Oszczędzanie

Oszczędzanie to działanie polegające na zatrzymywaniu części lub całości środków pieniężnych pochodzących np. z zysku lub wynagrodzeń, do późniejszego wykorzystania. Proces oszczędzania, czyli odłożenia konsumpcji w czasie można prowadzić na kilka sposobów:

• Ograniczanie kosztów - stan, w którym podmiot wydaje coraz mniej środków pieniężnych. Najefektywniejszym sposobem ograniczania kosztów jest minimalizacja kosztów stałych.
• Wzrost przychodów - sytuacja, w której podmiot maksymalizuje uzyskiwany przychód.

Najefektywniejszym sposobem oszczędzania środków pieniężnych jest połączenie obu, powyższych metod. Dzięki maksymalizacji różnicy pomiędzy przychodami, a kosztami podmiot uzyskuje możliwość oszczędzania o wyższym współczynniku oszczędności.

W celu obliczenia współczynnika oszczędności należy prowadzić regularną kontrolę wydatków (pełny rejestr wydatków) oraz znać całkowite przychody w danym okresie. Najbardziej rzetelny wynik uzyskać można z danych na okres jednego roku. W takim przypadku, analizujemy również dodatkowe przychody (np. z pracy dorywczej) oraz niespodziewane koszta (np. serwis maszyn). Jednak już kilkumiesięczna obserwacja przepływów pieniężnych podmiotu, pozwala na obliczenie współczynnika oszczędności. Różnica pomiędzy wysokością przychodu i sumą wszystkich kosztów jest równa dochodowi. Dochód podzielony przez wysokość zarobków i wyrażony za pomocą procentów ukazuje współczynnik oszczędności.

TL;DR

Oszczędzanie polega na zatrzymywaniu części lub całości środków pieniężnych do późniejszego wykorzystania. Można oszczędzać poprzez ograniczanie kosztów lub zwiększanie przychodów. Zalecany współczynnik oszczędności to około 10% przychodu, ale może być różny w zależności od potrzeb i możliwości finansowych. Motywy oszczędzania to m.in. przezorność, niezależność, portfelowe przewidywania, przedsiębiorczość i dziedziczenie. Sposoby oszczędzania obejmują np. przekwalifikowanie się, rozwój zawodowy, obniżenie kosztów czy korzystanie z promocji. Formy gromadzenia oszczędności to m.in. lokaty bankowe, inwestycje intelektualne, IKE, fundusze inwestycyjne, nieruchomości, papiery wartościowe, obligacje skarbowe, udziały w spółkach i aktywa materialne.

Zalecana wysokość oszczędności

Literatura przedmiotu (M. Szafrański, 2016, s. 300) nie określa dokładnie, jaki współczynnik oszczędności jest zalecany. Najczęstszą wartością pojawiającą się w bibliografii dotyczącej omawianego zagadnienia jest 10% przychodu. Jednak wartość ta niekiedy wzrasta do poziomu dwudziestu czy nawet pięćdziesięciu procent. Dylemat z jasnym określeniem zalecanego poziomu oszczędności wynika głównie z faktu olbrzymiej różnorodności gospodarstw domowych (lub przedsiębiorstw) ich potrzeb i zdolności finansowych. Na wpływ poziomu oszczędności mają również wpływ czynniki makroekonomiczne takie jak inflacja czy pośrednio poziom bezrobocia.

Motywy oszczędzania

Literatura przedmiotu przedstawia następujące motywy oszczędzania (M. Krasucka, 2013, s. 170):

• Motyw przezorności - przewidywaniu podmiotu dotyczące wystąpienia w przyszłości sytuacji, w której niezbędne będą środki pieniężne w wysokości większej niż bieżące przychody,
• Motyw niezależności - usamodzielnienie się podmiotu oraz realizacja planów,
• Motyw portfelowy - przewidywania podmiotu dotyczące zmian cen instrumentów finansowych,
• Motyw przedsiębiorczości - gromadzenie środków pieniężnych w celu prowadzenia ciągłej działalności przedsiębiorstwa,
• Motyw dziedziczności - chęć pozostawienia po sobie spadku.

Sposoby oszczędzania

W celu oszczędzania środków pieniężnych podmiot może wykonać wiele różnych czynności. Niektóre z nich prowadzą do małych korzyści, a inne do widocznego oszczędzania. Podmiot może wykonywać wiele czynności w jednym czasie, co zwiększy jego wskaźnik oszczędności. Do najpopularniejszych procesów powodujących wzrost oszczędności zalicza się (M. Szafrański, 2016, s. 307):

• Przekwalifikowanie się,
• Przeprowadzka do innego miasta,
• Rozwój zawodowy,
• Dodatkowa praca zarobkowa,
• Wynegocjowanie podwyżki,
• Obniżenie kosztów zamieszkania,
• Ograniczenie kosztów transportu,
• Redukcja kosztów stałych,
• Korzystanie z promocji,
• Oddawanie plastiku i makulatury do punktów skupu.

Formy gromadzenia oszczędności

Na rynku dostępnych jest wiele, różnych form gromadzenia kapitału. Większość z nich wiąże się z możliwością uzyskania dodatkowych przychodów w postaci odsetek, ale także wiąże się z ryzykiem. Jedną z najpopularniejszych form oszczędzania w Polsce jest lokowanie środków pieniężnych na lokatach bankowych. Ryzyko takiej formy inwestycji jest znikome, przy zachowaniu zasad określonych w regulaminie banku i instrumentu finansowego (lokaty) odsetki zostaną wypłacone zgodnie z regulaminem. Niskie ryzyko wiąże się z niewielkim oprocentowaniem, a więc z nie dużym zyskiem dla podmiotu korzystającego z instrumentu finansowego. Do innych forma gromadzenia kapitału zalicza się (M. Krasucka, 2013, s. 171):

• Gromadzenie gotówki - (np. w domu) - jest to najmniej opłacalna forma oszczędności. Taki proces nie przynosi żadnych korzyści, a gromadzone środki podlegają inflacji, co oznacza utratę ich wartości,
• Inwestycje intelektualne - inwestowanie środków pieniężnych w zasoby ludzie,
• IKE - indywidualne konto emerytalne - dobrowolna forma ubezpieczenia społecznego w Polsce stanowiąca tzw. III filar emerytalny.
• Fundusze inwestycyjne - zbiorowe inwestowanie środków pieniężnych przez członków funduszu (mogą to być osoby prawne lub fizyczne),
• Nieruchomości - przekazywanie zgromadzonych środków pieniężnych na zakup nieruchomości w celu dalszej jej odsprzedaży z zyskiem.
• Papiery wartościowe notowane na giełdzie - zakup papierów wartościowych w celu dalszej odsprzedaży.
• Obligacje skarbowe - jedna z najmniej obarczonych ryzykiem form gromadzenia kapitału. Polega na wykupie obligacji skarbowych od państwa,
• Lokaty bankowe walutowe - zasadza działania lokat walutowych jest podobna do lokat w polskich złotych,
• Udziały lub akcje w spółkach niepublicznych,
• Inne niż nieruchomości, aktywa materialne - np. samochody, antyki.

Oszczędzanie — artykuły polecane

LBO — Fundusz hedgingowy — Odwrócona hipoteka — Rentier — Polityka dywidend — Metoda annuitetowa — Dochód pasywny — Motywy utrzymywania gotówki — Rynek pierwotny

Bibliografia

• Frączek B. (2012), Analiza czynników wpływających na oszczędzanie i inwestowanie gospodarstw domowych, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice
• Krasucka M. (2013), Hierarchia motywów i form oszczędzania wśród gospodarstw domowych Opolszczyzny, Vol. 1, Nr 14
• Krupa D., Walczak D., Chojnacka E. (2012), Preferencje w zakresie form alokacji oszczędności gospodarstw domowych w Polsce, Copernican Journal of Finance & Accounting , Vol. 1, Nr 1
• Pietrzak B., Polański Z., Woźniak B. (2012), System finansowy w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Szafrański M. (2016), Finansowy Ninja

Autor: Mariusz Kaczor