Izba celna

Izba celna
Polecane artykuły
Krajowa Administracja Skarbowa Związek publicznoprawny Regionalne izby obrachunkowe Urząd skarbowy Starostwo powiatowe Opłata skarbowa Dostęp do informacji publicznej Dziennik urzędowy Polskie Centrum Akredytacji

Izba celna - funkcjonująca do dnia 1 Marca 2017, jednostka administracyjna Służby Celnej, podległa Ministrowi Finansów, organ administracji publicznej. Zastąpiona przez Urząd Celno-Skarbowy. (Ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej)

Izba jest to urzędowe określenie różnych jednostek organizacyjnych o charakterze państwowym, społecznym, samorządowym, gospodarczym, sądowniczym itp. Izba celna wykonywała zadania określone w przepisach prawa celnego oraz w przepisach odrębnych, działając zgodnie z wytycznymi, decyzjami i poleceniami dyrektora izby. Izbą kierował dyrektor, który był odpowiedzialny za prawidłową i terminową realizację zadań izby przed ministrem właściwym do spraw finansów publicznych. Dyrektor izby kierował izbą przy pomocy zastępców, głównego księgowego, naczelników i kierowników podległych komórek organizacyjnych zgodnie ze schematem organizacyjnym. W ramach izby celnej działały jednostki podrzędne - urzędy celne, kierowane przez naczelników urzędów, powoływanych przez Ministra Finansów.

Do majątku Izby zaliczało się: nieruchomości, maszyny i urządzenia, środki transportu, których przewidywany okres ekonomicznej użyteczności wynosi więcej niż jeden rok, są kompletne i zdatne do użytku oraz są przeznaczone na potrzeby jednostki, wartości niematerialne i prawne, których przewidywany okres używania jest dłuższy niż jeden rok, a ponadto są wykorzystywane na potrzeby związane z prowadzoną działalnością Izby.

Misją Izby Celnej były: zabezpieczanie interesów finansowych budżetu RP i UE, zwalczanie przestępczości w obrocie towarowym, chronienie społeczeństwa i rynku przed zagrożeniami, ułatwianie legalnej działalności gospodarczej, stosując prawo, w tym umowy międzynarodowe, z zachowaniem zasad gospodarności, uczciwości, obiektywizmu, profesjonalizmu i etyki zawodowej, ochroną rynku przed nieuczciwą konkurencją, napływem towarów szkodliwych, ochroną praw własności intelektualnej i handlowej a także ochroną roślin i zwierząt gatunków zagrożonych wyginięciem (Konwencja Waszyngtońska). Izby Celne wraz z podległymi urzędami celnymi realizowały szereg zadań o charakterze:

1. Fiskalnym, w tym przede wszystkim:

• wymiar i pobór należności celnych i innych opłat związanych z przywozem i wywozem towarów
• wymiar i pobór podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów
• wymiar i pobór podatku akcyzowego
• prowadzenie postępowań w sprawie poboru opłaty paliwowej
• egzekucja należności i likwidacja towarów

2. Kontrolnym, w tym przede wszystkim:

• kontrola przestrzegania przepisów prawa celnego oraz innych przepisów związanych z przywozem i wywozem towarów
• wykonywanie czynności związanych z nadawaniem towarom przeznaczenia celnego
• sprawowanie dozoru celnego i kontroli celnej
• prowadzenie kontroli podatkowej oraz wykonywanie czynności szczególnego nadzoru podatkowego w zakresie produkcji, przemieszczania i obrotu niektórymi wyrobami akcyzowymi oraz w zakresie gier w kasynach i na automatach
• kontrola legalności pobytu i zatrudnienia cudzoziemców
• kontrola towarów objętych Wspólną Polityką Rolną UE
• rejestracja obrotu towarowego z krajami UE (system INTRASTAT)

3. Ochronnym, w tym przede wszystkim:

• zwalczanie i ściganie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych, przestępstw i wykroczeń związanych z przywozem i wywozem towarów oraz ściganie ich sprawców w zakresie określonym innymi ustawami
• rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń związanych z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony dóbr kultury, ochrony praw własności intelektualnej, ochrony przyrody, a także przestępstw i wykroczeń związanych z wprowadzaniem na polski obszar celny, a także wyprowadzaniem z polskiego obszaru celnego towarów objętych ograniczeniami lub zakazami, w szczególności takich jak: odpady szkodliwe, substancje chemiczne, materiały jądrowe i promieniotwórcze, środki odurzające i substancje psychotropowe oraz broń, amunicja, materiały wybuchowe i technologie objęte kontrolą międzynarodową.

Izby celne były jednostkami budżetowymi, czyli jednostkami organizacyjnymi sektora finansów publicznych, które pokrywały swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzały na rachunek dochodów budżetu państwa.

TL;DR

Izba celna była jednostką administracyjną Służby Celnej, zastąpioną przez Urząd Celno-Skarbowy. Wykonywała zadania związane z prawem celnym i ochroną interesów finansowych państwa, zwalczaniem przestępczości w obrocie towarowym oraz ochroną rynku. Izby celne realizowały zadania fiskalne, kontrolne i ochronne. Były jednostkami budżetowymi finansowanymi z budżetu państwa. Miały swoje siedziby w różnych miastach w Polsce. Obecnie zostały zastąpione przez Urzędy Celno-Skarbowe.

Historia

Izby celne zostały utworzone na mocy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 kwietnia 2002 r. ws. utworzenia izb celnych i urzędów celnych oraz określenia ich siedzib (Dz. U. Nr 43, poz. 392 z 2002 r). Akt prawny zastąpiono jednak obowiązującym od dnia 1 stycznia 2005 r. rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 2004. (Dz. U. Nr 272, poz. 2692 z 2004 r. z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie to zostało jednak uchylone przez kolejne rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 października 2009 r. w sprawie utworzenia izb celnych i urzędów celnych oraz określenia ich siedzib (Dz. U. 2016 poz. 382).

Placówki

Na każde z województw przypadała jedna izba celna, jednak nie przypisano ich do siedzib sejmiku wojewódzkiego czy wojewody. (Dz. U. 2016 poz. 382)

Lista izb celnych:

• Izba Celna w Białymstoku – woj. podlaskie
• Izba Celna w Białej Podlaskiej – woj. lubelskie
• Izba Celna w Gdyni - woj. pomorskie
• Izba Celna w Katowicach – woj. śląski
• Izba Celna w Kielcach – woj. świętokrzyskie
• Izba Celna w Krakowie – woj. małopolskie
• Izba Celna w Łodzi – woj. łódzkie
• Izba Celna w Olsztynie – woj. warmińsko-mazurskie
• Izba Celna w Opolu – woj. opolskie
• Izba Celna w Poznaniu – woj. wielkopolskie
• Izba Celna w Przemyślu – woj. podkarpackie
• Izba Celna w Rzepinie – woj. lubuskie
• Izba Celna w Szczecinie – woj. zachodniopomorskie
• Izba Celna w Toruniu – woj. kujawsko-pomorskie
• Izba Celna w Warszawie – woj. mazowieckie
• Izba Celna we Wrocławiu – woj. dolnośląskie

Obecnie zamianom uległy jedynie nazwy placówek, w których człon Izba Celna zastąpiono członem Urząd Celno-Skarbowy

Bibliografia

• Grottel, M. (2015). Instytucja upoważnionego przedsiębiorcy–nowa jakość obsługi celnej podmiotów gospodarczych. International Business and Global Economy, 32, 97-113
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 lipca 2004 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o Służbie Celnej.
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o urzędach i izbach skarbowych.
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o administracji rządowej w województwie.
• Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 8 marca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie utworzenia izb celnych i urzędów celnych oraz określenia ich siedzib.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie utworzenia izb celnych i urzędów celnych oraz określenia ich siedzib.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 kwietnia 2002 r. w sprawie utworzenia izb celnych i urzędów celnych oraz określenia ich siedzib.
• Skłodowski M. (2010), Dochody z cła w systemie budżetu państwa
• Służba Celna (2013), Strategia dzialania Służby Celnej na lata 2014-2020
• Ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej
• Ustawa z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych Dz.U. 2009 nr 157 poz. 1240

Autor: Danuta Adamowicz, Arkadiusz Sikorski