Kalkulacja cen na podstawie kosztu jednostkowego

Koszty są podstawą ustalenia wysokości cen. Producent kalkulując cenę dąży do pokrycia przez nią poniesionych kosztów oraz uzyskania zysku. Znajomość kosztów przy podejmowaniu decyzji cenowych jest niezbędna dla określenia opłacalności poszczególnych opcji cenowych. Z marketingowego punktu widzenia znajomość kosztów jest potrzebna do określenia dolnej granicy dopuszczalnego przedziału cenowego konkretnego produktu. Granicę tę wyznacza najniższy poziom ceny produktu, której obniżenie spowodowałoby zmniejszenie całkowitego zysku przedsiębiorstwa.

TL;DR

Artykuł omawia różne metody obliczania cen produktów. Producent może ustalić cenę na podstawie przeciętnych kosztów z dodatkowym narzutem lub na podstawie doświadczalnej krzywej cen. Istnieją również inne metody, takie jak narzut na koszty, docelowy zwrot kapitału, zysk docelowy, postrzegana wartość produktu, naśladownictwo, przetarg i negocjacje. Wybór metody zależy od sytuacji rynkowej i celów producenta.

Sposób obliczania kosztu jednostkowego

Przeciętny koszt jednostkowy jest to suma przeciętnego kosztu stałego i przeciętnego kosztu zmiennego, przypadająca na jednostkę produktu. Przeciętny koszt jednostkowy można określić, opierając się na sprawozdaniach z okresów ubiegłych. W celu otrzymania przeciętnego kosztu jednostkowego ogólny koszt produkcji roku ubiegłego dzielimy przez liczbę jednostek produktów wytworzonych i sprzedanych w tym czasie. Przeciętny koszt jednostkowy jest przydatny do ustalania ceny wtedy, gdy producent faktycznie sprzeda, lub zakłada, że sprzeda całkowitą liczbę wytworzonych jednostek produktu w ciągu roku. W celu ustalenia ceny opartej na przeciętnym koszcie jednostkowym należy dokonać szacunków wielkości sprzedaży produktu w danym roku. Cena oparta na przeciętnym koszcie jednostkowym może w stabilnej sytuacji rynkowej przynieść zysk, lecz niekoniecznie zysk maksymalny. W warunkach dużej zmienności popytu oparcie ceny na przeciętnym koszcie jednostkowym może być nie opłacalne (Michalski E. 2017, s. 476-478)

Kalkulacja ceny zbytu

Producent może ustalić cenę zbytu na podstawie kosztu przeciętnego z dodaniem do umiarkowanego narzutu. Metoda postępowania zobrazowana jest poniższym przykładem (Michalski E. 2017, s. 476-478)

Przykład

W minionym roku całkowity koszt zmienny wyniósł 40 tysięcy złotych, koszt stały 30 tysięcy złotych, a zatem koszt całkowity równa się 70 tysięcy złotych. Jeżeli producent wyprodukował 10 tysięcy jednostek produktu w minionym roku, to koszt jednostkowy wynosi 7 złotych. Producent ustala cenę zbytu, decydując, ile zysku na jednostkę produktu można osiągnąć, i dodaje zysk do przeciętnego kosztu na jednostkę. Jeżeli 1 złoty uznaje się za umiarkowany zysk na każdej jednostce produktu, to cena zbytu jest ustalona na poziomie 8 złotych, a przychód z planowanej sprzedaży 10 tysięcy jednostek wyniesie 80 tysięcy złotych. Obliczanie ceny zbytu na podstawie kosztów przeciętnych jest proste, ale kryje się za tym niebezpieczeństwo, ponieważ przedsiębiorstwo może ponieść straty. Załóżmy że producent sprzeda tylko 5 tysięcy jednostek produktu po 8 złotych, co daje ogólny przychód ze sprzedaży w wysokości 40 tysiące złotych. Koszty stałe są takie same, czyli wynoszą 30 tysięcy złotych, a koszty zmienne spadły o połowę do 20 tysięcy złotych. Daje to koszt całkowity 50 tysięcy złotych i oznacza stratę 10 tysięcy złotych lub 2 złotych na jednostce produktu. Stosując tą metodę kalkulacji ceny zbytu, powinniśmy korygować koszt przy różnych poziomach produkcji. Koszt jest wysoki przy niskim poziomie produkcji, a kiedy wielkość produkcji rośnie" dając korzyści skali, to przeciętny koszt na jednostkę spada. Prawidłowość ta uzasadnia rozwój masowej produkcji i dystrybucji.

Doświadczalna krzywa cen

Kolejna metoda ustalania cen zbytu na podstawie kosztów. Polega ona na wykreśleniu doświadczalnej krzywej cen, którą szacujemy na podstawie kosztów przeciętnych. Stanowisko to wynika z obserwacji, że producent z upływem czasu wytwarza produkty sprawniej, co umożliwia redukcję kosztów. W tym przypadku producent zamiast opierać się na koszcie z minionego roku, może planować koszt jednostkowy na podstawie kosztu realizacji zamówień. Istnieje ryzyko, jednak niższe niż przy ustaleniu ceny na podstawie minionego kosztu przeciętnego, że produkt nie zostanie przyjęty przez ostatecznych nabywców. Ryzyko można ograniczyć, jeżeli przy ustaleniu ceny zostanie uwzględniony popyt.

Metody kalkulacji cen detalicznych

Mogą być kalkulowane za pośrednictwem następujących metod:

• Narzutu na koszty: narzut procentowy i narzut standardowy
• Docelowego zwrotu kapitału
• Zysku docelowego
• Postrzeganej wartości produktu
• Naśladownictwa
• Przetargu
• Negocjacji

(Michalski E. 2017, s. 476-478)

Kalkulacja cen na podstawie kosztu jednostkowego — artykuły polecane

Kalkulacja cen w formie narzutów na koszty — Zasady kalkulacji cen — Ekonomiczna wielkość partii — Margines bezpieczeństwa — Kalkulacja cen w monopolu — Optymalna wielkość zamówienia — NPV — Ustalanie cen zestawów produktów — Utarg

Bibliografia

• Armstrong G., Kotler P. (2015), Marketing. Wprowadzenie, Oficyna Wolters Kluwer, Warszawa
• Czubała A. (red.) (2012), Podstawy marketingu, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Dyhdalewicz A. (2011), Wybór metod ustalania cen w przedsiębiorstwach handlowych, Zeszyty naukowe uniwersytetu Szczecińskiego, nr 625
• Gos W. (2010), Sposoby ustalania cen na podstawie kosztów
• Kowalska S. (2013), Kalkulacja kosztu jednostkowego elementem zarządzania spółką X, Politechnika Częstochowska, Częstochowa
• Michalski E. (2017), Marketing. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Krzysztof Kulasa, Urszula Paluch