Odstąpienie od umowy

Odstąpienie od umowy - uprawnienie, które przysługuje konsumentowi, gdy zawiera on umowę sprzedaży na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Nabywca w ciągu 14 dni kalendarzowych od momentu przejęcia w posiadanie rzeczy lub usługi ma prawdo odstąpić od umowy bez podawania przyczyny oraz ponoszenia kosztów. Zawierając umowę na odległość konsument nie ma możliwości sprawdzenia lub wypróbowania przedmiotu umowy przed zakupem, dlatego może on skorzystać z takiego uprawnienia.

Odstąpienie od umowy, inaczej nazywane "Prawem do namysłu". Po skorzystaniu z tego prawa, umowa uważana jest za niezawartą i powstaje obowiązek, aby obie strony rozliczyły się w określonych terminach. Możliwość odstąpienia od umowy reguluje Ustawa o prawach konsumenta z dnia 30 maja 2014r (Dz.U. 2014, poz. 827). Prawo odstąpienia od umowy to jeden ze środków ochrony konsumenta.Jak podaje T. Filipak "Nie jest dopuszczalne wprowadzenie do umowy konsumenckiej zastrzeżenia, że konsumentowi wolno odstąpić od umowy za zapłatą oznaczonej sumy pieniężnej tj. odstępnego" (T. Filipak i in. 2010, s315)

TL;DR

Odstąpienie od umowy to uprawnienie przysługujące konsumentowi, który zawarł umowę sprzedaży na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy. Konsument ma 14 dni na odstąpienie od umowy bez podawania przyczyny i ponoszenia kosztów. Oświadczenie o odstąpieniu może być złożone w dowolnej formie, ale zaleca się formę pisemną. Przedsiębiorca musi zwrócić konsumentowi wartość towaru i koszty dostawy. Istnieją wyjątki od prawa do odstąpienia od umowy, np. w przypadku usług zrealizowanych za zgodą konsumenta lub towaru wyprodukowanego na indywidualne zamówienie.

Formy odstąpienia od umowy

Aby konsument mógł odstąpić od umowy musi złożyć stosowne oświadczenie do przedsiębiorcy, z którym zawarł daną umowę. Forma oświadczenie, które wyraża chęć odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy jest dowolna. Jednak dla celów dowodowych zaleca się złożenie oświadczenia w formie pisemnej udając się do lokalu przedsiębiorcy, wysyłając deklarację odstąpienia listownie, za potwierdzeniem dostarczenia lub pocztą elektroniczną. Taki sposób zmniejszy prawdopodobieństwo ewentualnych nieporozumień. Oświadczenie może być sformułowane samodzielnie lub przy użyciu gotowych formularzy. Sprzedawcy, którzy udostępniają możliwość skorzystania z elektronicznych formularzy odstąpienia od umowy dostępnych np. na ich stronie internetowej dodatkowo zobowiązani są potwierdzić otrzymanie deklaracji. Potwierdzeniem otrzymania takiego oświadczenia może być np. e-mail zwrotny do konsumenta.

Czas możliwości na odstąpienie od umowy

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta: "Konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów, z wyjątkiem kosztów określonych w art. 33, art. 34 ust. 2 i art. 35". (Dz.U. 2014, poz. 827). Kiedy chcemy obliczyć czas 14-dni od zawarcia umowy, przyjmujemy reguły znajdujące się w kodeksie cywilnym tzn. nie uwzględnia się dnia, w którym towar został nam doręczony. Liczenie terminu zaczyna się od następnego dnia.

Zasady, którymi należy kierować się przy ustaleniu pierwszego dnia, od którego liczy się czas na odstąpienie od zawartej umowy:

• Jeżeli zakupiono pojedynczy towar lub wszystkie przedmioty zamówienia dostarczone były jednocześnie termin liczony jest od dnia następnego, w którym dostarczono towar.
• Podczas zawarcia umowy sprzedaży kilku towarów, które zostały dostarczone w częściach lub partiami. Termin liczony jest od dnia następnego, w którym konsument otrzymał ostatnią "rzecz, część lub partię".
• W przypadku umowy, na której uwzględniono regularne dostarczanie rzeczy przez określony czas, termin odstąpienia od umowy liczony od następnego dnia po otrzymaniu pierwszego z zakupionych towarów.
• Dla umów pozostałych, którymi może być (np. wykonanie danej usługi) termin liczony jest od następnego dnia po zawarciu umowy.

W przypadku, gdy konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie odstąpienia od umowy, która została zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość, termin odstąpienia od niej wydłużony jest o 12 miesięcy. Kiedy jednak w trakcie trwania tego okresu sprzedawca przekaże tę informacje, wówczas nabywca ma jeszcze 14 dni od daty otrzymania informacji na odstąpienie od umowy. Konsument ma prawo również odstąpić od umowy zanim otrzyma towar od przedsiębiorcy. We wszystkich przypadkach oświadczenie musi być wysłane przed upływem 14 dni od momentu otrzymania towaru. Przedsiębiorca może otrzymać je po upływie 14 dni, jednak ważne aby wysłanie oświadczenia potwierdzone było datą mieszczącą się w ustawowych 14 dniach na poinformowanie sprzedawcy. Konsument ma też 14 dni na dostarczenie towaru do przedsiębiorcy od momentu zgłoszenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy, chyba że obie strony ustaliły inaczej.

Koszty ponoszone przy odstąpieniu od umowy

Zgodnie z ustawą przedsiębiorca musi zwrócić konsumentowi wartość zwracanego towaru oraz koszty jego dostawy. Jednak sprzedawca ma prawo zwrócić nabywcy koszt dostawy, który w trakcie zawierania umowy dostępny był jako najtańsza opcja dostawy (Dz.U. 2014, poz. 827, Art. 33). Konsument w takiej sytuacji może nie otrzymać pełnego zwrotu środków transportu, jeżeli wybrana przez niego opcja dostawy nie była opcją najtańszą. Nie można wliczać w to możliwości odbioru osobistego w lokalu przedsiębiorcy. Umowa została zawarta wcześniej a odbiór osobisty nie jest formą dostawy towaru do klienta, tylko dodatkową możliwością odebrania towaru przez konsumenta. Koszty odesłania towaru do sprzedawcy ponosi konsument.

Wyjątkami są:

• Zgoda przedsiębiorcy na pokrycie tych kosztów,
• Konsument nie zostanie poinformowany o konieczności poniesienia owych kosztów,
• Sprzedawca poinformował konsumenta, że osobiście odbierze towar,
• Podczas gdy charakter towaru, który sprzedawca dostarczył do miejsca zamieszkania, konsumenta uniemożliwia odesłanie pocztą zwykłą (np. gabaryt, towar niestandardowy).

Od chwili otrzymania rzeczy, to konsument ponosi odpowiedzialność za ewentualne zmniejszenie wartości towaru, jeżeli korzystał z niego niewłaściwie. Nabywca ma prawdo do weryfikacji i przetestowania rzeczy w stopniu takim, jaki byłby możliwy w sklepie stacjonarnym. Jeżeli sprzedawca wykaże, że konsument, który dokonał odstąpienia od umowy używał rzeczy w sposób inny niż wyżej przedstawiony może obciążyć konsumenta dodatkowymi kosztami związanymi ze zmniejszeniem wartości towaru, który nie będzie mógł być odsprzedany jako pełnowartościowy. Jednak konsument nie będzie ponosić odpowiedzialności w przypadku, gdy przedsiębiorca nie przekaże tych informacji przed zawarciem umowy.

Skutki odstąpienia od umowy

Składając oświadczenie o odstąpieniu od umowy uważa się, że jest ona niezawarta. Sprzedawca jest zobligowany aby niezwłocznie lecz, nie później niż w ciągu 14-dni od daty otrzymania oświadczenia zwrócić konsumentowi wszystkie wykonane przez niego płatności. Środki pieniężne powinny być zwrócone konsumentowi w taki sam sposób, w jaki dokonał on zapłaty za rzecz. Konsument w ciągu 14 dni od daty wysłania oświadczenia musi odesłać towar. Sprzedawca może wstrzymać się ze zwrotem środków do czasu otrzymania zwracanego produktu lub otrzymania dowodu jego odesłania. Równocześnie z odstąpieniem od takiego rodzaju umowy wygasają powiązane z nią wszystkie inne dodatkowe umowy.

Prawo do odstąpienia od umowy nie przysługuje w przypadkach

Istnieją przypadki, gdzie prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa w terminie 14 dni nie przysługuje konsumentowi (Dz.U. 2014, poz. 827, Art. 38).

Przykładami są umowy:

• O wykonanie usług, które zostały zrealizowane za zgodą konsumenta, który został poinformowany przez przedsiębiorcę o utraceniu prawa do odstąpienia od umowy, gdy usługa zostanie wykonana,
• Gdy towar został wyprodukowany na indywidualne zamówienie konsumenta,
• W których rzecz ma krótki termin przydatności do użycia,
• Kiedy dostarczony towar po otwarciu opakowania nie może być zwrócony ze względów higienicznych lub ochrony zdrowia,
• W których towar ze względu na swój charakter po dostarczeniu, jest trwale połączony z innymi rzeczami,

Odstąpienie od umowy — artykuły polecane

Gwarancja — Zwrot towaru — Prawa konsumenta — Umowa składu — Umowa sprzedaży — Reklamacja — Umowa realna — Niezgodność towaru z umową — Rękojmia a gwarancja

Bibliografia

• Filipak T. i in. (2010). Zarys prawa cywilnego, Verba, Lublin
• Koralewski M. (2014). Nowa ustawa o prawach konsumentów z komentarzem mec. Michała Koralewskiego, Oficyna Prawa Polskiego
• Lehmann K. (2015), Vademecum Konsumenta, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Warszawa
• Lewandowski J. (1994), Elementy prawa, WSiP, Warszawa
• Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta Dz.U. 2014 poz. 827
• Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta Dz.U. 2014 poz. 827
• Waglowski P. (2009), Ochrona praw konsumenta, PARP, Warszawa

Autor: Michał Konwiński

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.