Karnet ATA

Karnet ATA jest to rodzaj odprawy celnej czasowej, umożliwiający wywóz towarów do krajów zrzeszonych na podstawie konwencji ATA i konwencji stambulskiej.

TL;DR

Karnet ATA to rodzaj odprawy celnej czasowej umożliwiający wywóz towarów do krajów zrzeszonych na podstawie konwencji ATA i konwencji stambulskiej. Karnet jest ważny przez 12 miesięcy, a na jednym dokumencie można wielokrotnie przekraczać granice. Procedurę honoruje wiele krajów, w tym Polska. Aby uzyskać karnet ATA, należy przedstawić trasę podróży i dokumenty rejestrowe firmy. Posiadacz karnetu ma obowiązek dopełnienia formalności związanych z wywozem towaru. Lista towarów, które mogą być wywożone z zastosowaniem karnetu ATA, obejmuje m.in. wyposażenie zawodowe, materiały naukowe, sprzęt medyczny, dzieła sztuki. Karnet ATA różni się od odprawy czasowej m.in. terminem ważności, koniecznością wypełniania dokumentu SAD i wpłaty depozytu.

Podstawy prawne

Stosowanie karnetów ATA uregulowane jest Konwencją o Tymczasowej Odprawie Celnej ustalonej w Stambule w roku 1990. Podstawy prawne oraz sposób ich działania został skonstruowany przez Rade Współpracy celnej. Wydawaniem dokumentu w Polsce zajmuje się jednostka Krajowej Izby Gospodarczej, a jest to Biuro Legalizacji, Certyfikacji i Karnetów ATA. Odpowiedzialne jest za wydawanie karnetów, udzielanie informacji, współpracę z polskimi urzędami celnymi, Izbami Gospodarczymi w 70 państwach, które honorują dokument ATA oraz Międzynarodowa Izba Handlowa w Paryżu.

Dokument wystawiany jest na okres 12 miesięcy, istnieje możliwość przedłużenia karnetu tylko jednokrotnie. W przypadku przekroczenia ważności, podmiot, który o niego wnioskował zobowiązany jest do zapłaty wszelkich opłat tj. należności celno-podatkowe.

Na raz wystawionej deklaracji, towar może wielokrotnie w ciągu 12 miesięcy przekraczać granice, za każdym razem obowiązkowe jest złożenie wniosku o wydanie dodatkowej karty (koszt wynosi 25% ceny karnetu). Jest to możliwe jedynie w przypadku transportu tej samej ilości tego samego asortymentu. Jeśli lista towarów rożni się, pomimo wywozu np. trzech z czterech zadeklarowanych produktów, konieczne jest wystawienie nowego karnetu.

Poniżej znajduje się lista krajów honorujących procedurę. Na terenie Unii Europejskiej nie ma konieczności stosowania karnetów: Algieria, Estonia, Korea Południowa, Norwegia, Szwecja, Andora, Finlandia, Liban, Nowa Zelandia, Tajlandia, Australia, Francja, Litwa, Pakistan, Tunezja, Austria, Gibraltar, Luxemburg, Polska, Turcja, Belgia, Grecja, Łotwa, Portugalia, USA, Białoruś, Hiszpania, Macedonia, Rosja, Ukraina, Bośnia i Hercegowina, Holandia, Makau, RPA, Węgry, Bułgaria, Hongkong, Malezja, Rumunia, Włochy, Chile, Indie, Malta, Senegal, Wielka Brytania, Chiny, Iran, Maroko, Serbia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Chorwacja, Irlandia, Mauritius, Singapur Zjednoczone Emiraty Arabskie, Cypr, Islandia, Meksyk, Słowacja, Czarnogóra, Izrael, Mołdawia, Słowenia, Czechy, Japonia, Mongolia, Sri Lanka, Dania, Kanada, Niemcy, Szwajcaria (Instrukcja stosowania karnetów ATA Ministerstwo Finansów, Departament polityki celnej, s. 6-9)

Sposób uzyskania

Aby uzyskać karnet ATA należy przedstawić całą trasę wraz ze wszystkimi środkami transportu jakimi przewożone będą towary objęte dokumentem. Na każdy środek transportu wymagany jest osobny karnet, nie ma możliwości wpisać na jednym dokumencie kilku pojazdów.

Poza wypełnionym wnioskiem oraz trasa podróży, niezbędne jest przedstawienie dokumentów rejestrowych firmy (KRS, wpis CEIDG, REGON, NIP). Wszystkie dokumenty należy przedstawić w siedzibie Krajowej Izby Gospodarczej w celu wydania karnetu.

Użytkowanie karnetu

Posiadacz karnetu ma obowiązek dopełnienia wszelkich formalności związanych z wywozem towaru, tj. dostarczenie karnetu w Urzędzie Celnym w kraju, w którym został wydany, w kraju przeznaczenia oraz krajach tranzytowych.

Najważniejszym obowiązkiem posiadacza karnetu ATA jest zamknięcie go w terminie jego ważności oraz przewóz wszystkich pozycji znajdujących się na karnecie do kraju, z którego zostały wywiezione. W przypadku nie dopełnienia obowiązku właściciel obciążany jest wszelkimi kosztami powstałymi z tego tytułu włącznie z koniecznością zapłaty cła i podatku. Nawet w przypadku zlecenia transportu firmie spedycyjnej, jedynie posiadacz karnetu będzie obciążany za niedopełnienie formalności.

Lista towarów z możliwością wywozu z zastosowaniem karnetu ATA:

• wyposażenie zawodowe
• towary przeznaczone na targi, wystawy
• materiały pedagogiczne/naukowe, wraz z częściami zmiennymi bądź narzędziami niezbędnymi do ich konserwacji, naprawy
• sprzęt medyczny i laboratoryjny
• materiały wykorzystywane przy niesieniu pomocy
• towary wykorzystywane w celu przeprowadzenia testów, eksperymentów i demonstracji
• próbki i artykuły reprezentatywne dla towarów będących w produkcji lub których produkcja jest planowana
• dzieła sztuki przewożone w celach wystawienniczych bądź sprzedaży
• filmy demonstrujące sposób działania wyprodukowanego asortymentu pod warunkiem braku czerpania korzyści finansowych
• nośniki danych
• żywe zwierzęta
• sprzęt wykorzystywany pod nadzorem władz publicznych lub za których wykorzystanie władze takie są odpowiedzialne

W każdym przypadku muszą zostać spełnione warunki:

• określenie celu wywozu
• możliwość identyfikacji towaru

Różnice między karnetem ATA a odprawą czasową

ATA

• 12 miesięczny termin ważności z możliwością jednorazowego przedłużenia o kolejne 12 miesięcy
• brak konieczności wpłaty depozytów na przekraczanych granicach
• brak konieczności wypełniania dokumentu SAD
• zwolnienie z należności celno-podatkowych

Odprawa czasowa

• w większości przypadków termin 24 miesięcy z możliwością przedłużenia nie dłużej niż do 10 lat
• konieczność wypełnienia dokumentu SAD
• wpłacenie depozytu w postaci wartości cła oraz podatku na czas wywozu towaru.

Karnet ATA — artykuły polecane

Świadectwo pochodzenia — Odprawa celna — Tranzyt — Taryfa celna — Kabotaż — Magazyn konsygnacyjny — Traktat z Schengen — Prawo własności przemysłowej — Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów

Bibliografia

• Cichoń Z., Woźniak-Słota M. (2011), Procedura odprawy czasowej towarów. Zeszyty Naukowe/Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, (851), 5-33
• Kałduński M., Szupryczyńska D. (2002), Targi i wystawy międzynarodowe. Studium prawne poprzedzone wstępem historycznym, Wydawnictwo TOP KURIER, Toruń
• Klimek M. (2014), Usługa e-załączniki-nowe rozwiązanie usprawniające odprawy celne, Logistyka, (6)
• Komisja Europejska (2016), Podręcznik dotyczący procedur tranzytowych
• Krajowa Administracja Skarbowa (2017), Stosowanie karnetów ATA
• Niedźwiecki J. (2012), Funkcjonowanie polskiej służby celnej we współczesnej gospodarce, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych I Zarządzania, nr 27

Autor: Sara Michalec