Koszty sądowe: Różnice pomiędzy wersjami
(LinkTitles.) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 19 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Koszty sądowe''' to [[koszty]] związane z wszczęciem, prowadzeniem i zakończeniem [[postępowanie cywilne|postępowania cywilnego]] w danej sprawie. Koszty sądowe są to opłaty i wydatki sądowe. | |||
'''Koszty sądowe''' to [[koszty]] związane z wszczęciem, prowadzeniem i zakończeniem [[postępowanie cywilne|postępowania cywilnego]] w danej sprawie. Koszty sądowe są to opłaty i wydatki sądowe. | |||
==Co podlega opłatom sądowym?== | ==Co podlega opłatom sądowym?== | ||
| Linia 27: | Linia 11: | ||
* inne skargi <ref>A.Górski, L. Walentynowicz 2007, s. 15</ref> | * inne skargi <ref>A.Górski, L. Walentynowicz 2007, s. 15</ref> | ||
Pismo wznoszone przez kilka osób podlega jednokrotnej opłacie. | Pismo wznoszone przez kilka osób podlega jednokrotnej opłacie. | ||
==Rodzaje i wysokość opłat sądowych== | ==Rodzaje i wysokość opłat sądowych== | ||
Opłata sądowa wedle przepisów jest stała, stosunkowo, podstawowa lub tymczasowa, czy ostateczna. Opłata stała jest podstawowym rodzajem opłat, nie może być niższa niż 30 zł. i wyższa niż 5000 zł. Opłatę stosunkową pobiera się w sprawach o prawa majątkowe. Opłata podstawowa obowiązuje natomiast, gdy przepisy nie przewidują opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej, wynosi ona 30 zł, opłaty tej nie przewiduje się w postępowaniu rejestrowym | Opłata sądowa wedle przepisów jest stała, stosunkowo, podstawowa lub tymczasowa, czy ostateczna. Opłata stała jest podstawowym rodzajem opłat, nie może być niższa niż 30 zł. i wyższa niż 5000 zł. Opłatę stosunkową pobiera się w sprawach o prawa majątkowe. Opłata podstawowa obowiązuje natomiast, gdy przepisy nie przewidują opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej, wynosi ona 30 zł, opłaty tej nie przewiduje się w postępowaniu rejestrowym<ref>A. Górski, L. Walentynowicz 2007, s. 31-44</ref> | ||
Wysokość i rodzaj opłat wynika bezpośrednio z rodzaju i typu sprawy sądowej. Inne opłaty obowiązują w zakresie prawa spadkowego, w zakresie spraw rejestrowych, w zakresie ksiąg wieczystych, w zakresie działania Krajowego Rejestru Sądowego. | Wysokość i rodzaj opłat wynika bezpośrednio z rodzaju i typu sprawy sądowej. Inne opłaty obowiązują w zakresie prawa spadkowego, w zakresie spraw rejestrowych, w zakresie ksiąg wieczystych, w zakresie działania Krajowego Rejestru Sądowego. | ||
Opłata mi sądowymi jest wpis i opłata kancelaryjna. Wpis jest stosunkowy, chyba, że przepis przewiduje wpis stały. Opłata kancelaryjna natomiast, jest określana przez Ministra Sprawiedliwości. | Opłata mi sądowymi jest wpis i opłata kancelaryjna. Wpis jest stosunkowy, chyba, że przepis przewiduje wpis stały. Opłata kancelaryjna natomiast, jest określana przez Ministra Sprawiedliwości. | ||
<google>n</google> | |||
==Co obejmują wydatki sądowe?== | ==Co obejmują wydatki sądowe?== | ||
| Linia 50: | Linia 36: | ||
==Kto dokonuje opłaty kosztów sądowych== | ==Kto dokonuje opłaty kosztów sądowych== | ||
Do uiszczenia kosztów sądowych obowiązana jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, chyba, że [[ustawa]] stanowi inaczej | Do uiszczenia kosztów sądowych obowiązana jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, chyba, że [[ustawa]] stanowi inaczej<ref>A.Górski, L. Walentynowicz 2007, s. 14</ref> | ||
==Zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych== | ==Zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych== | ||
Sąd ma możliwość zwolnić stronę od kosztów sądowych w części, jeżeli strona jest w stanie ponieść tylko część tych kosztów. Obowiązkom uiszczenia opłat nie podlega też [[Skarb Państwa]]. | Sąd ma możliwość zwolnić stronę od kosztów sądowych w części, jeżeli strona jest w stanie ponieść tylko część tych kosztów. Obowiązkom uiszczenia opłat nie podlega też [[Skarb Państwa]]. | ||
| Linia 61: | Linia 48: | ||
# [[Rzecznik Praw Obywatelskich]] | # [[Rzecznik Praw Obywatelskich]] | ||
# Rzecznik Praw Dziecka | # Rzecznik Praw Dziecka | ||
# i in | # i in<ref>A.Górski, L. Walentynowicz 2007, s. 123</ref> | ||
==Koszty sądowe a | |||
Koszty sądowe obejmują również [[koszt]] wynajęcia i pracy biegłego. Dlatego jeżeli w sprawie zostanie powołany [[biegły]] - czyli osoba posiadająca wiedzę specjalistyczną, bogate [[doświadczenie zawodowe]] i uznanie za eksperta w zakresie swojej działalności - w trakcie trwania procesu, jego [[wynagrodzenie]] również wlicza się do kosztów sądowych, co oznacza, że można domagać się zwrotu kosztów poniesionych w związku z jego pracą. [[Biegły sądowy]] służy swoją wiedzą i doświadczeniem w trakcie sprawy, ułatwiając ją, więc ograniczając niektóre dodatkowe koszty, można jego pracę zakwalifikować jednak jako bezpośredni koszt sądowy. | ==Koszty sądowe a biegły== | ||
Koszty sądowe obejmują również [[koszt]] wynajęcia i pracy biegłego. Dlatego jeżeli w sprawie zostanie powołany [[biegły]] - czyli osoba posiadająca wiedzę specjalistyczną, bogate [[doświadczenie zawodowe]] i uznanie za eksperta w zakresie swojej działalności - w trakcie trwania procesu, jego [[wynagrodzenie]] również wlicza się do kosztów sądowych, co oznacza, że można domagać się zwrotu kosztów poniesionych w związku z jego pracą. [[Biegły sądowy]] służy swoją wiedzą i doświadczeniem w trakcie sprawy, ułatwiając ją, więc ograniczając niektóre dodatkowe koszty, można jego pracę zakwalifikować jednak jako bezpośredni koszt sądowy. | |||
==Główne rodzaje kosztów sądowych w postępowaniu cywilnym== | |||
W postępowaniu cywilnym można wyróżnić kilka głównych rodzajów kosztów sądowych. Pierwszym z nich są opłaty sądowe, które muszą zostać wniesione w celu rozpoczęcia procesu sądowego. Opłaty te są ustalane na podstawie wysokości wartości przedmiotu sporu oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. | |||
Kolejnym rodzajem kosztów sądowych są koszty adwokackie. W przypadku korzystania z pomocy adwokata, należy liczyć się z koniecznością pokrycia kosztów jego usług. Wysokość tych kosztów zależy od umowy zawartej z adwokatem oraz skomplikowania sprawy. | |||
W postępowaniu cywilnym mogą również wystąpić koszty notarialne. Dotyczą one sytuacji, w których konieczne jest sporządzenie aktu notarialnego, na przykład przy zawieraniu umowy lub dokonywaniu czynności prawnej. Koszty notarialne są ustalane na podstawie taksy notarialnej i mogą się różnić w zależności od rodzaju czynności. | |||
Dodatkowo, w postępowaniu cywilnym mogą wystąpić inne rodzaje kosztów, takie jak koszty ekspertyz, tłumaczeń, doręczeń czy zeznań świadków. Koszty te są zależne od konkretnej sytuacji i mogą być wymagane w celu ustalenia prawidłowego stanu faktycznego sprawy. | |||
==Możliwości uzyskania zwolnienia z kosztów sądowych== | |||
W celu ułatwienia dostępu do wymiaru sprawiedliwości, istnieje możliwość ubiegania się o [[zwolnienie]] z kosztów sądowych. Wnioskodawca musi spełnić określone kryteria, które są brane pod uwagę przy rozpatrywaniu wniosków o zwolnienie z kosztów sądowych. Na przykład, osoba ubiegająca się o zwolnienie musi wykazać, że nie jest w stanie ponieść tych kosztów z powodu swojej sytuacji materialnej. | |||
Wraz z wnioskiem o zwolnienie z kosztów sądowych należy przedłożyć odpowiednie dokumenty potwierdzające sytuację finansową wnioskodawcy. Dokumenty te mogą obejmować m.in. zaświadczenia o zarobkach, otrzymywanych świadczeniach czy zobowiązaniach finansowych. | |||
[[Procedura]] składania wniosków o zwolnienie z kosztów sądowych jest określona w przepisach prawa. Wniosek taki należy złożyć w odpowiednim terminie i zgodnie z wymaganiami formalnymi. Po złożeniu wniosku, sąd rozpatruje go i podejmuje decyzję w sprawie zwolnienia z kosztów sądowych. | |||
Warto zaznaczyć, że możliwość ubiegania się o zwolnienie z kosztów sądowych dotyczy zarówno osób fizycznych, jak i przedsiębiorców. Jednak procedura zwalniania z kosztów sądowych może różnić się w zależności od statusu wnioskodawcy. | |||
==Koszty sądowe w postępowaniu spadkowym== | |||
W postępowaniu spadkowym również występują określone koszty, które powinny zostać uwzględnione przy rozliczeniu spadku. Należy do nich opłata sądowa, która musi zostać wniesiona w celu wszczęcia postępowania spadkowego. Wysokość tej opłaty zależy od wartości majątku spadkowego. | |||
Kolejnym rodzajem kosztów sądowych w postępowaniu spadkowym są koszty związane z ważnymi dokumentami, takimi jak koszty sporządzenia testamentu. W przypadku, gdy spadkodawca sporządził testament, konieczne może być pokrycie kosztów związanych z jego uwierzytelnieniem i złożeniem do sądu. | |||
W trakcie postępowania spadkowego pojawiają się również koszty związane z podziałem majątku spadkowego. Wysokość tych kosztów zależy od skomplikowania procesu podziału oraz od ewentualnych sporów między spadkobiercami. | |||
W niektórych sytuacjach koszty sądowe w postępowaniu spadkowym mogą być zwiększone. Na przykład, gdy dochodzi do sporu pomiędzy spadkobiercami lub występują trudności w ustaleniu prawowitego tytułu do spadku. | |||
Aby zmniejszyć koszty sądowe w postępowaniu spadkowym, można podjąć próbę zawarcia porozumienia między spadkobiercami w zakresie podziału majątku. W takiej sytuacji, koszty związane z prowadzeniem sporu sądowego mogą zostać znacząco ograniczone. | |||
Wnioski o zwolnienie z kosztów sądowych w postępowaniu spadkowym podlegają takim samym procedurom i kryteriom, jak w przypadku postępowań cywilnych. Warto jednak zaznaczyć, że w przypadku sporów spadkowych, sąd może również rozpatrywać wnioski o zwolnienie z kosztów sądowych na podstawie szczególnych okoliczności, takich jak sytuacja finansowa spadkobierców czy charakter sporu. | |||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Podatek od spadków i darowizn]]}} — {{i5link|a=[[Licytacja]]}} — {{i5link|a=[[Domena publiczna]]}} — {{i5link|a=[[Służebność przesyłu]]}} — {{i5link|a=[[Sąd apelacyjny]]}} — {{i5link|a=[[Rygor natychmiastowej wykonalności]]}} — {{i5link|a=[[Podatek od czynności cywilnoprawnych]]}} — {{i5link|a=[[Bezrobocie przymusowe]]}} — {{i5link|a=[[Administracja zespolona]]}} }} | |||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
<references /> | <references /> | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Audytoriat (1998) ''Koszty i opłaty sądowe adwokackie notarialne skarbowe'', Audytoriat, Oficyna Wydawnicza, Kraków | <noautolinks> | ||
* Audytoriat (1998), ''Koszty i opłaty sądowe adwokackie notarialne skarbowe'', Audytoriat, Oficyna Wydawnicza, Kraków | |||
* Górski A. Walentynowicz L. (2007) ''Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Ustawa i orzekanie komentarz praktyczny'', Oficyna Wolters | * Górski A., Walentynowicz L. (2007), ''Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Ustawa i orzekanie komentarz praktyczny'', Oficyna Wolters, Warszawa | ||
* Marszałkowska-Krześ E. (red.) (2011) | * Marszałkowska-Krześ E. (red.) (2011), ''Postępowanie cywilne'', C.H. Beck, Warszawa | ||
* Tyczka M. (1982) | * Tyczka M. (1982), ''Postępowanie sądowe w sprawach związanych z działalnością przedsiębiorstw państwowych i ich samorządów'', Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny Rok XLIV — zeszyt 3 | ||
* | * ''Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20051671398 Dz.U. 2005 nr 167 poz. 1398] | ||
* Zieliński A. (2010), ''Koszty sądowe w sprawach cywilnych Komentarz'', C.H. Beck, Warszawa | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Teresa Witek}} | {{a|Teresa Witek}} | ||
{{msg:law}} | {{msg:law}} | ||
[[Kategoria:Procedury prawne]] | |||
{{#metamaster:description|Zapoznaj się z pojęciem kosztów sądowych. Dowiedz się, jakie opłaty i wydatki są związane z prowadzeniem postępowania cywilnego.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 17:07, 19 gru 2023
Koszty sądowe to koszty związane z wszczęciem, prowadzeniem i zakończeniem postępowania cywilnego w danej sprawie. Koszty sądowe są to opłaty i wydatki sądowe.
Co podlega opłatom sądowym?
Opłatom sądowym (czyli kosztom sądowym podlega pismo, jeżeli przepis ustawy przewiduje je pobranie, czyli w tym:
- pozew i pozew wzajemny
- apelacja i zażalenie
- skarga kasacyjna
- zarzuty do nakazu zapłaty
- interwencja główna i uboczna
- inne wnioski
- inne skargi [1]
Pismo wznoszone przez kilka osób podlega jednokrotnej opłacie.
Rodzaje i wysokość opłat sądowych
Opłata sądowa wedle przepisów jest stała, stosunkowo, podstawowa lub tymczasowa, czy ostateczna. Opłata stała jest podstawowym rodzajem opłat, nie może być niższa niż 30 zł. i wyższa niż 5000 zł. Opłatę stosunkową pobiera się w sprawach o prawa majątkowe. Opłata podstawowa obowiązuje natomiast, gdy przepisy nie przewidują opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej, wynosi ona 30 zł, opłaty tej nie przewiduje się w postępowaniu rejestrowym[2]
Wysokość i rodzaj opłat wynika bezpośrednio z rodzaju i typu sprawy sądowej. Inne opłaty obowiązują w zakresie prawa spadkowego, w zakresie spraw rejestrowych, w zakresie ksiąg wieczystych, w zakresie działania Krajowego Rejestru Sądowego.
Opłata mi sądowymi jest wpis i opłata kancelaryjna. Wpis jest stosunkowy, chyba, że przepis przewiduje wpis stały. Opłata kancelaryjna natomiast, jest określana przez Ministra Sprawiedliwości.
Co obejmują wydatki sądowe?
Wydatki sądowe są związane z finansowaniem czynności niezbędnych do przeprowadzenia postępowania sądowego. Przepis regulujący tą zasadę wymienia najważniejsze wydatki, spotykane w praktyce sądowej, podlegające zaliczeniu do kosztów sądowych. Są to:
- koszty opłat telefonicznych
- diety i koszty podróży należne sędziom
- koszty przeprowadzenia innych dowodów
- koszty ogłoszeń
- koszty osadzenia i pobytu w areszcie
- zwrot kosztów podróży i noclegu i utraconych korzyści jak chodzi o świadków
- wynagrodzenia należne innym instytucjom[3]
Koszty mediacji nie stanowią natomiast wydatków sądowych.
Sąd z urzędu zwraca stronie należności z tytułu wydatków, stanowiące różnicę między kosztami pobranymi od strony a kosztami należnymi.
Kto dokonuje opłaty kosztów sądowych
Do uiszczenia kosztów sądowych obowiązana jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, chyba, że ustawa stanowi inaczej[4]
Zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych
Sąd ma możliwość zwolnić stronę od kosztów sądowych w części, jeżeli strona jest w stanie ponieść tylko część tych kosztów. Obowiązkom uiszczenia opłat nie podlega też Skarb Państwa.
Kosztom sądowym nie podlegają:
- strona dochodząca ustalenia ojcostwa lub macierzyństwa
- strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych
- strona wnosząca o uznanie postanowień umownych za niedozwolone
- prokurator
- Rzecznik Praw Obywatelskich
- Rzecznik Praw Dziecka
- i in[5]
Koszty sądowe a biegły
Koszty sądowe obejmują również koszt wynajęcia i pracy biegłego. Dlatego jeżeli w sprawie zostanie powołany biegły - czyli osoba posiadająca wiedzę specjalistyczną, bogate doświadczenie zawodowe i uznanie za eksperta w zakresie swojej działalności - w trakcie trwania procesu, jego wynagrodzenie również wlicza się do kosztów sądowych, co oznacza, że można domagać się zwrotu kosztów poniesionych w związku z jego pracą. Biegły sądowy służy swoją wiedzą i doświadczeniem w trakcie sprawy, ułatwiając ją, więc ograniczając niektóre dodatkowe koszty, można jego pracę zakwalifikować jednak jako bezpośredni koszt sądowy.
Główne rodzaje kosztów sądowych w postępowaniu cywilnym
W postępowaniu cywilnym można wyróżnić kilka głównych rodzajów kosztów sądowych. Pierwszym z nich są opłaty sądowe, które muszą zostać wniesione w celu rozpoczęcia procesu sądowego. Opłaty te są ustalane na podstawie wysokości wartości przedmiotu sporu oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
Kolejnym rodzajem kosztów sądowych są koszty adwokackie. W przypadku korzystania z pomocy adwokata, należy liczyć się z koniecznością pokrycia kosztów jego usług. Wysokość tych kosztów zależy od umowy zawartej z adwokatem oraz skomplikowania sprawy.
W postępowaniu cywilnym mogą również wystąpić koszty notarialne. Dotyczą one sytuacji, w których konieczne jest sporządzenie aktu notarialnego, na przykład przy zawieraniu umowy lub dokonywaniu czynności prawnej. Koszty notarialne są ustalane na podstawie taksy notarialnej i mogą się różnić w zależności od rodzaju czynności.
Dodatkowo, w postępowaniu cywilnym mogą wystąpić inne rodzaje kosztów, takie jak koszty ekspertyz, tłumaczeń, doręczeń czy zeznań świadków. Koszty te są zależne od konkretnej sytuacji i mogą być wymagane w celu ustalenia prawidłowego stanu faktycznego sprawy.
Możliwości uzyskania zwolnienia z kosztów sądowych
W celu ułatwienia dostępu do wymiaru sprawiedliwości, istnieje możliwość ubiegania się o zwolnienie z kosztów sądowych. Wnioskodawca musi spełnić określone kryteria, które są brane pod uwagę przy rozpatrywaniu wniosków o zwolnienie z kosztów sądowych. Na przykład, osoba ubiegająca się o zwolnienie musi wykazać, że nie jest w stanie ponieść tych kosztów z powodu swojej sytuacji materialnej.
Wraz z wnioskiem o zwolnienie z kosztów sądowych należy przedłożyć odpowiednie dokumenty potwierdzające sytuację finansową wnioskodawcy. Dokumenty te mogą obejmować m.in. zaświadczenia o zarobkach, otrzymywanych świadczeniach czy zobowiązaniach finansowych.
Procedura składania wniosków o zwolnienie z kosztów sądowych jest określona w przepisach prawa. Wniosek taki należy złożyć w odpowiednim terminie i zgodnie z wymaganiami formalnymi. Po złożeniu wniosku, sąd rozpatruje go i podejmuje decyzję w sprawie zwolnienia z kosztów sądowych.
Warto zaznaczyć, że możliwość ubiegania się o zwolnienie z kosztów sądowych dotyczy zarówno osób fizycznych, jak i przedsiębiorców. Jednak procedura zwalniania z kosztów sądowych może różnić się w zależności od statusu wnioskodawcy.
Koszty sądowe w postępowaniu spadkowym
W postępowaniu spadkowym również występują określone koszty, które powinny zostać uwzględnione przy rozliczeniu spadku. Należy do nich opłata sądowa, która musi zostać wniesiona w celu wszczęcia postępowania spadkowego. Wysokość tej opłaty zależy od wartości majątku spadkowego.
Kolejnym rodzajem kosztów sądowych w postępowaniu spadkowym są koszty związane z ważnymi dokumentami, takimi jak koszty sporządzenia testamentu. W przypadku, gdy spadkodawca sporządził testament, konieczne może być pokrycie kosztów związanych z jego uwierzytelnieniem i złożeniem do sądu.
W trakcie postępowania spadkowego pojawiają się również koszty związane z podziałem majątku spadkowego. Wysokość tych kosztów zależy od skomplikowania procesu podziału oraz od ewentualnych sporów między spadkobiercami.
W niektórych sytuacjach koszty sądowe w postępowaniu spadkowym mogą być zwiększone. Na przykład, gdy dochodzi do sporu pomiędzy spadkobiercami lub występują trudności w ustaleniu prawowitego tytułu do spadku.
Aby zmniejszyć koszty sądowe w postępowaniu spadkowym, można podjąć próbę zawarcia porozumienia między spadkobiercami w zakresie podziału majątku. W takiej sytuacji, koszty związane z prowadzeniem sporu sądowego mogą zostać znacząco ograniczone.
Wnioski o zwolnienie z kosztów sądowych w postępowaniu spadkowym podlegają takim samym procedurom i kryteriom, jak w przypadku postępowań cywilnych. Warto jednak zaznaczyć, że w przypadku sporów spadkowych, sąd może również rozpatrywać wnioski o zwolnienie z kosztów sądowych na podstawie szczególnych okoliczności, takich jak sytuacja finansowa spadkobierców czy charakter sporu.
| Koszty sądowe — artykuły polecane |
| Podatek od spadków i darowizn — Licytacja — Domena publiczna — Służebność przesyłu — Sąd apelacyjny — Rygor natychmiastowej wykonalności — Podatek od czynności cywilnoprawnych — Bezrobocie przymusowe — Administracja zespolona |
Przypisy
Bibliografia
- Audytoriat (1998), Koszty i opłaty sądowe adwokackie notarialne skarbowe, Audytoriat, Oficyna Wydawnicza, Kraków
- Górski A., Walentynowicz L. (2007), Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Ustawa i orzekanie komentarz praktyczny, Oficyna Wolters, Warszawa
- Marszałkowska-Krześ E. (red.) (2011), Postępowanie cywilne, C.H. Beck, Warszawa
- Tyczka M. (1982), Postępowanie sądowe w sprawach związanych z działalnością przedsiębiorstw państwowych i ich samorządów, Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny Rok XLIV — zeszyt 3
- Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Dz.U. 2005 nr 167 poz. 1398
- Zieliński A. (2010), Koszty sądowe w sprawach cywilnych Komentarz, C.H. Beck, Warszawa
Autor: Teresa Witek
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
