Depozyt bankowy

Depozyt bankowy (inaczej zwany wkładem bankowym lub lokatą) są to środki pieniężne (bądź rzeczowe) jakie powierza klient(zwany deponentem) bankowi (depozytariuszowi) na czas ustalony w umowie. Innymi słowy depozyt bankowy oznacza zaciągnięcie długu przez bank u deponenta.

Dla banku depozyt jest zobowiązaniem, na mocy którego bank po określonym w umowie terminie wypłaci jego właścicielowi tę samą kwotę plus odsetki, które są formą zapłaty za cierpliwość klienta.

TL;DR

Artykuł opisuje depozyty bankowe, czyli środki pieniężne powierzone bankowi na określony czas. Depozyt może być oprocentowany, a klient może wybrać różne rodzaje depozytów o różnych parametrach, takich jak czas trwania umowy, oprocentowanie i kapitalizacja odsetek. Lokowanie oszczędności na depozytach bankowych jest popularne w Polsce, ponieważ zapewnia bezpieczeństwo i stabilność.

Zróżnicowanie oferty depozytowej

Najważniejsze czynniki, które trzeba wziąć pod uwagę w momencie dokonywania wyboru depozytu bankowego to:

• wymagania związane z wysokością minimalnej kwoty środków ulokowanych na depozycie;
• wysokość dochodu osiągniętego z naliczania odsetek,
• możliwość wycofania środków przed upłynięciem okresu umowy bez znacznej obniżki lub utraty odsetek.

Parametry

Aby urozmaicić ofertę dla obecnych i potencjalnych klientów banki oferują różne rodzaje depozytów. Jest to związane z cechami, takimi jak:

• czas trwania umowy - okres na jaki klient deklaruje wkład środków pieniężnych na depozyt; im dłuższy czas, w którym klient rezygnuje z możliwości innego wykorzystania swoich środków, tym większe jest oprocentowanie zaproponowane przez bank;
• oprocentowanie- stopa procentowa stała (zawsze jednakowa, niezależnie od stóp procentowych na rynku) lub zmienna (zależna od rynkowych stóp procentowych; może zwiększyć, albo zmniejszyć się). Zazwyczaj jest określana w skali roku, zależy od typu umowy zawartej pomiędzy klientem, a bankiem. Jest dochodem klienta za czasowe pozostawienie środków na depozycie;
• kapitalizacja odsetek - odsetki są dodawane do kwoty początkowej kapitału, a następnie od kwoty skapitalizowanej jest liczone oprocentowanie.

Ze względu na okres przechowywania środków pieniężnych wyróżniamy:

• depozyty bieżące (na żądanie, a’vista), czyli takie, które można wycofać z banku w każdej chwili. Umowa jest zawierana na czas nieoznaczony, z tego względu są one nieoprocentowane lub bardzo nisko oprocentowane (bank nie ma pewności jak długo środki będą niewypłacane przez klienta). Są one wykorzystywane przez deponentów do spłacania zobowiązań;
• depozyty terminowe, czyli takie, które można wycofać po upływie określonego w umowie terminu bez żadnych konsekwencji. Mogą być one podpisane na czas 1, 3, 6, albo 12 miesięcy. W szczególnych sytuacjach można się spotkać z depozytami 4 - lub 10 - miesięcznymi, albo bardzo krótkimi - jednodniowymi. Wcześniejsze wycofanie depozytu skutkuje zerwaniem umowy i powoduje zazwyczaj stratę finansową dla klienta (w postaci utraty pełnej lub częściowej odsetek należnych za ten okres). Przy tych depozytach minimalne kwoty wpłacane przez deponenta są ustalane z góry przez bank. Po upłynięciu okresu umowy z reguły są one automatycznie przedłużane na następny okres, jeśli klient nie wyda bankowi innej dyspozycji.

Specyficzną formą wkładu jest depozyt oszczędnościowy. Posiada zarówno cechy depozytu bieżącego, jak i terminowego. Deponent może w dowolnym momencie wpłacać i wypłacać środki pieniężne, bez szkody na oprocentowaniu, jednak tylko pierwsza wypłata w miesiącu nie jest objęta dodatkowymi opłatami. Następne podjęcia środków związane są z naliczeniem wysokich prowizji, co skutecznie odpycha klientów od kolejnych pobrań.

W ofercie bankowej widnieje wiele rodzajów lokat terminowych, m.in.:

• l. automatyczne - deponent i bank wyznaczają minimalną kwotę złożoną na rachunku bankowym, a wszystkie nadwyżki są zatrzymywane przez bank i od nich naliczane są odsetki; możliwość założenia takiej lokaty samoczynnie;
• l. dynamiczne - przy przedłużeniu okresu przechowywania środków na depozycie rośnie nominalne oprocentowanie,
• l. z dopłatami - jest sposobność uzupełniania kwoty wkładu dodatkowymi środkami, bez potrzeby otwierania kolejnych lokat,
• l. rentierskie - nabywca może zarządzać wypłaconymi odsetkami, które są dla niego odmianą renty; zwykle nie podlegają kapitalizacji.

Kapitalizacja odsetek

Mówiąc o kapitalizacji, możemy wyróżnić trzy typowe rodzaje w depozytach bankowych:

• po okresie miesiąca, kwartału lub pół roku odsetki są dopisywane do kwoty kapitału z poprzedniego okresu,
• po okresie roku kwota początkowa kapitału jest powiększana o odsetki,
• po upływie terminu określonego w umowie odsetki są kapitalizowane; ten rodzaj najczęściej występuje przy depozytach bankowych.

Im częstsza kapitalizacja, tym większy dochód można osiągnąć przy danej stopie procentowej (oczywiście jeżeli jest ona dość wysoka). Jeżeli klient korzysta z depozytu, gdzie odsetki są dopisywane po terminie ustalonym w umowie, to warto zakładać go na krótszy okres i regularnie przedłużać.

Gwarancja depozytów bankowych

W trosce o bezpieczeństwo klientów banków, w wielu krajach depozyty są ubezpieczone. Oznacza to, że nawet w przypadku bankructwa banku, osoby, które złożyły w nim depozyty mogą odzyskać całość lub część swoich pieniędzy. Tworzy się w tym celu specjalny fundusz, w razie potrzeby wypłacający poszkodowanym klientom rekompensaty (w Polsce jest to Bankowy Fundusz Gwarancyjny).

Stosunek osób fizycznych w Polsce do depozytów

W Polsce lokowanie oszczędności na depozytach bankowych jest najważniejszą formę oszczędzania dla osób fizycznych, ze względu na zapewnienie o nieutraceniu wartości wkładu, niezależnie od sytuacji na rynku finansowym. W 2008 r. w bankach deponenci zgromadzili 330,8 mld zł, co obejmowało 44% wszystkich aktywów finansowych tej grupy inwestorów.

Depozyt bankowy — artykuły polecane

Wkłady terminowe — Lokaty — Kredyt hipoteczny — Obligacje — Rata — Kredyt obrotowy — Certyfikat depozytowy — Debet — Kredyt konsorcjalny

Bibliografia

• Bielecka Z., Wierzbowski M. (1998), Papiery Dłużne - zagadnienia praktyczne, Wydawnictwo Parkiet, Warszawa
• Capiga M. (2011), Finanse banków, Wolters Kluwer, Warszawa
• Dobosiewicz Z. (2011), Bankowość, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Golec M. (2010), Innowacje w ofertach depozytowych banków, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Nr 30
• Golec M. (2016), Instytucje i usługi bankowe, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Poznań
• Jajuga K., Jajuga T. (2012), Inwestycje: instrumenty finansowe, aktywa niefinansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Krupa D., Walczak D., Chojnacka E. (2012), Preferencje w zakresie form alokacji oszczędności gospodarstw domowych w Polsce, Copernican Journal of Finance & Accounting , Vol. 1, Nr 1
• Mojek J. (2004), Prawo papierów wartościowych, Lexis Nexis, Warszawa
• Nowak M. (1999), Emisja papierów komercyjnych w Polsce, Twigger, Warszawa
• Soroczyński S., Witek M. (1999), Instrumenty finansowe, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa
• Wacławik A. (2002), Prawo krótkoterminowych papierów dłużnych, Zakamycze, Polsko-Niemieckie Centrum Prawa Bankowego UJ, Kraków

Autor: Danuta Adamowicz, Beata Mertyn