Deklaracja zgodności

Deklaracja zgodności jest to oświadczenie dostawcy stwierdzającego na własną odpowiedzialność, że wyrób, proces lub usługa są zgodne z określoną normą lub innym dokumentem normalizacyjnym [I. Duda z zespołem autorskim 1995 Kraków, s. 23]. Także dokument wystawiany przez producenta wyrobu albo jego upoważnionego przedstawiciela, stanowiący wiążące prawnie przyrzeczenie stwierdzające zgodność wyrobu z wymaganiami zasadniczymi właściwych dyrektyw Unii Europejskiej [Dz. U. z 2002 r. Nr 166, poz. 1360, art. 5, pkt 10 oraz art. 12.]

TL;DR

Artykuł omawia deklaracje zgodności, które są oświadczeniami producenta stwierdzającymi zgodność wyrobu, procesu lub usługi z określoną normą lub dokumentem normalizacyjnym. W artykule przedstawione są różne rodzaje deklaracji zgodności w zależności od spełnianych dyrektyw. Wymienione są także elementy, które musi zawierać deklaracja, oraz konsekwencje braku zgodności produktu. Artykuł omawia również certyfikat CE, który potwierdza zgodność wyrobu z wymaganiami.

Rodzaje deklaracji

W zależności od spełnianych dyrektyw, wyróżnia się kilka rodzajów deklaracji zgodności:

• Deklaracje WE - potwierdza spełnianie dyrektyw przez produkty przeznaczone np. do: urządzeń spalających paliwa gazowe, zabawek, urządzeń branży medycznej, środków ochrony indywidualnej, maszyn
• Deklaracja UE - dotyczy m.in. fajerwerków, zbiorników ciśnieniowych, łodzi i jachtów, urządzeń pomiarowych, dźwigów
• Deklaracja DWU - dotycząca wyrobów budowlanych
• Krajowa deklaracja zgodności - dotyczy wyrobów budowlanych wystawiona przez producenta w danym kraju, działająca na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Producent odpowiedzialny za wystawienie deklaracji musi należeć do EOG.

Wzór deklaracji

Dokument, aby spełniał swoją funkcję musi zawierać stałe elementy:

• deklaracja musi być wystawiona przez producenta danego produktu lub podmiotu upoważnionego. Częstym błędem jest wykorzystywanie certyfikatów CE, a więc dokumentu potwierdzającego spełnianie określonych dyrektyw gwarantowane przez jednostkę certyfikującą.
• kod produktu, który w jednoznaczny sposób można powiązać z danym produktem (oznaczenia na opakowaniach lub na samym produkcie) lub, w przypadku procedury dopuszczenia do obrotu, z dokumentami handlowymi
• aktualne dyrektywy wymagane w kraju dopuszczenia do obrotu dla danego asortymentu
• data i miejsce wystawienia dokumentu
• podpis i pieczęć firmowa producenta lub podmiotu upoważnionego

Brak możliwości dopuszczenia do obrotu

W przypadku gdy produkt nie spełnia określonych norm, towar nie może zostać dopuszczony do obrotu na terenie danego państwa lub EOG.

Instytucjami dokonującymi decyzje o zatrzymaniu i nie dopuszczeniu do obrotu produktu są np: Urząd Celny, Inspekcja Handlowa, Sanepid.

Przykłady niezgodności, które powodują zatrzymanie towaru:

• brak deklaracji CE
• brak zapisu o aktualnych dyrektywach
• nieupoważniony podmiot wystawiający deklarację
• niezgodność oznaczeń produktu z dokumentami (brak możliwości powiązania produktu z deklaracją)
• brak daty, miejsca wystawienia, pieczątki producenta
• brak oznaczeń CE na produkcie

W przypadku importu towaru z krajów trzecich, instytucją decydującą o dopuszczeniu do obrotu jest Urząd Celny. Importer ma obowiązek dokładnie zaznajomić się z przepisami i dyrektywami, jakie musi spełniać sprowadzany towar. Jeżeli jednak, podczas rewizji celnej przez Urząd Celny, towar nie będzie spełniał wymogów jak wyżej, importer ma następujące rozwiązania:

• wniosek do Urzędu Celnego o uszlachetnianie towaru - np. uzupełnienie brakujących oznaczeń
• reeksport - wywóz towaru poza granice EOG, najczęściej zwrot do producenta
• zniszczenie towaru - zorganizowanie utylizacji towaru, znajdującego się cały czas pod dozorem celnym

Certyfikat CE

Wyroby przed wystawieniem przez producenta deklaracji zgodności powinny być poddane procedurze oceny zgodności i jeśli wynika to z odrębnych przepisów uzyskać właściwe certyfikaty [Dz. U. z 2002 r. Nr 166, poz. 1360, art. 6, pkt 1.] Domniemywa się, że wyrób, na którym umieszczono oznakowanie zgodności lub dla którego sporządzono dokumentację potwierdzającą spełnienie zasadniczych wymagań, jest zgodny z wymaganiami określonymi w obowiązujących przepisach [Dz. U. z 2002 r. Nr 166, poz. 1360, art. 12.]

Ocena zgodności oznacza proces wykazujący, czy zostały spełnione określone wymagania odnoszące się do produktu, procesu, usługi, systemu, osoby lub jednostki. Na wyrobach posiadających deklarację zgodności producent umieszcza oznaczenie CE, tzw. Certyfikat CE

Oznakowanie CE oznacza oznakowanie, za pomocą którego producent wykazuję, że produkt spełnia mające zastosowanie wymagania określone we wspólnotowym prawodawstwie harmonizacyjnym przewidującym jego umieszczanie. [[[Rozporządzenie]] Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. art. 2 pkt 12; 20]

Na terenie krajów należących do Unii Europejskiej znakiem mówiącym o bezpieczeństwie produktu jest znak CE (Certyfikat CE). Znak ten powinien być umieszczony na każdym wyrobie albo opakowaniu przed wprowadzeniem wyrobu do obrotu. Wyraża on zgodność z podstawowymi wymaganiami zawartymi w dyrektywach nowego podejścia (dyrektywy te zostały wprowadzone w 1995 r. na zasadach obligatoryjnych w celu usunięcia barier technicznych w handlu na obszarze UE i określają wymagania w zakresie bezpieczeństwa, zdrowia i środowiska naturalnego dla różnych grup produktów [W. Henrykowski, 2004 Kraków, Materiały konferencji naukowej; J. Kozłowska, 2005 Warszawa]

Ocena zgodności CE

W Polsce regulowany obszar oceny zgodności wyrobów wynikających z dyrektyw UE wdrożony został Ustawą z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności, ze zmianami z dnia 29 sierpnia 2003 r. Zgodnie z tą ustawą obowiązkowej ocenie zgodności podlegają wprowadzone do obrotu wyroby, które mogą stwarzać zagrożenie albo służą ochronie lub ratowaniu życia, zdrowia, mienia i środowiska. Ustawa ta określa zasady funkcjonowania obowiązkowego obszaru systemu oceny zgodności z zasadniczymi i szczegółowymi wymaganiami dotyczącymi powyższych wyrobów jak również procesów ich wytwarzania. Wprowadzony system odpowiada wymaganiom unijnym i ma na celu:

• eliminację zagrożeń stwarzanych przez wyroby dla życia lub zdrowia użytkowników i konsumentów oraz dla mienia lub środowiska.
• likwidowanie barier technicznych w handlu i ułatwianie międzynarodowego obrotu towarowego,
• stworzenie warunków do rzetelnej oceny wyrobów i procesów ich wytwarzania przez kompetentne i niezależne podmioty.

Warunki i tryb dokonywania oceny zgodności oraz sposób znakowania poszczególnych rodzajów wyrobów zostały określone w odpowiednich aktach wykonawczych, które weszły w życie z dniem wstąpienia Polski do struktur Unii Europejskiej, m.in. takich jak: Rozporządzenie MGPiPS z dnia 12 marca 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego oraz Rozporządzenie MGPiPS z dnia 31 marca 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej

Producent lub jego upoważniony przedstawiciel, który poddał wyrób lub proces jego wywarzania ocenie zgodności z zasadniczymi wymaganiami i potwierdził zgodność, wystawia deklarację zgodności i dopiero wówczas uzyskuje prawo do umieszczenia na wyrobie lub opakowaniu znaku "CE". [M. Lisińska-Kuśnierz M. Ucharek 2005 Kraków s. 27,28]

Deklaracja zgodności — artykuły polecane

Certyfikat europejski — Certyfikat — Akredytacja PCA — Legalizacja — Ocena zgodności wyrobów — Znakowanie CE — Akredytacja — Znak towarowy — Akredytacja laboratorium

Bibliografia

• Bartoszewski M. & Cieśla J. (2006). Co warto wiedzieć o deklaracji CE i znaku CE? Technika Chłodnicza i Klimatyzacyjna, (3), 118-120
• Duda I. (red.) (1995), Słownik pojęć towaroznawczych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Grzesik B., Pasko S. (2004), Certyfikacja wyrobów - znak bezpieczeństwa B. Oznakowanie CE, Instytut Metrologii, Elektroniki i Informatyki
• Henrykowski W. (2004), Znaczenie certyfikacji dobrowolnej w systemie oceny zgodności [w:] Narzędzia jakości w doskonaleniu i zarządzaniu jakością, Materiały konferencji naukowej, AE w Krakowie. Kraków
• Kozłowska J. (2005), Przepisy dotyczące opakowań, COBRO, Warszawa
• Lisińska-Kuśnierz M., Ucherek M. (2005), Znakowanie i kodowanie towarów, Wydawnictwo Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków
• Łukasik Z., Nowakowski W., Kuśmińska-Fijałkowska A. (2014), Procedury oceny zgodności, przydatności i weryfikacji WE składników interoperacyjności kolei wspólnotowych Logistyka, nr 6
• Missala T. (2004), Wymagania zasadnicze i zasady oceny zgodności wyrobów wynikające z przepisów wprowadzających dyrektywę EMC (89/336/EWG), Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka, (3)
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiające wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93 (Tekst mający znaczenie dla EOG) Document 32008R0765
• Ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku Dz.U. 2016 poz. 542

Autor: Maciej Klimala, Sara Michalec

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.