Myto

Myto - "to opłata między dwoma punktami drogi, jej wysokość zależy od drogi, masy i rodzaju pojazdu, czasem stosuje się dodatkowe opłaty za przejazd odcinkami górskimi, mostami, tunelami".

TL;DR

Artykuł opisuje system opłat drogowych w Polsce i Unii Europejskiej. W Polsce pobierane są opłaty na niektórych drogach za pośrednictwem elektronicznego urządzenia viaBOX. Istnieją dwie formy płatności: prepaid (opłata naliczana i pobierana w momencie mijania punktu poboru) i postpaid (opłata obliczana na podstawie przejechanych kilometrów). W Unii Europejskiej istnieje różnorodność systemów opłat drogowych, w tym opłaty za korzystanie z infrastruktury i opłaty zależne od przejechanych kilometrów.

Transport drogowy

Jednym z czynników głównych rozwoju gospodarczego jest transport. Z uwagi na jego duże natężenie zaczęto wprowadzać opłaty. Dzięki transportowi drogowemu możliwy jest dynamiczny, efektywny i zasadniczo niedrogi przewóz osób i towarów, dlatego jest on elementem łączącym gospodarkę i społeczność, który ma bardzo duże znaczenie. Pomimo tego, że ponoszone koszty nie są duże, transport drogowy źle wpływa na infrastrukturę drogową. Na początku rolą państwa była naprawa i modernizacja dróg, jednak wraz ze liczby pojazdów, szczególnie ciężkich dostawczych, które prowadziły do dużej eksploatacji dróg, potrzeby przebudowy dróg stawały się większe. Kraje pokrywające koszty modernizacji ze swoich finansów, zaczęły dostrzegać dynamikę wzrostu potrzeb. Z tego powodu wprowadzone zostały opłaty drogowe. Początkowo odnosiły się one do pojazdów o masie wyższej niż 12 ton. Granica wagowa była obniżana wraz ze wzrostem eksploatacji dróg. Biorąc pod uwagę transport drogowy możliwe jest wyróżnienie kilku rodzajów opłat oraz różne ich formy. Na początku opłaty dokonywano przy bramkach na płatnych autostradach, powodowało to liczne korki i opóźnienia. Płatność przy punktach odbioru również nie była dobrym rozwiązaniem, ponieważ wydłużała czas podróży. W końcu uruchomiono winiety, co znacznie usprawniło organizację ruchu. Gdy również winieta nie spełniała do końca oczekiwań, wprowadzono myto elektroniczne, dzięki któremu nie było konieczne zatrzymywanie się kierowców na drodze, co skutkowało usprawnieniem ruchu na drodze.

Rodzaje opłat drogowych

Unia Europejska odznacza się powszechnością w opłatach drogowych. Kraje posiadają różne kryteria, stąd rozbieżność pomiędzy nimi odnośnie stosowania opłat. Za kryteria można uznać m.in. liczbę przejechanych kilometrów, rozmiar samochodu, charakter emisji spalin. Wyróżniamy trzy podstawowe formy poboru opłat stosowanych w Europie:

• Winieta - jest opłatą czasową za użytkowanie autostrady lub drogi, może być winietą miesięczną, półroczną, roczną. W winiecie zawiera się przede wszystkim kraj i czas przejazdu po drogach, brane jest również pod uwagę wydzielanie gazów spalinowych, numer rejestracyjny, liczba osi samochodu. Aby zapłacić należy kupić kartę, z widniejącą na niej datą zakupu i podpisem osoby wydającej.
• Myto - naliczane w sposób powszechny, czyli za pośrednictwem bramek, gdzie prowadzący pojazd zobowiązany jest do dokonania wpłaty lub elektronicznie przy pomocy zainstalowanego urządzenia w pojeździe używając drogi satelitarnej.
• Eurowinieta - pierwszorzędnie opłatę tę mają obowiązek uiścić kierowcy ciężarówek o maksymalnej masie - 12 ton. Wpłaty należy dokonać zanim rozpoczęte zostanie korzystanie z płatnych dróg, autostrad. Przemierzając kraje, w których wprowadzony jest system eurowiniet, na przejazd wystarczy tylko jedna ważna eurowinieta.

Opłaty drogowe w Polsce

W Polsce pobiera się opłaty na wybranych drogach od każdego jednego pojazdu (mowa tu o autobusach, samochodach, ciężarówkach). Używając mechanizmu viaBOX można elektronicznie uiścić wpłatę. Urządzenie znajduje się w środku pojazdu i umieszczane jest w pojazdach, których masa przekracza 3,5 tony oraz w autobusach posiadających więcej niż dziewięć miejsc, łącznie z kierowcą niezależnie od ich ciężaru. ViaTOLL jest systemem, który nie pobiera należności na płatnych autostradach, którymi zarządzają koncesjonariusze. Istnieją dwie formy płatności:

• Pre paid (przedpłacone) gdzie odpłatność jest naliczana i pobierana w momencie mijania punktu poboru opłat. Dokonuje się to przez pośrednictwo viaBOX, które trzeba zakupić i zapełnić środkami w jednym z punktów dystrybucji viaBOX lub też w punktach informacyjnych.
• Post paid (z odroczoną płatnością) kiedy to należność jest obliczana na podstawie faktycznie przejechanych kilometrów. System viaBOX w stosowny sposób nalicza opłaty drogowe. Stosując tę formę płatności nie ma potrzeby stałego powiększania środków.

Opłaty drogowe w Unii Europejskiej

W Unii Europejskiej ma miejsce różnorodność w systemie opłat drogowych. Dyrektywa 1999/62/WE określa główne typy opłat: za korzystanie z infrastruktury, a także opłatę zależną od przebytych kilometrów. Istnieje możliwość wyboru formy zapłaty przez państwa członkowskie. Pobieranie opłat odbywa się na zasadach winiet lub na mycie elektronicznym.

Myto — artykuły polecane

Transport lotniczy — Połączenie lotnicze — Transport kolejowy — Magazyn — Jakość transportu lotniczego — Droga ekspresowa — Firma przewozowa — Samochód ciężarowy — Transport multimodalny

Bibliografia

• Jacyna M. (red.) (2014). Opłaty drogowe w funkcji klasy emisji spalin pojazdów w Polsce na tle wybranych krajów Unii Europejskiej, "Logistyka", nr 4, s. 1894
• Sukiennik K. (2012), System poboru opłat drogowych w Polsce i wybranych krajach europejskich, Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie, nr 7
• Wiecha P. (red.) (2017), Opłaty drogowe w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej, Logistyka, nr 12

Autor: Paula Iskańska