Ryzyko kredytowe

Pod pojęciem ryzyka kredytowego rozumie się prawdopodobieństwo nie wypełnienia przez kontrahenta warunków jednego lub wielu kontraktów z powodu niemożności wywiązania się ze zobowiązań finansowych. Inna definicja mówi, iż ryzyko kredytowe to ryzyko zmian wartości kapitału własnego (zysków, przepływów pieniężnych) przedsiębiorstwa na skutek zmian zdolności kredytowej jego dłużników. Zmiany takie, w szczególności bankructwo, powodują zmiany wartości przyszłych przepływów pieniężnych kwoty długu oraz stopy zwrotu). W efekcie zmianie ulega wartość kapitału własnego, a więc i wartość przedsiębiorstwa.

Niektórzy używają pojęcia ryzyka kredytowego aby określić:

• ryzyko poniesienia straty powstałej w wyniku utrzymywania określonego kontraktu, bądź kontraktów z danym partnerem handlowym. W tym rozumieniu na ryzyko kredytowe składają się: wartość pozycji zagrożona niewypłacalnością kontrahenta, część wierzytelności, którą można odzyskać w przypadku niewypłacalności, oraz prawdopodobieństwo zawieszenia spłaty zobowiązań przez kontrahenta w pierwszym rzędzie.
• natomiast w sektorze finansów międzynarodowych spotyka się jeszcze inny rodzaj ryzyka kredytowego znanego jako ryzyko dostawy lub ryzyko Herstatt. Powstaje ono, kiedy nie dochodzi do jednoczesnej wymiany płatności przy zawieraniu transakcji na rynku walutowym.

TL;DR

Ryzyko kredytowe to prawdopodobieństwo nie wypełnienia przez kontrahenta warunków umowy kredytowej. Może dotyczyć straty finansowej związanej z konkretnym kontraktem lub ogólnego ryzyka niewypłacalności. W przypadku instrumentów pochodnych, ryzyko kredytowe dotyczy rozbieżności w dokonywaniu płatności. Ryzyko kredytowe można unikać, redukować lub przerzucać na inne firmy. Czynniki ryzyka kredytowego mogą być endogeniczne (wewnątrz podmiotów gospodarczych) lub egzogeniczne (zależne od przedsiębiorstw). Parametry ryzyka kredytowego to ryzyko niewypłacalności, ryzyko straty i ryzyko ekspozycji. Zdolność kredytowa i ryzyko kredytowe to różne pojęcia, gdzie zdolność kredytowa dotyczy kredytobiorcy, a ryzyko kredytowe dotyczy zarówno kredytobiorcy, jak i banku.

Instrumenty pochodne a ryzyko kredytowe

W przypadku instrumentów pochodnych ryzyko kredytowe definiuje się jako rozbieżność w dokonywaniu płatności, kiedy przekazom należności jednej strony nie towarzyszą odpowiednie płatności drugiej. Niektóre przedsiębiorstwa celowo dokonują rozróżnienia pomiędzy standardową działalnością i transakcjami na rynku opcji zdając sobie sprawę z ryzyka wiążącego się z wystawieniem opcji. W tym wypadku odnosi się ono do możliwości nie wypłacenia premii przez kupującego opcję. Ryzyko kredytowe jest ryzykiem spekulacyjnym, co oznacza, że jeżeli nastąpią zmiany zdolności kredytowej dłużników, to mogą mieć one korzystny lub niekorzystny skutek dla przedsiębiorstwa-kredytodawcy. W zależności od przyjętej strategii oraz rodzaju długu przedsiębiorstwo może tego ryzyka unikać lub zatrzymać, redukować lub przerzucać na inne firmy.

Ujęcia ryzyka kredytowego

Definicje ryzyka kredytowego można przedstawić w trzech ujęciach:

• w ujęciu syntetycznym powoduje zagrożenie, w którym kredytobiorca nie spełnia określonych warunków i zobowiązań podczas podpisania umowy z bankiem.Naraża w ten sposób kredytodawce na straty finansowe.
• w wąskim ujęciu rozumie się zagrożenie w którym dłużnik nie spłaca w całości bądź w części zaciągniętej pozyczki wraz z odsetkami i prowizjami
• w szerokim ujęciu partner transakcji nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań wobec banków.W szczególności dotyczy się to kredytów, lokat międzybankowych, instrumentów dłużnych.

Czynniki ryzyka kredytowego

Ryzyko można przedstawić za pomocą dwóch czynników.

• endogeniczne (wewnętrzne) znajdują się wewnątrz podmiotów gospodarczych
• egzogeniczne (zewnętrzne) są zależne od przedsiębiorstw, w których spoczywają

Czynniki zewnętrzne wynikają głównie z makroekonomicznej sytuacji gospodarczej oraz rozwiązań systemowych. natomiast czynniki wewnętrzne są tworzone przez zasoby kapitałowe, kwalifikacje i doświadczenie kadry pracowniczej oraz system organizacji.

Do najważniejszych czynników mających wpływ na ryzyko kredytowe wliczamy:

• "apetyt" na ryzyko
• akceptowalne zabezpieczenia
• dywersyfikacja portfela
• jakość kadry oceniającej wnioski

Parametry ryzyka kredytowego

Przy analizie ryzyka kredytowego wykorzystuje się trzy parametry:

• ryzyko niewypłacalności, w którym wiodące znaczenie ma parametr PD (probability of default)
• ryzyko straty, występuje w nim parametr LGD (loss given default)
• ryzyko ekspozycji, w którym miara jest parametr EAD (exposure at default)

Ryzyko finansowe a zdolność kredytowa

Zarówno pojęcie ryzyka finansowego wraz ze zdolnością kredytową to terminy utożsamiane ze sobą.Należy jednak je rozróżniać.

Różnice między zdolnością kredytową a ryzykiem kredytowym

Zdolność kredytowa	Ryzyko kredytowe
dotyczy kredytobiorcy	dotyczy kredytobiorcy i jak i banku
odnosi się do pojedynczego podmiotu	odnosi się do całego portfela kredytowego banku
można ja mieć lub nie	występuje zawsze w każdym stopniu intensywności

Ryzyko kredytowe — artykuły polecane

CDS — Swap walutowy — Ryzyko stopy procentowej — Swap procentowy — Gwarancja bankowa — Depozyt — Wiarygodność kredytowa — Transakcja SWAP — Ryzyko płynności

Bibliografia

• Adamska A. Rola i zadania dyrektora finansowego, wyd. Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004, str 181
• Domańska - Szaruga B. Ryzyko kredytowe w świetle nowej umowy kapitałowej, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo - humanistycznego w Siedlcach, Nr 87\2010
• Iwanicz-Drozdowska M. (2012), Zarządzanie ryzykiem bankowym , Wydawnictwo Poltext, Warszawa
• Kendall R. Zarządzanie ryzykiem dla menedżerów - praktyczne podejście do kontrolowania ryzyka, wyd. K. E. Liber, Warszawa 2000, s. 89
• Krysiak A., Staniszewska A., Wiatr M.S., Zarządzanie portfelem kredytowym banku, Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2015

Autor: Andrzej Ruchałowski, Katarzyna Boduszek