
• Turska-Kawa A. (2013), Media jako źródło zaspokajania fundamentalnych potrzeb. Rozważania w kontekście teorii użytkowania i gratyfikacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, nr 10
• Zelga K. (2018), Motywowanie pracowników istotnym elementem zarządzania przedsiębiorstwem, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości w Krakowie, nr.48

Autor: Gabriela Wilk