Bankowość

Bankowość
Polecane artykuły
System bankowy Rynek finansowy System finansowy gospodarki Bank Finansowa teoria przedsiębiorstwa Znaczenie giełdy w gospodarce Bony pieniężne Instytucje finansowe Dewiza

Bankowość - to cały dział nauk ekonomicznych, poświęcony funkcjonowaniu sektora bankowego. Bankowość pozwala zrozumieć, w jaki sposób i do czego służy sektor bankowy, w jaki sposób on się rozwija, a także jak jest zorganizowany oraz regulowany.

Działalność bankowa jest integralną częścią gospodarki każdego państwa. W warunkach opracowywania i doskonalenia mechanizmów ekonomicznych w systemie relacji kredytowych, rozliczeniowych i monetarnych potwierdza się znaczenie bankowości jako skutecznego sposobu budowania relacji rynkowych, zapewniających specjalne warunki dla zachowania, pomnażania oszczędności ludności i rejestrowania pożyczek (E. Heffernan 2007, s. 1-6).

Mądra organizacja, regulacja oraz doskonalenie sektora bankowego pozwala na efektywne zarządzanie aktywami, zobowiązaniami klientów banków, zapewnienie oszczędności, kredyty, usługi inwestycyjne, przeprowadzenie transakcji walutowych, rozliczenia bezgotówkowe i inne. Dobrobyt każdej rozwiniętej gospodarki zależy od specjalistów, którzy potrafią zarządzać, usprawniają mechanizmy przeprowadzania transakcji pieniężnych w kraju, poza granicami kraju (J. Grzywacz 2004).

Historia bankowości

Pierwsze banki pojawiły się we Włoszech w XVI wieku, dalej w Anglii oraz Holandii. Pierwsze operacje bankowe mieli za przedmiot kruszec, który pełnił funkcję pieniężną, i monety kruszcowe, przyjmowane przez banki od ich właścicieli. Dla ułatwienia rozporządzania wkładami wykorzystywały banknoty, również nazywane wekslami, które wówczas reprezentowały zdeponowane środki i służyli do transferu tych wkładów z konta na konto. Po tym okresie pojawił się obrót żyrowy, udzielanie kredytów, źródłem których były depozyty i własne środki banków. Po jakimś czasie w poszczególnych krajach zezwolenie na emisję banknotów przyznano jednemu bankowi - centralnemu (M. Zaleska 2007, s. 33).

W XVIII i XIX wieku rozwój gospodarczy spowodował dalszą ekspansję bankowości i powstaniu nowych banków, które uczestniczyły w procesach gospodarczych. One również dostosowywali się do zmieniających się potrzeb rynku i rozwoju przedsiębiorczości, tym samym poszerzając swój charakter. Już na koniec pierwszej połowy XX wieku zostały znacjonalizowane centralne banki Kanady(1938 r.), Francji(1945 r.), Anglii(1946 r.) oraz Holandii(1948 r.). Wówczas z rozwojem bankowości rozwijała się specjalizacja banków. Po II wojnie światowej zaczęły powstawać pierwsze banki uniwersalne, wychodzące z dużych komercyjnych banków. W latach sześćdziesiątych zaczęła funkcjonować bankowość międzynarodowa (M. Zaleska 2007, s. 33).

Banki, ich rodzaje i funkcje

Definiować bank można różnie, jak ze strony ekonomicznej tak i prawnej. Ekonomiczne podejście sugeruje, że bank jest przedsiębiorstwem tworzącym i handlującym pieniędzmi. Natychmiast, ze strony prawnej on kreuje gotówkowy i bezgotówkowy pieniądz i prowadzi jego obrót w formie depozytów, rozliczeń, kredytów oraz pożyczek (E. Miklaszewska 2003, s. 57-60).

Banki mają rolę pośredników finansowych pomiędzy tymi kto ma wolne środki i tymi kto ich potrzebuje. Komercyjny charakter działalności banków wskazuje na to, że ich istotą i głównym celem jest osiągnięcie zysku, efektem którego jest rozwój i przetwarzanie. Z jednej strony banki prowadzą działalność biznesową w sferze związanej ze zwykłym obrotem pieniądza, ale z drugiej - ta działalność jest niemało ryzykowna i bardzo nadzorowana państwem, również podlegająca się regulacjom prawnym ze względu na funkcję i rolę pieniądza w gospodarce (P. Niczyporuk, A. Talecka 2011, s. 22-23).

Funkcja systemu bankowego wynika z zadań społeczno-gospodarczej polityki kraju. Tamte funkcje można odnieść do takich kwestii jak:

• kształtowanie kwestii kredytowych i monetarnych jako jednego z głównych elementów determinujących efektywne funkcjonowanie gospodarki;
• gromadzenie dostępnych zasobów finansowych oraz ich efektywne wykorzystanie;
• finansowanie biznesu, jak i również promocję różnorodnych inicjatyw gospodarczych;
• określenie zasad płatności gotówkowych i bezgotówkowych za pośrednictwem banków.

Istnieją różnorodne opinie na temat funkcjonalnych banków w Polsce i trudnym jest określenie racjonalnego ujęcia bankowości naszego kraju z punktu widzenia charakterystyki instytucji finansowej. Aktualnie struktura polskiego systemu bankowego jest dwuścieblowa. Ona się składa z banku centralnego - Narodowy Bank Polski - i banków komercyjnych. Banki komercyjne biorą za cel osiągnięcie zysku, są one samodzielnymi instytucjami i dotrzymują się samodzielnie przyjętej polityki w operacjach bankowych. Tak samo kształtują one działalność aktywną i pasywną. Częściowo określa się ta działalność aktami prawnymi, które są istotne ze względu na zachowanie bezpieczeństwa (M. Zaleska 2007, s. 37-38).

Z punktu widzenia rodzaju prowadzonej działalności wyróżniają banki:

• operacyjne, głównie uniwersalne;
• inwestycyjne, które działają w obszarach sugerujących długoterminowe transakcje i duże kapitały, nadając usługi doradcze oraz zarządzania finansowego;
• specjalne, których oferta jest skierowana na określoną dziedzinę i rodzaj klientów, a rodzaj działalności zawiera oszczędność, finansowanie przedsiębiorstw, inwestycje itd;
• spółdzielcze - traktowane jako komercyjne, ze względu na charakter ich usług, chociaż funkcjonują przeważnie na obszarach wiejskich.

(M. Zaleska 2007, s. 39).

Bibliografia

• Banaszek M., Żak A. (2017), Bankowość elektroniczna w Polsce - korzyści oraz zagrożenia, Journal of Capital Market and Behavioral Finance, Vol. 2, s. 7–20.
• Grzywacz J. (2004), Podstawy bankowości. System bankowy kredyty i rozliczenia ryzyko i ocena banku marketing, Difin, Warszawa.
• Heffernan S. (2007), Nowoczesna bankowość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Iwanicz-Drozdowska M., Jarowski W. L., Szelągowska A., Zawadzka Z. (2017), Bankowość. Instytucje. Operacje. Zarządzanie, Poltext, Warszawa.
• Miklaszewska E. (2003), Podstawy finansów i bankowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków.
• Niczyporuk P., Talecka A. (2011), Bankowość. Podstawowe zagadnienia, Temida2, Białystok.
• Stefański M. (2005), Polski system bankowy w okresie transformacji - wybrane zagadnienia, Bank i kredyt, nr 2.
• Zaleska M. (2007), Współczesna bankowość t. 1, Difin, Warszawa.

Autor: Kateryna Viatkina