Diagram strzałkowy

Diagram strzałkowy to narzędzie opisujące w sposób graficzny powiązania pomiędzy planowanymi działaniami, składającymi się na wykonanie określonego przedsięwzięcia. Obrazowo (wizualnie) reprezentuje zamierzony plan pracy, przy zwróceniu uwagi na czynności krytyczne i zapasy czasowe. Technika ta znajduje zastosowanie jako tzw. analiza ścieżek krytycznych (CPA - Critical Path Analysis) lub w rozwiniętej formie - jako wspomagana komputerowo metoda.

Inne nazwy narzędzia:

• wykresy sieciowe
• sieć działań
• sieciowy schemat czynności

Istota diagramu strzałkowego

• określenie listy działań niezbędnych do wykonania określonego zadania (planowanie działań)
• określenie wzajemnych zależności działań, tj. wzajemnego wynikania (ustawienie działań w kolejności)
• prognozowanie czasu potrzebnego na realizację całego przedsięwzięcia, poprzez oszacowanie czasu trwania poszczególnych działań (z przyjęciem jednakowej jednostki czasu)

Procedura diagramu strzałkowego

1. Zdefiniowanie planowanego przedsięwzięcia (określenie m.in. początku i końca przedsięwzięcia)
2. Określenie listy czynności niezbędnych do wykonania przedsięwzięcia
3. Oszacowanie czasu trwania (realizacji) poszczególnych czynności (należy przyjąć jednakową jednostkę czasu)
4. Określenie kolejności występowania czynności (niektóre czynności mogą być wykonywane jednocześnie)
5. Narysowanie diagramu (sieci działań) (w zależności od rodzaju rysowanej sieci należy odpowiednio oznaczyć wierzchołki i strzałki; wpisuje się na wykresie czynności i czas realizacji każdej z nich, czasami uzupełnia się diagram o dodatkowe informacje, np. o najwcześniejsze i najpóźniejsze terminy rozpoczęcia czynności, jednostki odpowiedzialne za ich wykonanie itp.)
6. Przeprowadzenie analizy diagramu
   • określenie zapasów czasowych dla poszczególnych czynności
   • wyznaczenie ścieżki krytycznej (najdłuższej drogi w sieci, która wyznacza najkrótszy możliwy czas ukończenia przedsięwzięcia, a w której znajdują się czynności krytyczne, tj. takie, które nie mają zapasu czasu)
   • obliczenie czasu potrzebnego do wykonania całego przedsięwzięcia
   • dokonanie analizy środków, jakich należy użyć, aby zrealizować przedsięwzięcie w terminie

Zalety diagramu strzałkowego

Diagram strzałkowy zapewnia klarowną wizualizację powiązań pomiędzy działaniami. Dzięki temu łatwiej jest zrozumieć, jak różne czynności są ze sobą powiązane i jakie są zależności między nimi. Ta przejrzystość i czytelność są kluczowe dla zrozumienia planu pracy. Dzięki diagramowi strzałkowemu można w prosty sposób przedstawić sekwencję działań i ich kolejność, co ułatwia planowanie i organizację pracy.

Diagram strzałkowy pomaga w identyfikacji czynności krytycznych, czyli takich, które mają największy wpływ na terminowe zakończenie projektu. Dzięki zastosowaniu diagramu strzałkowego można zidentyfikować te czynności, które nie mogą być opóźnione, ponieważ każde opóźnienie w ich realizacji może spowodować opóźnienie całego projektu. Pozwala to skoncentrować uwagę i zasoby na najważniejszych zadaniach, co przyczynia się do efektywnego zarządzania projektem.

Analiza diagramu strzałkowego umożliwia efektywne zarządzanie zasobami. Poprzez identyfikację zadań, które mogą być wykonywane równolegle, można zoptymalizować wykorzystanie zasobów i skrócić czas potrzebny do zrealizowania projektu. Dzięki temu można zaoszczędzić czas i koszty, a także zwiększyć efektywność działania zespołu projektowego.

Przykłady zastosowań diagramu strzałkowego w praktyce

Projektowanie budynku

Diagram strzałkowy może być używany do planowania prac budowlanych. W przypadku projektowania budynku można uwzględnić główne etapy projektu, takie jak przygotowanie planów, zakup materiałów, prace konstrukcyjne, wykończeniowe, itp. Dzięki diagramowi strzałkowemu można łatwo zobaczyć zależności między tymi etapami i odpowiednio zorganizować pracę.

Zarządzanie projektami informatycznymi

Diagram strzałkowy jest przydatny przy tworzeniu oprogramowania. Można w nim uwzględnić kluczowe etapy realizacji projektu informatycznego, takie jak analiza wymagań, projektowanie, programowanie, testowanie i wdrożenie. Dzięki diagramowi strzałkowemu łatwo jest zobaczyć, jakie zadania muszą być wykonane przed innymi, co ułatwia planowanie i kontrolę postępów w projekcie.

Organizacja konferencji

Diagram strzałkowy może pomóc w planowaniu i koordynacji czynności związanych z organizacją konferencji. W diagramie można uwzględnić główne czynności, takie jak wybór miejsca, zaproszenie prelegentów, przygotowanie programu, promocja, rejestracja uczestników, itp. Dzięki temu można lepiej zorganizować pracę zespołu i zapewnić terminowe zakończenie wszystkich niezbędnych zadań.

Narzędzia wspomagające tworzenie diagramu strzałkowego

Do tworzenia diagramu strzałkowego można wykorzystać popularne narzędzia do zarządzania projektami, takie jak Microsoft Project, Jira, Trello czy Asana. Te narzędzia umożliwiają tworzenie i zarządzanie diagramem strzałkowym, a także posiadają funkcje, które ułatwiają planowanie, śledzenie postępów i zarządzanie zasobami w projekcie.

Dostępne są również szablony i narzędzia online do tworzenia diagramu strzałkowego. Na przykład, można skorzystać z narzędzi takich jak Lucidchart, Draw.io czy Creately, które oferują gotowe szablony i funkcje do tworzenia diagramów strzałkowych. Korzyścią z korzystania z tych szablonów i narzędzi jest szybkość i łatwość tworzenia diagramu oraz możliwość współpracy z innymi członkami zespołu w czasie rzeczywistym.

Mimo dostępności zaawansowanych narzędzi, niektórzy ludzie wciąż preferują ręczne tworzenie diagramu strzałkowego. W niektórych sytuacjach proste narzędzia, takie jak papier i ołówek, mogą być wystarczające. Ręczne rysowanie diagramu daje większą swobodę w kreowaniu i eksperymentowaniu z różnymi wariantami. Ponadto, niektórzy mogą preferować tradycyjne metody ze względu na ich prostotę i intuicyjność.

Diagram strzałkowy — artykuły polecane

Oszczędność w projekcie — Metody kontroli w projekcie — Zarządzanie czasem wg PMBOK — Wykres Gantta — Planowanie ścieżki krytycznej — Harmonogram projektu — CPM — Planowanie czasu w warunkach niepewności — GERT

Bibliografia

• Hamrol A., Mantura W. (2002), Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Łańcucki J. (red.) (2006), Podstawy kompleksowego zarządzania jakością TQM, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań
• Żuchowski J., Łagowski E. (2004), Narzędzia i metody doskonalenia jakości, Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Radom

Autor: Patrycja Celej