Bezpieczeństwo żywności: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox5 upgrade)
m (Pozycjonowanie)
Linia 9: Linia 9:


'''W 1974 r.''' na Światowej Konferencji Żywnościowej po raz pierwszy została podana oficjalna [[definicja]] bezpieczeństwa żywności, zgodnie z którą [[podaż]] podstawowych produktów powinna być kompatybilna z rosnącą tendencją [[konsumpcja|konsumpcji]] oraz [[amortyzacja|amortyzacją]] fluktuacji cen oraz wolumenu produkcji<ref> Mikuła A. (2012) ''Bezpieczeństwo żywnościowe Polski'' Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich T.99 z.4, s. 39</ref>
'''W 1974 r.''' na Światowej Konferencji Żywnościowej po raz pierwszy została podana oficjalna [[definicja]] bezpieczeństwa żywności, zgodnie z którą [[podaż]] podstawowych produktów powinna być kompatybilna z rosnącą tendencją [[konsumpcja|konsumpcji]] oraz [[amortyzacja|amortyzacją]] fluktuacji cen oraz wolumenu produkcji<ref> Mikuła A. (2012) ''Bezpieczeństwo żywnościowe Polski'' Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich T.99 z.4, s. 39</ref>
<google>t</google>


Mianem '''bezpiecznej żywności''' określamy żywność pozbawioną wszelkich czynników szkodliwych, mikroorganizmów, oraz toksycznych substancji chemicznych, lub zawiera te składniki w tolerancyjnych ilościach dla organizmu człowieka. Oznacza to, że charakteryzuje się należytą [[jakość|jakością]]. W '''ustawie z 11 maja 2001 roku''' powyższe pojęcie zostało zdefiniowane jako nieszkodliwe, o wartościach sensorycznych, a także odżywczych<ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu s. 12</ref>
Mianem '''bezpiecznej żywności''' określamy żywność pozbawioną wszelkich czynników szkodliwych, mikroorganizmów, oraz toksycznych substancji chemicznych, lub zawiera te składniki w tolerancyjnych ilościach dla organizmu człowieka. Oznacza to, że charakteryzuje się należytą [[jakość|jakością]]. W '''ustawie z 11 maja 2001 roku''' powyższe pojęcie zostało zdefiniowane jako nieszkodliwe, o wartościach sensorycznych, a także odżywczych<ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu s. 12</ref>


Na bezpieczeństwo jedzenia składają się nie tylko '''ilość i rodzaj produktów'''. Ważne jest, aby tą ilość i rodzaj '''dopasować''' do spożywającego. Jest to bardzo istotne, gdyż niektórzy [[konsument|konsumenci]] cierpią na różne ograniczenia, mają trudności w przyswojeniu żywności, zatem wybór produktów i ilości odgrywa znaczącą rolę. W celu spożywania odpowiednich produktów w odpowiednich ilościach [[producent|producenci]] zamieszczają szczegółowe [[informacje]] na [[etykieta|etykietach]] produktów. Co więcej przy decyzji dotyczących zakupu żywności pomocna jest upowszechniona [[informacja]] z zakresu wiedzy żywieniowej<ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu s. 13</ref>
Na bezpieczeństwo jedzenia składają się nie tylko '''ilość i rodzaj produktów'''. Ważne jest, aby tą ilość i rodzaj '''dopasować''' do spożywającego. Jest to bardzo istotne, gdyż niektórzy [[konsument|konsumenci]] cierpią na różne ograniczenia, mają trudności w przyswojeniu żywności, zatem wybór produktów i ilości odgrywa znaczącą rolę. W celu spożywania odpowiednich produktów w odpowiednich ilościach [[producent|producenci]] zamieszczają szczegółowe [[informacje]] na [[etykieta|etykietach]] produktów. Co więcej przy decyzji dotyczących zakupu żywności pomocna jest upowszechniona [[informacja]] z zakresu wiedzy żywieniowej<ref> Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) ''Bezpieczeństwo żywności i żywienia'' Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu s. 13</ref>
<google>n</google>


==Aspekt prawny bezpieczeństwa żywienia==
==Aspekt prawny bezpieczeństwa żywienia==

Wersja z 17:49, 18 lis 2023

Bezpieczeństwo żywienia - to całokształt kryteriów, które muszą być spełnione, i działań realizowanych na każdym etapie produkcji i cyrkulacji żywnością, aby zagwarantować jednostce zdrowie. Głównym celem bezpieczeństwa żywienia jest zapewnienie człowiekowi jej nieszkodliwości, w odpowiednich warunkach - tzn. żywność powinna być odpowiednio przechowana, przygotowana do skonsumowania oraz spożywana w należytych porcjach[1]

TL;DR

Bezpieczeństwo żywienia polega na zapewnieniu nieszkodliwości żywności poprzez odpowiednie przechowywanie i przygotowanie. Bezpieczna żywność jest pozbawiona szkodliwych czynników i spełnia wymogi sensoryczne i odżywcze. Istnieje prawo regulujące bezpieczeństwo żywności w Polsce i w Unii Europejskiej. Bezpieczeństwo żywienia obejmuje dostępność fizyczną i ekonomiczną żywności oraz zdrową żywność i rację żywieniową. Istnieją zagrożenia zdrowotne związane z żywnością, takie jak niejadalne produkty, nadmiar spożycia i pasożyty. Organami nadzorującymi bezpieczeństwo żywności są SANEPID i Inspekcja Weterynaryjna, a systemami zarządzania jakością i bezpieczeństwem żywności są GMP, GHP, GAP, HACCP, ISO 9001, BRC i IFS.

Pojęcie bezpieczeństwa żywienia

Na początku lat 70. XX wieku do polityki żywieniowej zostało wprowadzone pojęcie bezpieczeństwa żywienia. Natomiast już znacznie wcześniej posługiwano się tym terminem. Powyższe sformułowanie było używane w zakresie ekonomicznego i politycznego uzależnienia krajów, które nie posiadały wystarczających mocy do produkcji odpowiedniej ilości żywności.

W 1974 r. na Światowej Konferencji Żywnościowej po raz pierwszy została podana oficjalna definicja bezpieczeństwa żywności, zgodnie z którą podaż podstawowych produktów powinna być kompatybilna z rosnącą tendencją konsumpcji oraz amortyzacją fluktuacji cen oraz wolumenu produkcji[2]

Mianem bezpiecznej żywności określamy żywność pozbawioną wszelkich czynników szkodliwych, mikroorganizmów, oraz toksycznych substancji chemicznych, lub zawiera te składniki w tolerancyjnych ilościach dla organizmu człowieka. Oznacza to, że charakteryzuje się należytą jakością. W ustawie z 11 maja 2001 roku powyższe pojęcie zostało zdefiniowane jako nieszkodliwe, o wartościach sensorycznych, a także odżywczych[3]

Na bezpieczeństwo jedzenia składają się nie tylko ilość i rodzaj produktów. Ważne jest, aby tą ilość i rodzaj dopasować do spożywającego. Jest to bardzo istotne, gdyż niektórzy konsumenci cierpią na różne ograniczenia, mają trudności w przyswojeniu żywności, zatem wybór produktów i ilości odgrywa znaczącą rolę. W celu spożywania odpowiednich produktów w odpowiednich ilościach producenci zamieszczają szczegółowe informacje na etykietach produktów. Co więcej przy decyzji dotyczących zakupu żywności pomocna jest upowszechniona informacja z zakresu wiedzy żywieniowej[4]

Aspekt prawny bezpieczeństwa żywienia

Podstawowym aktem prawnym dotyczącym bezpieczeństwa żywności jest Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia dnia 25 sierpnia 2006 r. Powyższa ustawa weszła w życie 28 sierpnia 2006 roku i jednocześnie zastąpiła Ustawę o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia z 11 maja 2001 r. [5]

Ustawa, będąca podstawowym, krajowym dokumentem regulującym kwestie związane z prawem żywnościowym, określa wymagania dotyczące żywności, którą konsument nabywa lub spożywa czyli znajdującej się w obrocie, które musi spełnić, aby była bezpieczna dla konsumenta. Ponadto ustawa uściśla wymogi, jakie przedsiębiorstwa produkujące żywność, musi zrealizować.[6]

Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywieniajest składnikiem prawa żywnościowego. W Polsce prawo żywnościowe jest poszerzone o wiele ustaw, które uzupełniają ogólną ideę. W przypadku unijnych źródeł są to rozporządzenia:

  1. Rozporządzenie (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady,
  2. Rozporządzenie (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady,
  3. Rozporządzenie (WE) Nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady[7]

Prawo żywnościowe to zespół norm prawnych, dążących do regulacji bezpieczeństwa oraz innych komponentów jakości żywności, a także jej produkcji w celu ochrony zdrowia konsumenta. Zawiera w sobie zarówno przepisy administracyjne, jak i wykonawcze oraz ustawowe o zasięgu krajowym, a nawet Wspólnotowym[8]

Warunki bezpieczeństwa żywienia

  • dostępność fizyczna żywności - wyprodukowanie i dostarczenie do kraju takiej ilości produktów, która wystarczy, aby zaspokoić minimalne zapotrzebowanie biologiczne
  • dostępność ekonomiczna żywności - zaspokojenie minimalnego zapotrzebowania biologicznego, także przez najsłabsze grupy społeczne
  • zdrowa żywność i optymalna racja żywieniowa - produkty nie tylko są pozbawione czynników szkodliwych, ale także są przyjmowane w odpowiednich dawkach[9]

Wymiary bezpieczeństwa żywnościowego

  • międzynarodowy
  • narodowy
  • gospodarstw domowych [10]

Zagrożenia zdrowotne związane z żywnością

Biorąc pod uwagę ilość oraz cechy konsumowanego produktu, istnieją trzy kategorie zagrożeń związanych z żywnością:

  1. Pierwsza kategoria odnosi się do produktów niejadalnych. Zjawisko niejadalności można podzielić na dwie kategorię: niejadalność względna, która ma swoje położenie w kulturze oraz niejadalność bezwzględna, wynikająca ze szkodliwych składników zawartych w produktach.
  2. Drugą kategorię reprezentują zagrożenia związane ze spożyciem żywności jadalnej, lecz w drastycznej ilości.
  3. Trzecia kategoria dotyczy zagrożeń, które są wywołane przez pasożyty, drobnoustroje. [11]

Organy pełniące nadzór nad bezpieczeństwem konsumentów

Głównymi instytucjami zajmującymi się utrzymaniem bezpieczeństwa żywności są:

Natomiast jednostkami, które nadzorują przestrzeganie przepisów prawa żywnościowego są:

  • Minister Zdrowia - w przypadku produktów niezwierzęcego pochodzenia
  • Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi - w zakresie żywności pochodzenia zwierzęcego [13]

Systemy zarządzania jakością i bezpieczeństwem żywności

  • Good Manufactoring Practice GMP (Dobra Praktyka Wytwarzania),
  • Good Higienic Practice GHP (Dobra Praktyka Higieny),
  • Good Agricultural Practice GAP (Dobra Praktyka Rolnicza),
  • Hazard Analysis and Critical Control Point (system HACCP),
  • norma ISO 9001,
  • British Retail Consortium BRC (Zrzeszenie Sprzedawców Brytyjskich),
  • International Food Standard IFS (Międzynarodowy Standard Żywności)[14]

Przypisy

  1. ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu s. 12
  2. ↑ Mikuła A. (2012) Bezpieczeństwo żywnościowe Polski Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich T.99 z.4, s. 39
  3. ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu s. 12
  4. ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu s. 13
  5. ↑ Grochowska M. (2007) Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Komentarz do ustawy oraz przepisów wspólnotowych Gdańsk, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr s. 11
  6. ↑ Grochowska M. (2007) Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Komentarz do ustawy oraz przepisów wspólnotowych Gdańsk, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr s. 9
  7. ↑ Grochowska M. (2007) Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Komentarz do ustawy oraz przepisów wspólnotowych Gdańsk, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr s. 16
  8. ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu s. 131
  9. ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu s. 13
  10. ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu s. 13
  11. ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu s. 14,15
  12. ↑ Gawęcki J., Krejpcio Z. (2014) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu s. 69
  13. ↑ Grochowska M. (2007) Bezpieczeństwo żywności i żywienia Komentarz do ustawy oraz przepisów wspólnotowych Gdańsk, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr s. 63
  14. ↑ Sitarz S., Janczar-Smuga M. (2012) Współczesne zagrożenia bezpieczeństwa żywności, możliwości ich kontroli i eliminacji Nauki Inżynierskie i Technologie nr II (5) s. 70


Bezpieczeństwo żywności — artykuły polecane
Norma prawna — Normalizacja — Polskie Centrum Akredytacji — Gospodarka przestrzenna — Produkt ekologiczny — Dziedzina nauki — Dane wrażliwe — Jednostka certyfikująca — Prawo ochrony środowiska

Bibliografia


Autor: Kinga Urbaniec

Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.


Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Bezpieczeństwo_żywności&oldid=186425”