Business Process Modeling Notation: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (cleanup bibliografii i rotten links)
m (Czyszczenie tekstu)
Linia 14: Linia 14:
}}
}}


'''Business Process [[Model]] and Notation (BPMN)''' – zbiór zdefiniowanych symboli służących do graficznego przedstawiania [[Procesy biznesowe|procesów biznesowych]].<ref>Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych'', Helion s. 9</ref>
'''Business Process [[Model]] and Notation (BPMN)''' - zbiór zdefiniowanych symboli służących do graficznego przedstawiania [[Procesy biznesowe|procesów biznesowych]].<ref>Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych'', Helion s. 9</ref>


Notacja ta została zaprezentowana przez BPMI (Business Process Management Initiative) w 2004 roku. Prace nad stworzeniem tego standardu rozpoczęto w 2001 roku. Poszukiwano wówczas modelu, który pozwoliłby przetłumaczyć [[zapisy]] biznesowe na język techniczny. W 2001 roku grupę, która pracowała nad projektem tworzyło 35 firm, organizacji i osób prywatnych. W maju 2004 roku przedstawiono pierwszą wersję BPMN. W roku 2006 BPMI połączyła się z Object Management Group (OMG). Rok 2008 przyniósł sprecyzowanie dokumentów, dzięki czemu stały się bardziej czytelne. Obecnie obowiązuje wersja 2.0.2, która została zaprezentowana w styczniu 2014 roku.<ref> White S.A. (2008). Modeling and Reference Guide: Understanding and Using BPMN, Floryda, s 24-25</ref>
Notacja ta została zaprezentowana przez BPMI (Business Process Management Initiative) w 2004 roku. Prace nad stworzeniem tego standardu rozpoczęto w 2001 roku. Poszukiwano wówczas modelu, który pozwoliłby przetłumaczyć [[zapisy]] biznesowe na język techniczny. W 2001 roku grupę, która pracowała nad projektem tworzyło 35 firm, organizacji i osób prywatnych. W maju 2004 roku przedstawiono pierwszą wersję BPMN. W roku 2006 BPMI połączyła się z Object Management Group (OMG). Rok 2008 przyniósł sprecyzowanie dokumentów, dzięki czemu stały się bardziej czytelne. Obecnie obowiązuje wersja 2.0.2, która została zaprezentowana w styczniu 2014 roku.<ref> White S.A. (2008). Modeling and Reference Guide: Understanding and Using BPMN, Floryda, s 24-25</ref>
Linia 24: Linia 24:
Najważniejszym zdefiniowanym celem przez BMPN 2.0.2 jest dostarczenie prostego i klarownego narzędzia do opisywania procesów, którego zrozumienie i odczytanie nie będzie stanowiło trudności dla osób zaangażowanych w [[proces]], bez względu na to, czy jest to [[analityk biznesowy]], czy wdrożeniowiec. Kolejnym rozpoznanym celem jest określenie międzynarodowego standardu umożliwiającego przenoszenie definicji projektów, tak aby modele tworzone w środowisku jednej firmy mogły zostać wykorzystane u innego przedsiębiorcy.<ref> OMG (2014), Business Process Model And Notation, Version:2.0.2 s. 1</ref>
Najważniejszym zdefiniowanym celem przez BMPN 2.0.2 jest dostarczenie prostego i klarownego narzędzia do opisywania procesów, którego zrozumienie i odczytanie nie będzie stanowiło trudności dla osób zaangażowanych w [[proces]], bez względu na to, czy jest to [[analityk biznesowy]], czy wdrożeniowiec. Kolejnym rozpoznanym celem jest określenie międzynarodowego standardu umożliwiającego przenoszenie definicji projektów, tak aby modele tworzone w środowisku jednej firmy mogły zostać wykorzystane u innego przedsiębiorcy.<ref> OMG (2014), Business Process Model And Notation, Version:2.0.2 s. 1</ref>


==Diagramy- modele BPMN ==
==Diagramy - modele BPMN==
Na początku swojej działalności [[organizacja]] przedstawiła diagram procesów biznesowych. Był on uniwersalnym modelem przeznaczonym dla obszaru modelowania biznesowego. wraz z publikacją nowej wersji broszury w 2009 roku zmieniało się podejście organizacji do kwestii diagramów i zaproponowało niniejszy podział:
Na początku swojej działalności [[organizacja]] przedstawiła diagram procesów biznesowych. Był on uniwersalnym modelem przeznaczonym dla obszaru modelowania biznesowego. wraz z publikacją nowej wersji broszury w 2009 roku zmieniało się podejście organizacji do kwestii diagramów i zaproponowało niniejszy podział:
* Diagram procesów biznesowych (przedstawia zaawansowane modele),
* Diagram procesów biznesowych (przedstawia zaawansowane modele),
Linia 42: Linia 42:


Bramki (gateways) są używane w modelu, kiedy możemy wybrać jedną ścieżkę postępowań spośród dostępnych wariantów. Pozwalają na nadzorowanie przebiegu procesów. Ich wystąpienie zazwyczaj determinuje [[podejmowanie decyzji]]. Przedstawiane są za pomocą rombu. W zależności od rodzaju bramki będzie zależeć wypełnienie jej wnętrza. Wyróżniamy:
Bramki (gateways) są używane w modelu, kiedy możemy wybrać jedną ścieżkę postępowań spośród dostępnych wariantów. Pozwalają na nadzorowanie przebiegu procesów. Ich wystąpienie zazwyczaj determinuje [[podejmowanie decyzji]]. Przedstawiane są za pomocą rombu. W zależności od rodzaju bramki będzie zależeć wypełnienie jej wnętrza. Wyróżniamy:
* bramki wykluczające (oznaczone symbolem "X” lub "pusta”)- daje możliwość wyboru tylko jednego wariantu ścieżki z dostępnych, potocznie nazywana punktem decyzyjnym,
* bramki wykluczające (oznaczone symbolem "X” lub "pusta”) - daje możliwość wyboru tylko jednego wariantu ścieżki z dostępnych, potocznie nazywana punktem decyzyjnym,
* bramki niewykluczające (oznaczone symbolem "O”) – daje możliwość wyboru kilku wariantów ścieżki z dostępnych,
* bramki niewykluczające (oznaczone symbolem "O”) - daje możliwość wyboru kilku wariantów ścieżki z dostępnych,
* bramki równoległe (oznaczone symbolem "+”) – zawiera dwie lub więcej niezależnych ścieżek, które mogą być realizowane w tym samym czasie, ale nie muszą,
* bramki równoległe (oznaczone symbolem "+”) - zawiera dwie lub więcej niezależnych ścieżek, które mogą być realizowane w tym samym czasie, ale nie muszą,
* bramki złożone (oznaczone symbolem "*”) – bramka "otworzy się” jeżeli dany warunek zostanie spełniony,
* bramki złożone (oznaczone symbolem "*”) - bramka "otworzy się” jeżeli dany warunek zostanie spełniony,
* bramki oparte na zdarzeniach. <ref>Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych'', Helion s. 19-32 </ref>
* bramki oparte na zdarzeniach. <ref>Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych'', Helion s. 19-32 </ref>


Linia 55: Linia 55:
'''Połączenia (Connecting Objects)'''to linie łączące wszystkie elementy modelu, inaczej zwane przepływami.
'''Połączenia (Connecting Objects)'''to linie łączące wszystkie elementy modelu, inaczej zwane przepływami.
* Przepływy sekwencji (linia ciągła, z grotem zamkniętym, wypełnionym)- łączy dwa następujące po sobie elementy,
* Przepływy sekwencji (linia ciągła, z grotem zamkniętym, wypełnionym)- łączy dwa następujące po sobie elementy,
* Przepływ komunikatu (linia przerywana, z grotem zamkniętym, niewypełnionym) –przepływ informacji między oddzielnymi stronami procesu,
* Przepływ komunikatu (linia przerywana, z grotem zamkniętym, niewypełnionym) - przepływ informacji między oddzielnymi stronami procesu,
* Asocjacje (linia kropkowana, może być zakończona grotem, ale nie musi) – zaznaczenie relacji między elementami projektu.
* Asocjacje (linia kropkowana, może być zakończona grotem, ale nie musi) - zaznaczenie relacji między elementami projektu.


'''Artefakty (artifacts)''' to wszystkie obiekty danych, które zawierają [[informacje]] dodatkowe, objaśniające proces, co wpływa na jego lepsze zrozumienie.
'''Artefakty (artifacts)''' to wszystkie obiekty danych, które zawierają [[informacje]] dodatkowe, objaśniające proces, co wpływa na jego lepsze zrozumienie.
* Adnotacje – zawiera notatki dotyczące procesu,
* Adnotacje - zawiera notatki dotyczące procesu,
* Grupy – nie wpływają na przepływ procesu, zazwyczaj stosowane w dokumentacji bądź celów analitycznych,
* Grupy - nie wpływają na przepływ procesu, zazwyczaj stosowane w dokumentacji bądź celów analitycznych,
* Obiekt danych (kartka zgięta w prawym górnym rogu) – element procesu zawierający komunikat o dodatkowych informacjach. <ref>Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P.,(2017).Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN,"e-[[mentor]]", Nr 2(69), s. 73 </ref>
* Obiekt danych (kartka zgięta w prawym górnym rogu) - element procesu zawierający komunikat o dodatkowych informacjach. <ref>Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P.,(2017).Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN,"e-[[mentor]]", Nr 2(69), s. 73 </ref>


'''Tory (swimlines) '''
'''Tory (swimlines) '''
* Jednostka biznesowa/ uczestnik –rozdziela zadania między uczestników w procesie,
* Jednostka biznesowa/ uczestnik - rozdziela zadania między uczestników w procesie,
* Role – określa przydział zadań do poszczególnych jednostek organizacyjnych. <ref> Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P.,(2017).Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN,"e-mentor", Nr 2(69), s. 73 </ref>
* Role - określa przydział zadań do poszczególnych jednostek organizacyjnych. <ref> Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P.,(2017).Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN,"e-mentor", Nr 2(69), s. 73 </ref>


==Narzędzia służące do modelowania==
==Narzędzia służące do modelowania==
* ADONIC,
* ADONIC,
*[[ARIS|ARIS]],
* [[ARIS|ARIS]],
* Axway,
* Axway,
* BizAgi,
* BizAgi,
Linia 86: Linia 86:
* Gawin B., Marcinkowski B., (2013).''Symulacja Procesów Biznesowych. Standardy BPMS i BPMN w praktyce''. Gliwice: Wydawnictwo Helion
* Gawin B., Marcinkowski B., (2013).''Symulacja Procesów Biznesowych. Standardy BPMS i BPMN w praktyce''. Gliwice: Wydawnictwo Helion
* Kiełbus A., Gawłowskie G., (2015). ''[https://www.czasopismologistyka.pl/artykuly-naukowe/send/345-artykuly-na-plycie-cd-1/8306-kielbus-gawlowski-zastosowanie-bpmn Zastosowanie BPMN do zarządzania procesami logistycznymi w przedsiębiorstwie]'', "Logistyka", Nr 6, s, 1152-1162
* Kiełbus A., Gawłowskie G., (2015). ''[https://www.czasopismologistyka.pl/artykuly-naukowe/send/345-artykuly-na-plycie-cd-1/8306-kielbus-gawlowski-zastosowanie-bpmn Zastosowanie BPMN do zarządzania procesami logistycznymi w przedsiębiorstwie]'', "Logistyka", Nr 6, s, 1152-1162
* Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P.,(2017).''[https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-f6ee5c3d-d123-4de9-bee5-32741e61160f Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN]'',"e-mentor", Nr 2(69), s. 70–81"
* Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P.,(2017).''[https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-f6ee5c3d-d123-4de9-bee5-32741e61160f Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN]'',"e-mentor", Nr 2(69), s. 70-81"
* Ligęza A. Suchenia, A., (2017).''[https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-07330068-4ca9-46ee-8d18-bb2f258d374a Anomalie w modelowaniu procesów biznesowych]'', "Informatyka Ekonomiczna = Business Informatics", Nr 4 (26), s. 140-157
* Ligęza A. Suchenia, A., (2017).''[https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-07330068-4ca9-46ee-8d18-bb2f258d374a Anomalie w modelowaniu procesów biznesowych]'', "Informatyka Ekonomiczna = Business Informatics", Nr 4 (26), s. 140-157
* Obłąk I., Ziemba E., (2012).''Modelowanie procesów biznesowych z wykorzystaniem notacji BPMN - studium przypadku.'', "Informatyka Ekonomiczna = Business Informatics", Nr 4 (26), s. 140-157
* Obłąk I., Ziemba E., (2012).''Modelowanie procesów biznesowych z wykorzystaniem notacji BPMN - studium przypadku.'', "Informatyka Ekonomiczna = Business Informatics", Nr 4 (26), s. 140-157
Linia 92: Linia 92:
* White S.A. (2008). ''[https://books.google.pl/books?hl=pl&lr=&id=0Z2Td3bCYW8C&oi=fnd&pg=PA9&dq=bpmn+modeling&ots=r6VKGosSSO&sig=oRQcQ1zCRmTB8cdsA5hKVliCnKU&redir_esc=y#v=onepage&q=bpmn%20modeling&f=falseBPMN Modeling and Reference Guide: Understanding and Using BPMN]'', Floryda
* White S.A. (2008). ''[https://books.google.pl/books?hl=pl&lr=&id=0Z2Td3bCYW8C&oi=fnd&pg=PA9&dq=bpmn+modeling&ots=r6VKGosSSO&sig=oRQcQ1zCRmTB8cdsA5hKVliCnKU&redir_esc=y#v=onepage&q=bpmn%20modeling&f=falseBPMN Modeling and Reference Guide: Understanding and Using BPMN]'', Floryda
</noautolinks>
</noautolinks>
[[Kategoria:Metody opisu procesów]]
[[Kategoria:Metody opisu procesów]]
{{a|Joanna Świątkowska}}
{{a|Joanna Świątkowska}}


{{#metamaster:description|BPMN to zbiór symboli do przedstawiania procesów biznesowych. Umożliwia kontrolę, optymalizację i projektowanie. Zapoznaj się z formalnie zdefiniowanymi standardami.}}
{{#metamaster:description|BPMN to zbiór symboli do przedstawiania procesów biznesowych. Umożliwia kontrolę, optymalizację i projektowanie. Zapoznaj się z formalnie zdefiniowanymi standardami.}}

Wersja z 12:45, 2 lis 2023

Business Process Modeling Notation
Polecane artykuły

Business Process Model and Notation (BPMN) - zbiór zdefiniowanych symboli służących do graficznego przedstawiania procesów biznesowych.[1]

Notacja ta została zaprezentowana przez BPMI (Business Process Management Initiative) w 2004 roku. Prace nad stworzeniem tego standardu rozpoczęto w 2001 roku. Poszukiwano wówczas modelu, który pozwoliłby przetłumaczyć zapisy biznesowe na język techniczny. W 2001 roku grupę, która pracowała nad projektem tworzyło 35 firm, organizacji i osób prywatnych. W maju 2004 roku przedstawiono pierwszą wersję BPMN. W roku 2006 BPMI połączyła się z Object Management Group (OMG). Rok 2008 przyniósł sprecyzowanie dokumentów, dzięki czemu stały się bardziej czytelne. Obecnie obowiązuje wersja 2.0.2, która została zaprezentowana w styczniu 2014 roku.[2]

Notacja ta pozwala na zrozumienie i kontrolę procesów w przedsiębiorstwie. Daje możliwość monitorowania takich jednostek jak czas, koszt, czy zasoby. Wspiera weryfikację procesów, co pozwala na ich ulepszenie i optymalizowanie. Umożliwia projektowanie procesów od podstaw, a także w sposób efektywny przedstawia nowe i już istniejące modele. Formalnie zdefiniowane standardy zostały opisane i opublikowane w broszurze Business Process Model and Notation, v2.0.2 wydanej w styczniu 2014 roku. W języku polskim rozwinięcie skrótu tłumaczone jest jako Notacja i Model Procesu Biznesowego.

Cele BPMN

Najważniejszym zdefiniowanym celem przez BMPN 2.0.2 jest dostarczenie prostego i klarownego narzędzia do opisywania procesów, którego zrozumienie i odczytanie nie będzie stanowiło trudności dla osób zaangażowanych w proces, bez względu na to, czy jest to analityk biznesowy, czy wdrożeniowiec. Kolejnym rozpoznanym celem jest określenie międzynarodowego standardu umożliwiającego przenoszenie definicji projektów, tak aby modele tworzone w środowisku jednej firmy mogły zostać wykorzystane u innego przedsiębiorcy.[3]

Diagramy - modele BPMN

Na początku swojej działalności organizacja przedstawiła diagram procesów biznesowych. Był on uniwersalnym modelem przeznaczonym dla obszaru modelowania biznesowego. wraz z publikacją nowej wersji broszury w 2009 roku zmieniało się podejście organizacji do kwestii diagramów i zaproponowało niniejszy podział:

  • Diagram procesów biznesowych (przedstawia zaawansowane modele),
  • Diagram kolaboracji (przedstawia wymianę informacji pomiędzy co najmniej uczestnikami procesu),
  • Diagram choreografii (nadzór nad wymianą informacji między uczestnikami),
  • Diagram konwersacji (klasyfikacja wzajemnych oddziaływań między uczestnikami procesu). [4]

Elementy graficzne

Opracowany standard służy do graficznego przedstawiania procesów biznesowych. Stanowi on zbiór określonych znaków, które mają przypisaną ogólnie rozumianą symbolikę. Zapisy w modelu BPMN są przedstawiane za pomocą diagramów składających się z ustalonej liczby graficznych elementów. Dzielą się one na cztery kategorie:

Obiekty przebiegu procesów (zdarzenia, bramki, działania)

Zdarzeniami (events) nazwane zostały wszystkie wydarzenia. Które mogą wystąpić lub wystąpią w procesie. Podzielone zostały na:

  • zdarzenia początkowe - inicjujące proces, przedstawiane za pomocą okręgu (pojedyncza, niepogrubiona krawędź),
  • zdarzenia pośrednie - mające miejsce w trakcie procesu, przedstawiane są za pomocą okręgu z podwójną, niepogrubioną linią,
  • zdarzenia końcowe - zamykające proces, okrąg z pojedynczą, pogrubioną krawędzią. [5]

Bramki (gateways) są używane w modelu, kiedy możemy wybrać jedną ścieżkę postępowań spośród dostępnych wariantów. Pozwalają na nadzorowanie przebiegu procesów. Ich wystąpienie zazwyczaj determinuje podejmowanie decyzji. Przedstawiane są za pomocą rombu. W zależności od rodzaju bramki będzie zależeć wypełnienie jej wnętrza. Wyróżniamy:

  • bramki wykluczające (oznaczone symbolem "X” lub "pusta”) - daje możliwość wyboru tylko jednego wariantu ścieżki z dostępnych, potocznie nazywana punktem decyzyjnym,
  • bramki niewykluczające (oznaczone symbolem "O”) - daje możliwość wyboru kilku wariantów ścieżki z dostępnych,
  • bramki równoległe (oznaczone symbolem "+”) - zawiera dwie lub więcej niezależnych ścieżek, które mogą być realizowane w tym samym czasie, ale nie muszą,
  • bramki złożone (oznaczone symbolem "*”) - bramka "otworzy się” jeżeli dany warunek zostanie spełniony,
  • bramki oparte na zdarzeniach. [6]

Czynności (activity) przedstawiane jako prostokąty z zaokrąglonymi brzegami opisują zadania w procesie (praca uczestnika). Podzielone są na zadania, podprocesy i czynność wywołania.

  • Zadania - opisują czynności,
  • Podproces - obejmuje dodatkowe czynności,
  • Czynność wywołania. [7]

Połączenia (Connecting Objects)to linie łączące wszystkie elementy modelu, inaczej zwane przepływami.

  • Przepływy sekwencji (linia ciągła, z grotem zamkniętym, wypełnionym)- łączy dwa następujące po sobie elementy,
  • Przepływ komunikatu (linia przerywana, z grotem zamkniętym, niewypełnionym) - przepływ informacji między oddzielnymi stronami procesu,
  • Asocjacje (linia kropkowana, może być zakończona grotem, ale nie musi) - zaznaczenie relacji między elementami projektu.

Artefakty (artifacts) to wszystkie obiekty danych, które zawierają informacje dodatkowe, objaśniające proces, co wpływa na jego lepsze zrozumienie.

  • Adnotacje - zawiera notatki dotyczące procesu,
  • Grupy - nie wpływają na przepływ procesu, zazwyczaj stosowane w dokumentacji bądź celów analitycznych,
  • Obiekt danych (kartka zgięta w prawym górnym rogu) - element procesu zawierający komunikat o dodatkowych informacjach. [8]

Tory (swimlines)

  • Jednostka biznesowa/ uczestnik - rozdziela zadania między uczestników w procesie,
  • Role - określa przydział zadań do poszczególnych jednostek organizacyjnych. [9]

Narzędzia służące do modelowania

  • ADONIC,
  • ARIS,
  • Axway,
  • BizAgi,
  • Holocentric Modeler,
  • iGraphix,
  • Intalio,
  • Provision,
  • TIBCO.

Przypisy

  1. ↑ Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych, Helion s. 9
  2. ↑ White S.A. (2008). Modeling and Reference Guide: Understanding and Using BPMN, Floryda, s 24-25
  3. ↑ OMG (2014), Business Process Model And Notation, Version:2.0.2 s. 1
  4. ↑ Gawin B., Marcinkowski B., (2013).Symulacja Procesów Biznesowych. Standardy BPMS i BPMN w praktyce. Gliwice: Wydawnictwo Helion s. 31-34
  5. ↑ Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych, Helion. s. 77-96
  6. ↑ Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych, Helion s. 19-32
  7. ↑ Obłąk I., Ziemba E., (2012).Modelowanie procesów biznesowych z wykorzystaniem notacji BPMN - studium przypadku., "Informatyka Ekonomiczna = Business Informatics", Nr 4 (26), s. 151
  8. ↑ Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P.,(2017).Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN,"e-mentor", Nr 2(69), s. 73
  9. ↑ Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P.,(2017).Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN,"e-mentor", Nr 2(69), s. 73

Bibliografia

Autor: Joanna Świątkowska


Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Business_Process_Modeling_Notation&oldid=157221”