System wczesnego ostrzegania stosowany przez Banque de France

Systemem wczesnego ostrzegania przed upadkiem, stosowanym przez Banque de France, jest tzw. systeme de detection de la Cantrale Bilans. Należy on do grupy wielowymiarowych modeli analizy dyskryminacyjnej. Jest on ponadto systemem wielofunkcyjnym - składa się z trzech funkcji.

TL;DR

System wczesnego ostrzegania przed upadkiem stosowany przez Banque de France opiera się na wielowymiarowych modelach analizy dyskryminacyjnej. Składa się z trzech funkcji: podstawowej oraz dwóch dodatkowych. Funkcje te uwzględniają różne wskaźniki finansowe i pozwalają ocenić ryzyko upadłości przedsiębiorstw. Wartości funkcji są interpretowane w kategoriach zagrożenia upadłością, szarej strefy lub dobrej perspektywy finansowej. Dodatkowe funkcje pozwalają dokładniej zidentyfikować przedsiębiorstwa zagrożone upadłością. Wnioskowanie opiera się na ustalonych regułach.

Funkcja podstawowa

Funkcja podstawowa ma następującą postać:

$Z=-1,255X_{1}+2,003X_{2}-0,824X_{3}+5,221X_{4}-0,689X_{5}-1,645X_{6}+0,706X_{7}+1,408X_{8}$

gdzie:

$X_{1}=$ koszty finansowe / zysk brutto,

$X_{2}=$ kapitał stały / kapitał inwestycyjny,

$X_{3}=$ zdolność płatnicza = zdolność samofinansowania się / zadłużenie ogółem, $X_{4}=$ stopa marży brutto z działalności eksploatacyjnej = zysk brutto / przychody ze sprzedaży,

$X_{5}=$ okres spłaty zobowiązań (w dniach),

$X_{6}=$ tempo zmian wartości dodanej = (wartość dodana w $t_{n}-$ wartość dodana w $t_{n-1}$) / wartość dodana w $t_{n-1}$,

$X_{7}=$ okres spływu należności (w dniach),

$X_{8}=$ stopa inwestycji rzeczowych = ${\frac {1}{3}}\sum _{n=1}$ (inwestycje rzeczowe w $t_{n}$ / wartość dodana w $t_{n}$).

Okres $t_{n}$ oznacza rok, dla którego dokonujemy obliczeń; natomiast $t_{n-1}$ - rok poprzedzający okres, dla którego liczona jest wartość funkcji Z.

Otrzymaną wartość interpretuje się w następujący sposób:

• $Z<-0,25$ $\Rightarrow$ przedsiębiorstwo zagrożone upadłością,
• $-0,25$ $\leqslant$ $Z$ $\leqslant$ $0,125$ $\Rightarrow$ tzw. szara strefa (nie można jednoznacznie przypisać przedsiębiorstwa ani do grupy zdrowych, ani do zagrożonych upadłością),
• $Z>0,125$ $\Rightarrow$ przedsiębiorstwo o dobrej perspektywie finansowej.

Funkcje dodatkowe

W celu dokładniejszej identyfikacji przedsiębiorstw zagrożonych upadłością ($Z<-0,25$), stworzono dwie funkcje dodatkowe. Wynika to z faktu, iż według szacunkowych danych spośród spółek będących w złej kondycji finansowej na upadek skazanych jest 12%, natomiast pozostałe 88% stanowią jednostki, które mogą (lecz nie muszą) mieć kłopoty finansowe.

Jeśli zysk brutto osiągany przez badane przedsiębiorstwa nie jest wartością dodatnią lub wartość stosunku kosztów finansowych do zysku brutto jest większa bądź równa 215%, to spośród takiej grupy firm 10% zbankrutuje, a 90% będzie słabych finansowo. Aby określić zagrożenie upadłością konkretnej spółki, należy w tym przypadku posłużyć się funkcją $Y_{1}$.

Natomiast gdy wartość relacji kosztów finansowych do zysku brutto jest mniejsza niż 215%, to spośród takiej grupy firm 13% zbankrutuje, a 87% będzie słabych finansowo. Do analizy wybranego przedsiębiorstwa należy wówczas wybrać funkcję $Y_{2}$.

Funkcje dodatkowe mają następujące postaci:

$Y_{1}=0,11071X_{1}-0,0272X_{2}+0,07512X_{3}-0,0167X_{4}+0,01057X_{5}+0,01415X_{6}-0,01976X_{7}$

gdzie:

$X_{1}=$ stopa marży brutto z działalności eksploatacyjnej w $t_{n}$,

$X_{2}=$ aktywa obrotowe / produkcja w $t_{n}$,

$X_{3}=$ stopa marży brutto z działalności eksploatacyjnej w $t_{n-1}$,

$X_{4}=$ tempo zmaian wartości dodanej w okresie $t_{n-1}$ i $t_{n}$,

$X_{5}=$ okres spływu należności (w dniach) w $t_{n-1}$,

$X_{6}=$ kapitał stały / kapitał inwestycyjny w $t_{n}$,

$X_{7}=$ rentowność brutto kapitału ogółem w $t_{n}$.

$Y_{2}=0,0212X_{1}+0,05525X_{2}+0,00736X_{3}-0,00379X_{4}+0,04892X_{5}+0,01764X_{6}+0,00312X_{7}+0,00089X_{8}-0,00769X_{9}+0,0164X_{10}-0,004X_{11}+0,009X_{12}+0,014X_{13}$

gdzie:

$X_{1}=$ stopa samofinansowania się w $t_{n}$,

$X_{2}=$ stopa inwestycji rzeczowych w $t_{n-1}$,

$X_{3}=$ okres spływu należności (w dniach) w $t_{n}$,

$X_{4}=$ koszty finansowe / zysk brutto w $t_{n-1}$,

$X_{5}=$ stopa oszczędności (depozytów) bankowych w $t_{n}$,

$X_{6}=$ rentowność kapitału własnego w $t_{n}$,

$X_{7}=$ rotacja zapasów (w dniach) w $t_{n}$,

$X_{8}=$ zdolność płatnicza w $t_{n-1}$,

$X_{9}=$ koszty finansowe / zysk brutto w $t_{n}$,

$X_{10}=$ kapitał stały / kapitał inwestycyjny w $t_{n}$,

$X_{11}=$ okres spłaty zobowiązań (w dniach) w $t_{n-1}$,

$X_{12}=$ tempo zmian przychodów ze sprzedaży w $t_{n}$,

$X_{13}=$ rentowność brutto kapitału ogółem w $t_{n-1}$.

Wnioskowanie powinno przeprowadzić się według poniższych reguł:

dla $Y_{1}$:

• $Y_{1}<0$ $\Rightarrow$ przedsiębiorstwo zagrożone upadłością,
• $0$ $\leqslant$ $Y_{1}$ $\leqslant$ $0,375$ $\Rightarrow$ tzw. szara strefa,
• $Y_{1}>0,375$ $\Rightarrow$ przedsiębiorstwo słabe finansowo, lecz nie zagrożone bankructwem.

dla $Y_{2}$:

• $Y_{2}<-0,375$ $\Rightarrow$ przedsiębiorstwo zagrożone upadłością,
• $-0,375$ $\leqslant$ $Y_{2}$ $\leqslant$ $0,125$ $\Rightarrow$ tzw. szara strefa,
• $Y_{2}>0,125$ $\Rightarrow$ przedsiębiorstwo słabe finansowo, lecz nie zagrożone bankructwem.

System wczesnego ostrzegania stosowany przez Banque de France — artykuły polecane

Średni ważony koszt kapitału — Zysk operacyjny — Wartość dla akcjonariuszy — Wskaźnik rentowności — Dochodowe metody wyceny przedsiębiorstw — Zysk — Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych — Analiza wykorzystania majątku — Próg rentowności

Bibliografia

• Korol T., Prusak B., Upadłość przedsiębiorstw a wykorzystanie sztucznej inteligencji, CeDeWu, Warszawa 2005, s. 118-120
• Siemińska E. (2002), Metody pomiaru i oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń

Autor: Katarzyna Kowalewska