Analiza płynności finansowej

Analiza płynności finansowej
Polecane artykuły
Analiza wskaźnikowa Płynność finansowa Analiza wykorzystania majątku Analiza struktury kapitałowej Wskaźnik rotacji Strategia finansowania działalności Analiza bilansu w układzie pionowym Kapitał trwały Struktura bilansu

Płynnością finansową nazywamy zdolność do terminowego regulowania zobowiązań bieżących. Pomiaru płynności finansowej można dokonać wieloma sposobami. Najczęściej jednak służą do tego:

• poziom zasobów aktywów bieżących i zobowiązań bieżących zawartych w bilansie,
• strumień gotówki operacyjnej rejestrowanej w rachunku przepływów pieniężnych,
• metody mieszane, w których wykorzystuje się zarówno zasoby, jak i strumienie

Płynność finansową przedsiębiorstwa można rozpatrywać z punktu widzenia dwóch różnych okresów - krótkiego i długiego.

TL;DR

Płynność finansowa to zdolność przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań. Można ją mierzyć za pomocą wskaźników pokrycia majątku (długoterminowa ocena płynności) oraz wskaźników płynności (krótkookresowa ocena płynności). Wskaźniki płynności informują o zgodności zobowiązań krótkoterminowych przedsiębiorstwa z dostępnymi środkami. Istnieje kilka rodzajów wskaźników płynności, które uwzględniają różne aktywa i zobowiązania. Ważne jest utrzymanie odpowiedniego poziomu płynności finansowej, aby zapewnić spłatę zobowiązań.

Charakterystyka

Teoria finansów i rachunkowości wypracowała wiele definicji płynności, które to jednak zawsze zawierają wspólny element - jest to zdolność do regulowania bieżących zobowiązań finansowych. W literaturze ekonomicznej płynność definiowana jest różnie. Nadaje się kilka określeń stanu przedsiębiorstwa do których należą:

• Pozytywny stan środków płatniczych,
• Zdolność składników majątku przedsiębiorstwa do powtórnej zamiany na pieniądz,
• Jako stosunek pokrycia zobowiązań składnikami majątku,
• Możliwość regulowania zobowiązań przedsiębiorstwa w każdym momencie czasu.

Długookresowa ocena płynności finansowej

W długookresowej analizie płynności wykorzystywane są tzw. wskaźniki pokrycia majątku. Jak już wcześniej wspomniano informują one o stopniu pokrycia aktywów trwałych przez kapitały własne oraz zobowiązania długoterminowe. W praktyce występują dwa wskaźniki, oceniające stopień pokrycia:

• I stopień pokrycia:

${Kapital~{}wlasny \over Aktywa~{}trwale}*100$

Z punktu widzenia wierzycieli oraz potencjalnych inwestorów wskaźnik pokrycia I stopnia powinien oscylować w okolicach 100%, dzięki czemu firma zapewnia spłatę należności, nawet w razie jej bankructwa. Jednakże jak już wspomniano tak wysoki stopień finansowania aktywów trwałych majątkiem przedsiębiorstwa nie jest możliwy, gdy chce się ono dynamiczne rozwijać. Wskaźnik ten może przybierać wartości mniejsze od 100%, jednak praktyka pokazuje, że nie powinien on spadać poniżej 60%.

• II stopień pokrycia:

${Kapital~{}wlasny~{}+~{}zobowiazania~{}dlugoterminowe \over Aktywa~{}trwale}*100$

W celu lepszej oceny stopnia pokrycia stworzono wskaźnik II stopnia, który w żadnej mierze nie powinien spadać poniżej 100%. Świadczyło by to o finansowaniu aktywów trwałych przedsiębiorstwa krótkoterminowym kapitałem obcym co wielokrotnie zwiększyło by ryzyko takiego podmiotu.

Krótkookresowa ocena płynności

W analizie krótkoterminowej poziomu płynności finansowej przedsiębiorstwa używa się wskaźników zwanych stopniami płynności. Tworzone są one przez porównywanie określonych pozycji po stronie aktywów oraz zobowiązań po stronie pasywów. Wynik tych porównań informuje o zgodności wysokości oraz wymagalności krótkoterminowych zobowiązań przedsiębiorstwa z środkami płatniczymi oraz innymi krótkoterminowymi aktywami. W praktyce wykorzystuje się trzy wskaźniki. Kryterium odróżniającym je ode siebie jest łatwość upłynnienia aktywów, na podstawie których są tworzone. W zależności od treści licznika, wyróżnia się wskaźniki:

• Płynności finansowej I stopnia - tzw. wskaźnik płatności gotówkowej (Cash ratio):

${Inwestycje~{}krotkoterminowe \over zobowiazania~{}krotkoterminowe}*100$

Pierwszy stopień płynności finansowej (najwyższy) mają te aktywa bieżące, z których pozyskuje się środki pieniężne w okresie do 3 miesięcy: środki pieniężne w kasie i banku, krótkoterminowe aktywa finansowe i inne inwestycje krótkoterminowe, zapasy wyrobów gotowych, które mogą być szybko upłynnione za gotówkę. Wskaźnik wypłacalności gotówkowej określa zdolność przedsiębiorstwa do regulowania bieżących zobowiązań w bardzo krótkim okresie, najczęściej "z dnia na dzień", a zatem do jego konstrukcji wykorzystuje się tylko aktywa o najwyższym stopniu płynności. Istnieją trudności z określeniem wzorcowej wartości tego wskaźnika, jednak praktyka stwierdza, że powinien on oscylować w granicach 10% do 20%. Zgodnie z zasadą, iż tylko kapitał pracujący przynosi zysk, poziom tego wskaźnika nie powinien przekraczać tejże granicy. Dodatkowo w razie nieprzewidzianych trudności finansowych, przedsiębiorstwo może wspomagać się krótkoterminowymi kredytami bankowymi.

• Płynności finansowej II stopnia - tzw. wskaźnik płynności szybkiej (Quick ratio):

${Inwestycje~{}krotkoterminowe~{}naleznosci~{}krotkoterminowe \over zobowiazania~{}krotkoterminowe}*100$

Drugi stopień płynności (naturalny) mają aktywa bieżące, z których można odzyskać środki pieniężne w okresie 3-6 miesięcy. Wskaźnik płynności II stopnia różni się od wskaźnika I tym, iż z aktywów obrotowych eliminuje mniej płynne zapasy oraz rozliczenia międzyokresowe. Za wzorcową wielkość tego wskaźnika uważa się poziom w granicach 100%. Świadczy to o zdolności przedsiębiorstwa do pokrywania zobowiązań w terminie ich wymagalności. Jest charakterystyczny dla należności inkasowanych terminowo, należności od budżetów (np. z tytułu nadpłaconych podatków) i innych należności płynnych, a także zapasów wyrobów gotowych i półfabrykatów oraz towarów mających zbyt na rynku.

• Płynności finansowej III stopnia - tzw. wskaźnik ogólnej płynności (Current ratio):

${Aktywa~{}obrotowe \over zobowiazania~{}krotkoterminowe}*100$

III trzeci stopień płynności (opóźniony) mają aktywa bieżące, które udaje się zamienić na środki pieniężne w okresie 6-12 miesięcy. wskaźnik, bieżącej płynności informuje o zdolności przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań w oparciu o wszystkie aktywa obrotowe. Za jego wartość optymalną uznaje się przedział od 130% do 200%. Trzeci stopień pokrycia mają zapasy wyrobów gotowych i towarów trudno zbywalnych, zapasy produkcji niezakończonej, surowców i materiałów trudnych do zbycia, zaliczki na poczet przyszłych dostaw, należności przeterminowane i sporne oraz środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania nimi (np. subkonto funduszu świadczeń socjalnych.

Długość cyklu obrotowego

Kolejnym czynnikiem determinującym płynność finansową jest długość cyklu operacyjnego, wynikająca ze specyfiki branży. Jest ona mierzona czasem, jaki upływa od wprowadzenia surowców i materiałów do procesów produkcyjnych, usługowych czy montażowych do uzyskania wyrobów gotowych i skierowania ich do magazynu. Na przykład, cykl operacyjny w stoczni jest długi i wynosi kilka miesięcy. Również w budownictwie cykl budowy jest relatywnie długi, zaś w fabryce słodyczy krótki i wynosi od kilku do kilkunastu dni. Sposób finansowania długich cykli operacyjnych jest inny niż cykli krótkich. W pierwszym przypadku powinien być wykorzystany system zaliczek i relatywnie duży poziom kapitału obrotowego netto. Długość cyklu operacyjnego wpływa na strukturę aktywów i źródeł finansowania.

Struktura źródeł finansowania aktywów

Kolejnym czynnikiem płynność finansową jest struktura finansowania aktywów. Przedsiębiorstwa zadłużone mają mniejszą zdolność do terminowego regulowania zobowiązań bieżących, gdyż zobowiązania te generują wysokie koszty kapitałów obcych i pomniejszają wyniki finansowe. Przedsiębiorstwo ma wówczas mniejszą zdolność do zasilania kapitałów stałych bieżącym wynikiem finansowym, a zatem i do powiększania kapitału obrotowego netto. W warunkach wysokiego zadłużenia większe kwoty wypracowanej nadwyżki finansowej (zysk netto amortyzacja) są przeznaczone na obsługę zadłużenia.

Bibliografia

• Bednarski L. (1996). Analiza finansowa w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Tom I, Warszawa
• Bień W. (2005). Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa
• Czekaj J. (2005). Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
• Sierpińska M. (2015). Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa
• Skoczylas W. (2004). Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa
• Wszelaki A. (2015). Wykorzystanie rachunku przepływów pieniężnych w analizie wstępnej płynności finansowej przedsiębiorstwa - ujęcie teoretyczne, Finanse, Rynki Finansowe, Szczecin

Autor: Klaudiusz Rybak, Angelika Prochal