Modele certyfikacji kierowników projektów

Certyfikacja kierownika projektów jest bardzo ważnym etapem zawodowym u menadżerów. Certyfikatem można potwierdzić nie tylko poziom posiadanych umiejętności, ale i poziom wiedzy. Dzięki czemu taki certyfikat nadaje takim osobom możliwość zdobywania najwyższych stanowisk zawodowych oraz pozwala uzyskać większą liczbę zleceń i większych zarobków. Prowadzi to do obligatoryjnego spełnienia wymagań dla uzyskania tego typu certyfikatu. Poniżej przedstawiono popularne modele certyfikatów wraz z ich merytoryczną charakterystyką.

TL;DR

Certyfikacja kierownika projektów jest ważna dla rozwoju zawodowego. Popularne certyfikaty to PMP, CAPM, PMI-SP, PMI-ACP, PgMP, PRINCE2, IPMA. Certyfikaty PMI wymagają doświadczenia, edukacji i zdawania egzaminu. Certyfikaty IPMA uwzględniają kompetencje behawioralne i kontekstowe. Certyfikat PRINCE2 wymaga szkoleń i zdania egzaminu. Certyfikat Scrum wymaga praktycznej wiedzy i udziału w szkoleniach. Scrum.org oferuje certyfikaty bez wymogu szkoleń.

Project Management Institute

W praktyce najbardziej stosowanym certyfikatem jest nadawany Project Management Institute (PMI). Ta instytucja jest znana na całym świecie dzięki swojej długotrwałej pracy nad certyfikacją dla menedżerów projektów.

Project Management Institute (PMI) posługuje się następującymi certyfikatami:

1. Certified Associate in Project Management. W skrócie CAPM to podstawowy certyfikat PMI. Ubiegać się o niego mogą wszyscy chętni. Dla uzyskania wyżej wymienionego certyfikatu wymagane jest posiadanie 1500 godzin (prawie rok praktyki) pracy z zespołem projektowym lub 23 godziny formalnej edukacji w obszarze zarządzania projektami.

2. PMP - Project Management Professional - jest uważany jako najważniejszy i najbardziej ceniony na świecie certyfikat spośród grupy PMI. Dla jego uzyskania wymagane jest:1) posiadanie minimum dyplomu licencjata, 2) 35 godzin edukacji z obszaru zarządzania projektami, 3) około 3 lata doświadczenia na stanowisku menadżera projeków. W przypadku braku dyplomu, dodatkowo około 2 lat doświadczenia. Dalej należy uzyskać minimum 60 pkt Professional Development Units (PDU) cyklicznie w okresach trzyletnich. Jest to regulowane przez program Continuing Certification Requirements (CRR). Istnieje kilka metod, aby uzyskać potrzebne punkty. Po pierwsze, godziny spędzone na szkoleniach i konferencjach akredytowanych przez PMI. Również wlicza się wkład własny w rozwój danej dziedziny poprzez prowadzenie badań, szkoleń, publikowanie tekstów, itp. Szczegółowo można się zapoznać w podręczniku PMP.

3. Program Management Professional (PgMP) - certyfikat przeznaczony jest dla menadżerów programu. Nie traktuje się go jako wyższy certyfikat w stosunku do PMP. Uważa się, że to dodatkowa kategoria certyfikacji, która potwierdza umiejętności zarządzania kilkoma projektami. Podczas certyfikacji wymagane jest posiadanie dyplomu licencjata, czteroletnie doświadczenie w zarządzaniu projektami, czteroletnie doświadczenie w zarządzaniu programami oraz ważny dyplom dla dodatkowch trzech lat doświadczenia w zarządzaniu programami.

4. PMI Scheduling Professional (PMI-SP) - jest to jeden z dwóch "technicznych" certyfikatów PMI. Potwierdza on zaawansowane umiejętności w zakresie harmonogramowania pracy w projektach. Należy zwrócić uwagę na fakt, iż PMI-SP nie jest typowym certyfikatem. Do uzyskania wymagany jest dyplom licencjata, 3500 godzin doświadczenia w harmonogramowaniu oraz 30 godzin edukacji w tym zakresie. Tego typu dyplom wprowadza dodatkowe 1500 godzin doświadczenia i 10 godzin edukacji.

5. PMI Agile Certified Practitioner (PMI-ACP) - jest to najmłodszy certyfikat wśród nadawanych przez PMI. Stanowi on pewnego rodzaju odpowiedź na oczekiwania rynku. Potwierdza on kompetencje u osób w zakresie zwinnego zarządzania projektami. Dla uzyskania tego certyfikatu wymagane jest 3500 godzin doświadczenia, w tym 1500 w projektach zarządzanych wg zasad AGILE i 21 godzin edukacji w zakresie technik AGILE.

6. Organizational Project Management Maturity Model (OPM3) - jest to certyfikat przeznaczony dla "menadżerów portfela". W przeciwieństwie do innych, nie są ustalone kryteria, jakie muszą spełnić kandydaci, ze względu na ten fakt, iż każda z aplikacji jest rozpatrywana indywidualnie. Do uzyskania certyfikatu niezbędne jest ukończenie specjalistycznego kursu organizowanego przez PMI. Uzyskanie certyfikatu jest płatne. W PMI nie jest obligatoryjne płacenie za akredytowane szkolenia. Wystarczy opłata za sam egzamin. Wysokość kwoty zależy od sytuacji, czy jesteś członkiem PMI, czy też przystępujesz do egzaminu jako osoba niestowarzyszona.

International Project Management Association

International Project Management Association (IPMA), tak jak PMI posiada własny standard certyfikacji. Różnica między certyfikacją IPMA a IPM jest znacząca ze względu na stopniowanie certyfikatów zamiast specjalizacji w konkretnych obszarach zarządzania projektami. W praktyce wygląda to w następujący sposób. Wraz ze wzrostem kompetencji przechodzą one na coraz wyższe poziomy certyfikacji od poziomu D do A. W przypadku certyfikatów PMI, osoba posiadająca tytuł PMP może rozwijać się w różnych kierunkach specjalistycznych, np. zarządzania ryzykiem, ale nie jest to równoznaczne z "wchodzeniem na wyższy poziom". IPMA jak i IPM posiada własną procedurę certyfikacji. Każdy certyfikat jest ważny 5 lat i przedłuża się poprzez aktywność w dziedzinie zarządzania projektami. Aktywność w IPMA jest związana z ciągłym rozwojem dziedziny zarządzania projektami. Certyfikacja IPMA jednak się różni od innych, tym, że oprócz wymagań dotyczących kompetencji technicznych, bierze się pod uwagę obszar behawioralny oraz kontekstowy. Pierwszy z nich dotyczy osobowości menedżera, postaw i zachowań jakie reprezentuje. Drugi dotyka kwestii miejsca kierownika projektu w organizacji zorientowanej na realizację programów i portfeli. Charakterystyka wszystkich poziomów certyfikacji IPMA wygląda następująco:

1. IPMA-Student - sama nazwa mówi do kogo jest skierowany dany certyfikat. Certyfikacja studentów zazwyczaj odbywa się na Uczelniach, przez Wydziały, które uzyskały akredytację IPMA Polska w zakresie certyfikacji IPMA-Student.Egzamin certyfikacyjny przeprowadza się w wersji elektronicznej lub pisemnej, zawiera 100 pytań w formule testu jednokrotnego wyboru (wybór najlepszej spośród czterech opcji odpowiedzi), trwa 100 minut. Kiedy osoba potwierdzi swoje kompetencje w stopniu wymaganym na tym poziomie certyfikacji, wtedy jest możliwość otrzymać dwa egzemplarze certyfikatu IPMA-Student, jeden wydrukowany w języku polskim, drugi po angielsku. Też jest możliwość poprzez, wyrażenie swojej zgody, twoje dane mogą zostać opublikowane na stronie ipma.pl w Wykazie Osób Certyfikowanych.
2. Poziom D - Certified Project Management Associate Pierwszy z certyfikatów, które można zdobyć według metodyki 4-L-C. Aby go uzyskać, należy przejść test, złożyć dokumentację do weryfikacji, a także posiadać niewielkie doświadczenie.
3. Poziom C - Certified Project Manager Certyfikat ten zaświadcza posiadanie kilkuletniego doświadczenia oraz poświadcza kompetencje w zarządzaniu projektami o znacznym budżecie.
4. Poziom B - Certified Senior Project Manager Poziom B przeznaczany jest dla zarządzających portfelem projektów.
5. Poziom A - Certified Projects Director Najwyższy poziom certyfikatu "A" dokumentuje posiadanie rozlicznych kompetencji profesjonalnych, predyspozycji osobistych, doświadczenia i umiejętności. Przeznaczony jest dla prezesów firm i osób, które zarządzają wieloma projektami o charakterze długofalowym i strategicznym.

PRINCE2

PRINCE2 - Projects In Controlled Environments. Warunki uzyskania certyfikatu PRINCE2 znacznie różnią się od zasad certyfikacji IPMA czy PMI. Jest to trochę bardziej złożona procedura uzyskania certyfikatu. Przede wszystkim z powodu ceny. Do kwoty egzaminu należy jeszcze doliczyć koszty certyfikatu i szkoleń organizowanych przez akredytowane instytucje. W praktyce wygląda to w następujący sposób. Każdy z początkujących menadżerów, który zaprezentuje swoje metodyki oraz umiejętności wykorzystania ich w analizie przypadku / studium przypadku, posiada możliwość uzyskania certyfikatu PRINCE2. Dokładnie za pomocą tego typu certyfikatu młodzi menedżerowie są w stanie wyjść w świat zarządzania projektami. Wcześniej dany certyfikat był nadawany bez ograniczeń czasowych a w okresie 2000/2001 zaczęła obowiązywać zasada przedłużenia ważności certyfikatu do 5 lat. Uzyskanie PRINCE2 składa się z kilku etapów.

1. Pierwszy certyfikat, to FOUNDATION. Jest to poziom, który wymaga od kandydatów znajomości na metodyki. Nie są wymagane w tym przypadku praktyczne umiejętności elementów wśród prawdziwych sytuacji w kierownictwie.
2. Drugim z certyfikatów jest PRACTIONER. Na tym etapie jest już wymagane posiadanie umiejętności z rozwiązywania problemów kierowniczych przez elementy metodyki PRINCE2. Podczas takiego egzaminu jest dozwolone korzystanie z podręcznika, ponieważ jest to umiejętność czysto analityczna. Opłata egzaminacyjna zawiera trzy dni szkoleniowe - pierwszy poziom Foundation oraz dodatkowe dwa dla Practitioner. W praktyce według podawanych statystyk zdawalność wynosi 100%.

SCRUM

Jest to metodyka z zakresu "metodyk zwinnych" wraz z dodatkowo dynamiczne rozwijającą się sferą zarządzania projektami IT, które zmierzają do elastyczności i zwiększenia jakości oprogramowania. Formalnie uzyskanie certyfikatu SCRUM jest podobne do AGILE. Przyczynił się do tego twórca metodyki Ken Schwaber Ken Schwaber wyłamał się ze struktury Scrum Alliance i założył konkurencyjną organizację Scrum.org. Dzięki czemu pojawiły się konkurencyjne certyfikaty Scrum. Chronologicznie pierwszeństwo mają certyfikaty Scrum Alliance wymienione poniżej:

Lp.	Poziom	Nazwa certyfikatu
1	Poziom 1	Certified Scrum Developer (CSD)
2	Poziom 1	Certified Scrum Master (CSM)
3	Poziom 1	Certified Scrum Product Owner (CSPO)
4	Poziom 2	Certified Scrum Professional (CSP)
5	Poziom 3	Certified Scrum Coach (CSC)
6	Poziom 3	Certified Scrum Trainer (CST)

Najważniejszym w certyfikacji Scrum alliance jest udział w szkoleniach. Celem jest zapewnienie kandydatom znajomości praktycznego zastosowania metodyki. Przystąpienie do egzaminu odbywa się na podstawie znajomości teorii. Dla uzyskania pierwszego poziomu wymagany jest udział w kursie oraz zaliczenie egzaminu. Dla kolejnego poziomu Certified Scrum Professional należy posiadać już jeden z certyfikatów pierwszego poziomu. Dodatkowo 2000 godzin doświadczenia w projektach SCRUM. Ponadto należy uiścić opłata. Dla utrzymania poziomu CSP menadżer musi zebrać punkty uzyskiwane poprzez swój rozwój osobisty. Uzyskanie kolejnego, trzeciego poziomu jest już trudniejszy oraz wymaga akceptacji przez przedstawicieli tej organizacji. Scrum.org oferuje swoją certyfikację i też na różnych poziomach zaawansowania:

Lp.	Nazwa certyfikatu
1	Professional Scrum Master I (PSM I)
2	Professional Scrum Master II (PSM II)
3	Professional Scrum Product Owner I (PSPO I)
4	Professional Scrum Product Owner II (PSPO II)
5	Professional Scrum Developer I (PSD I)

Scrum.org różni się od Scrum Alliance, tym iż nie jest wymagany udział w szkoleniach. Nie jest to bezprzyczynowe. Jest to spowodowane wcześniejszą praktyką Scrum Alliance, ponieważ do certyfikatów poziomu pierwszego wcześniej wymagano jedynie uczestnictwa w szkoleniu. Ta przyczyna stała się głównym powodem rozłamu i powstania Scrum.org.

Modele certyfikacji kierowników projektów — artykuły polecane

International Project Management Association Polska — Association for Project Management — ACCA — Kurs zawodowy — Project Management Institute — Burza mózgów — Outplacement — Benchmarking — Mentoring

Bibliografia

• Strona internetowa: International Project Management Association Polska (IPMA Polska)
• Strona internetowa: APMG
• Strona internetowa: PMI
• Strona internetowa: Scrum Alliance
• Strona internetowa: Scrum guides, podręczniki Scrum, Sutherland J., Schwaber K
• Strona internetowa: Scrum.org

Autor: Anastasiia Liubitska